Kathimerini.gr
Η εποχή των τυφώνων στις ΗΠΑ φαίνεται να ξύπνησε… απότομα τη φετινή χρονιά. Σε διάστημα μικρότερο των δύο εβδομάδων, δύο μεγάλοι τυφώνες σχηματίστηκαν στον Κόλπο του Μεξικού με ιδιαίτερη σφοδρότητα.
Πρώτα «χτύπησε» ο δυνατός τυφώνας «Ελίν», προκαλώντας χειμαρρώδεις και φονικές βροχοπτώσεις και προχωρώντας εκατοντάδες χιλιόμετρα εντός των ΗΠΑ από τις ακτές. Σήμερα, ο τυφώνας «Μίλτον» κατευθύνεται προς τις ακτές της Φλόριντα, έχοντας αναβαθμιστεί από «τροπική καταιγίδα» σε τυφώνα «επιπέδου κινδύνου 5» σε διάστημα μόλις μίας ημέρας.
Χαρακτηρίζεται, μάλιστα, ως ο πέμπτος πιο σφοδρός τυφώνας που έχει καταγραφεί ποτέ. Αν και είναι πιθανό να φτάσει ελαφρώς αποδυναμωμένος, αναμένεται να σφυροκοπήσει την περιοχή Tampα Bay, προκαλώντας κίνδυνο για αύξηση της στάθμης του ωκεανού κατά περίπου τρία με τέσσερα μέτρα.
Οπως αναφέρει η Washington Post, οι τυφώνες απαιτούν μια περίπλοκη «συνταγή» προκειμένου να σχηματιστούν, αλλά οι επιστήμονες συμφωνούν ότι υπάρχει ένα συγκεκριμένο συστατικό που το τελευταίο διάστημα τους ωθεί σε νέα επίπεδα έντασης: η αύξηση της θερμοκρασίας των ωκεανών.
Τα νερά στον Κόλπο του Μεξικού σημείωσαν θερμοκρασιακά ρεκόρ αυτό το καλοκαίρι, αλλά τις τελευταίες εβδομάδες αυτή η αύξηση επιδεινώθηκε περαιτέρω. Οι ειδικοί περιγράφουν αυτό το φαινόμενο ως «θαλάσσιο κύμα καύσωνα» (marine heat wave), το οποίο οδήγησε στο να ενταθούν ακόμη περισσότερο οι καταιγίδες.
Μετά από μια περίοδο ηρεμίας νωρίτερα αυτό το καλοκαίρι, οι ατμοσφαιρικές συνθήκες έγιναν πρόσφατα πιο ευνοϊκές για τη δημιουργία τυφώνων.
«Καθ’ όλη τη διάρκεια του καλοκαιριού, διαφορετικά σημεία του Κόλπου του Μεξικού, βρίσκονται σε διαφορετικά επίπεδα καύσωνα», εξηγεί ο Μπράιαν Τζονκόφσκι, ωκεανογράφος από το Πανεπιστήμιο της Νότιας Αλαμπάμα. «Στον Κόλπο του Μεξικού, συχνά επικρατεί πολλή ζέστη και σε πολύ μεγάλα βάθη».
Αυτές οι ασυνήθιστα θερμές περίοδοι αποτελούν έναν από τους πιο σημαντικούς παράγοντες όσον αφορά την πρόβλεψη της συμπεριφοράς των τυφώνων, όπως δείχνουν οι έρευνες. Μπορούν να οδηγήσουν σε περισσότερη εξάτμιση του νερού των ωκεανών, κάνοντας τις καταιγίδες να αναπτύσσονται πιο γρήγορα και να γίνονται σφοδρότερες, φέρνοντας περισσότερη βροχή, όπως συνέβη με τους τυφώνες «Ελίν» και «Μίλτον».
Τι είναι ένα «θαλάσσιο κύμα καύσωνα»;
Η ένταση μιας καταιγίδας εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τις ατμοσφαιρικές συνθήκες καθώς και από τη θερμοκρασία του ωκεανού. Ο ξηρός αέρας, για παράδειγμα, μπορεί να αποδυναμώσει μια καταιγίδα. Από την άλλη, ένας υπερβολικά θερμός ωκεανός μπορεί να ενισχύσει τη σφοδρότητά της, αυξάνοντας την ταχύτητα των ανέμων και το μέγεθος των βροχοπτώσεων που θα φέρει.
Παρότι τα θερμά νερά είναι απαραίτητα για τους τυφώνες, τα θαλάσσια κύματα καύσωνα πυροδοτούν ακόμη πιο έντονα φαινόμενα. Πρόκειται για περιόδους ασυνήθιστα υψηλών θερμοκρασιών στους ωκεανούς, οι οποίες διαρκούν εβδομάδες, μήνες ή και χρόνια. Ενας κοινά αποδεκτός ορισμός τα περιγράφει ως τις περιόδους «όπου οι θερμοκρασίες είναι υψηλότερες από ό,τι στο 90% των περιπτώσεων για τουλάχιστον πέντε ημέρες».
