Kathimerini.gr
Περίπου 30 χιλιόμετρα δυτικά των συνόρων της Λευκορωσίας, τα τανκς του εχθρού προχωρούσαν μέσα στα πευκοδάση της Λιθουανίας με ταχύτητα, μέχρι που ένα αυτοσχέδιο εμπόδιο από συρματοπλέγματα έκλεισε το δρόμο τους. Στρατιώτες πήδηξαν έξω από το τεθωρακισμένο για να καθαρίσουν το δρόμο. Μετά, ένα εκκωφαντικό μπαμ. Στη βιασύνη της για τη νίκη, η ομάδα που προχωρούσε είχε παραμελήσει να ελέγξει το αμμώδες έδαφος κάτω από το οδόφραγμα για νάρκες. Ευτυχώς, για αυτούς, αυτή ήταν απλώς μια πρόβα τζενεράλε για μια αναμέτρηση μεταξύ της Ρωσίας και της Βορειοατλαντικής συμμαχίας.
Δεν χρησιμοποιήθηκαν αληθινά εκρηκτικά στην άσκηση «Rising Griffin» του ΝΑΤΟ στη στρατιωτική βάση Παμπράντε στην ανατολική Λιθουανία. Σε αντίθετη περίπτωση, οι έχοντες το γενικό πρόσταγμα ενημέρωσαν ευγενικά τους συμμετέχοντες ότι τα οχήματά τους θα είχαν κομματιαστεί. Τον ρόλο του ρωσικού στρατού έπαιζαν αμερικανικά και νορβηγικά στρατεύματα.
Οι δυτικοί «υπερασπιστές» της συμμαχίας μπορεί να σημείωσαν μια τακτική νίκη εναντίον ενός επιτιθέμενου εξ ανατολών εχθρού, ωστόσο η αρχιτεκτονική ασφαλείας του ΝΑΤΟ δεν φαινόταν ποτέ πιο εύθραυστη, ειδικά όταν την κοιτάμε από τη σκοπιά της Λιθουανίας, μιας χώρας που θεωρείται από καιρό η «αχίλλειος πτέρνα» του ΝΑΤΟ.
Μια ανεξάρτητη δημοκρατία από το 1990, το νοτιότερο από τα τρία κράτη της Βαλτικής συνορεύει τόσο με τη σύμμαχο του Πούτιν, Λευκορωσία, στα ανατολικά όσο και με τον ρωσικό θύλακα του Καλίνινγκραντ στη δυτική πλευρά. Στη ρωσική τηλεόραση, ειδήμονες προέτρεψαν ανοιχτά το Κρεμλίνο να κλιμακώσει τον πόλεμο στην Ουκρανία επιβάλλοντας έναν στρατιωτικό διάδρομο κατά μήκος του «Διαδρόμου του Σουβάλκι» στα σύνορα της Λιθουανίας με την Πολωνία – αποκόπτοντας έτσι τη Βαλτική από άλλες χώρες συμμάχους.
Ο «Διάδρομος του Σουβάλκι» θεωρείται ως πιθανός πρώτος στόχος της Ρωσίας σε περίπτωση που αποφασίσει να επιτεθεί εναντίον κρατών-μελών του ΝΑΤΟ και της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
«Μέχρι τον περασμένο Νοέμβριο, είχαμε τον ρωσικό στρατό αρκετά μακριά από τα σύνορα του ΝΑΤΟ», δήλωσε ο υπουργός Εξωτερικών της Λιθουανίας Γκαμπριέλις Λαντσμπέργκις. «Τώρα η στρατιωτική δραστηριότητα είναι πολύ κοντά. Παράλληλα, η Λιθουανία βρίσκεται μεταξύ της Λευκορωσίας και του Καλίνινγκραντ. Κάτι που μας βάζει σε μια ενδιαφέρουσα, ας πούμε, στρατηγική κατάσταση».
Από το 2016, μετά την προσάρτηση της Κριμαίας από τη Ρωσία, ομάδες μάχης «ενισχυμένης εμπροσθοφυλακής» έχουν σταθμεύσει σε τέσσερα κράτη μέλη στην ανατολική πλευρά του ΝΑΤΟ: Πολωνία, Εσθονία, Λετονία και Λιθουανία.
Ο πόλεμος στην Ουκρανία οδήγησε τη συμμαχία να ενισχύσει περαιτέρω την παρουσία της στην περιοχή, με πολυεθνικά τάγματα να αποστέλλονται στη Ρουμανία, τη Βουλγαρία, την Ουγγαρία και τη Σλοβακία. Παράλληλα, η στρατιωτική παρουσία στη Λιθουανία έχει αυξηθεί σε περίπου 1.600 στρατιώτες και έχει εξοπλιστεί με νέο υλικό, όπως το αντιαεροπορικό σύστημα Ozelot του γερμανικού στρατού, το οποίο μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την προστασία των αεροδρομίων από εναέριες επιθέσεις.
Αλλά η λειτουργία αυτών των στρατιωτικών μονάδων παραμένει αυτή του «αναχώματος»: μια υπενθύμιση στους σκληροπυρηνικούς στο Κρεμλίνο ότι η εισβολή σε αυτά που μπορεί να θεωρούνται από κάποιους ως αποσχισθείσες χώρες μιας πρώην ρωσικής αυτοκρατορίας θα πυροδοτούσε αυτόματα μια ευρεία στρατιωτική σύγκρουση. Στην τρέχουσα κατάστασή τους, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι οι μονάδες εμπροσθοφυλακής θα έχαναν αργά ή γρήγορα.
Το σενάριο που επαναλαμβανόταν στην άσκηση «Rising Griffin» ήταν αυτό μιας μάχης Δαυίδ εναντίον Γολιάθ, με τον εχθρό να παίρνει τον ρόλο του γίγαντα. Η προτεραιότητα των στρατευμάτων του ΝΑΤΟ, είπε ένας αξιωματικός, ήταν να «καθυστερήσουν τον εχθρό», όχι να κρατήσουν τη γραμμή.
Καθώς τα μέλη του ΝΑΤΟ ετοιμάζονται να συναντηθούν στη Μαδρίτη τον Ιούνιο, η Λιθουανία, μαζί με τη γειτονική της Εσθονία, καλούν το ΝΑΤΟ να προσαρμόσει επειγόντως τη στάση του στην περιοχή.
«Αυτό που βλέπουμε στη Ρωσία και τη Λευκορωσία είναι επικίνδυνες χώρες με την πρόθεση να επιτεθούν σε άλλα κυρίαρχα κράτη», είπε ο Λαντσμπέργκις. «Είναι ένα δίκοπο μαχαίρι: από τη μια πλευρά η Ρωσία έχει αποδείξει στην Ουκρανία ότι είναι μια περιφερειακή δύναμη σε παρακμή. Από την άλλη πλευρά, μπορεί ακόμα να κάνει μεγάλη ζημιά πέφτοντας, καθώς φαίνεται να μην ενδιαφέρεται για τις δικές της απώλειες. Πρέπει να υπερασπιστούμε τα κράτη της Βαλτικής, ειδικά εκείνα που “ενδιαφέρουν” τη Ρωσία».
Σε μια πολιτική συμφωνία που υπεγράφη από το ΝΑΤΟ και τη Ρωσία το 1997, υπάρχουν περιορισμοί στο πόσα δυτικά συμμαχικά στρατεύματα επιτρέπεται να αναπτυχθούν στη Βαλτική και πόσο κοντά μπορούν να σταθμεύσουν στα σύνορα.
Η ενισχυμένη παρουσία στη Λιθουανία, η οποία αποτελείται από επτά ευρωπαϊκά έθνη και με επικεφαλής τη γερμανική «Bundeswehr», πρέπει να εναλλάσσεται κάθε έξι μήνες με σημαντικό κόστος. Εκατοντάδες οχήματα να πρέπει να μεταφέρονται οδικώς, σιδηροδρομικώς ή αεροπορικώς πριν από κάθε μετάβαση.
Ενώ χώρες όπως η Γερμανία και το Ηνωμένο Βασίλειο παραμένουν δεσμευμένες στην ιδρυτική πράξη, η Λιθουανία και άλλα κράτη στην περιοχή λένε ότι το έγγραφο δεν είναι πλέον βιώσιμο ως συνθήκη. «Το θεωρούμε άκυρο μετά από ό,τι έχει κάνει η Ρωσία», είπε ο Λιθουανός ΥΠΕΞ. «Η νέα πραγματικότητα που πρέπει να αποδεχτούμε είναι ότι οι συνθήκες που δημιούργησαν το παλιό περιβάλλον ασφαλείας με τη Ρωσία δεν υπάρχουν πλέον. Πρέπει να το δούμε με νέα μάτια. Πρέπει να υπάρχει μια μόνιμη στρατιωτική παρουσία με όλα όσα χρειάζονται για την υπεράσπιση των ουρανών, των θαλασσών και της γης των κρατών της Βαλτικής».
Ο πρωθυπουργός της Εσθονίας την περασμένη εβδομάδα ζήτησε να παραδοθούν στα τρία κράτη της Βαλτικής «ικανές δυνάμεις», με τμήματα έως και 25.000 στρατιώτες ανά χώρα.
«Το ερώτημα που πρέπει να κάνουμε στους εαυτούς μας είναι: ποια θα είναι η νέα αρχιτεκτονική ασφάλειας του κόσμου μετά από αυτόν τον πόλεμο; Αυτή τη στιγμή, απλώς αντιδρούμε σε αυτό που συμβαίνει στην Ουκρανία. Αλλά αυτό πρέπει να αλλάξει. Πρέπει να αρχίσουμε να σκεφτόμαστε με στρατηγικούς όρους και ορίζοντα το μέλλον», κατέληξε ο Λαντσμπέργκις.