Σε ένα πιο πρακτικό επίπεδο, οι θερμοκρασίες του νερού «απλώς υπογραμμίζουν ότι υπάρχει άλλο ένα ακραίο φαινόμενο που πρέπει να λάβουμε υπόψη» όταν ένας τροπικός κυκλώνας περνάει μέσα από μια περιοχή, αναφέρει ο Τζονκόφσκι.
Κατά τις τελευταίες εβδομάδες, ένα θαλάσσιο κύμα καύσωνα αναδύθηκε στην ήδη θερμή επιφάνεια της θάλασσας στον Κόλπο του Μεξικού. Από την Τρίτη, η Υπηρεσία για την Ατμόσφαιρα και τους Ωκεανούς χαρακτήρισε το εν λόγω κύμα «μέτριο προς ισχυρό» (κατηγορία 2), αλλά το κάθε φαινόμενο ακραίας θερμοκρασίας μπορεί να έχει σημαντική επίδραση.
Οι ακριβείς αιτίες ενός θαλάσσιου κύματος καύσωνα βρίσκονται ακόμα υπό έρευνα, αλλά είναι πιθανό να σχετίζονται με την αυξημένη ηλιακή θερμότητα ή τις αλλαγές στην κίνηση των ρευμάτων.
Η συχνότητα και η σφοδρότητά τους έχουν, μάλιστα, αυξηθεί στο πλαίσιο της κλιματικής αλλαγής, με αποτέλεσμα να διπλασιαστεί ο αριθμός τους κατά τις τέσσερις τελευταίες δεκαετίες.
«Τα θαλάσσια κύματα καύσωνα είναι σαν τα τέρατα του μέλλοντος», αναφέρει ο Σοχίλ Ραντφάρ, ερευνητής από το Πανεπιστήμιο της Αλαμπάμα. «Πρέπει να είμαστε προετοιμασμένοι ενάντια σε αυτό το τέρας που θα υπερφορτώσει τους τροπικούς κυκλώνες και θα τους κάνει πιο δυνατούς».
Ατελείωτο «καύσιμο» για τους τυφώνες
Ακόμη και σε ένα εκτεταμένο κύμα θαλάσσιου καύσωνα, η θερμοκρασία δεν είναι ίδια σε όλο τον Κόλπο του Μεξικού. Κάποιες περιοχές είναι θερμότερες και βαθύτερες από άλλες, συμπεριλαμβανομένου αυτού που οι επιστήμονες περιγράφουν ως «ρεύμα – βρόχο» (loop current).
Το εν λόγω ρεύμα, μέρος ενός μεγαλύτερου «μοτίβου» ρευμάτων στον Βόρειο Ατλαντικό, φέρνει θερμό νερό από την Καραϊβική στον Κόλπο. Εκτείνεται περίπου ένα χιλιόμετρο προς τα κάτω, δημιουργώντας ένα βαθύ απόθεμα θερμού νερού.
Πρόκειται για μία από τις βασικότερες πηγές θερμότητας στον Κόλπο του Μεξικού.
Οποιοσδήποτε τυφώνας περάσει πάνω από το εν λόγω ρεύμα, συνήθως ισχυροποιείται, εκτός και αν επικρατούν ταυτόχρονα και άλλες ατμοσφαιρικές συνθήκες που να το αποτρέπουν αυτό, εξηγεί ο Ναν Γουόκερ, ωκεανογράφος από το Πανεπιστήμιο της Λουιζιάνα.
During both of his near record-breaking Category 5 peak intensities, Hurricane #Milton has virtually MAXED OUT the highest possible intensity that a tropical cyclone can theoretically reach in the southern Gulf of Mexico’s current environment and water temperatures. This storm is… pic.twitter.com/GEGfGNnbHA
— Backpirch Weather (@BackpirchCrew) October 9, 2024
Για την ακρίβεια, η θερμοκρασία κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας «είναι αυτό που θα κάνει στην πραγματικότητα τους τυφώνες πιο ισχυρούς», αναφέρει, από την πλευρά της, η Σεβερίν Φουρνιέ, επιστήμονας της NASA, εξειδικευμένη στη μελέτη των Ωκεανών.
Μέρος της αιτίας που τα θερμά, βαθιά νερά έχουν τόση σημασία, έχει να κάνει με το γεγονός ότι οι τυφώνες «ανακατεύουν» το νερό κάτω από την επιφάνεια. Συνήθως, το νερό είναι ψυχρότερο και φέρνει πιο χαμηλές θερμοκρασίες στην επιφάνεια, καταπνίγοντας έτσι συχνά τον τυφώνα.
Οταν όμως το νερό είναι θερμότερο σε μεγαλύτερα βάθη, τότε στην επιφάνεια θα έρθει νερό που είναι σχετικά ζεστό και όχι μόνο δεν θα αποδυναμώσει τον τυφώνα, αλλά θα γίνει επιπλέον «καύσιμο» για αυτόν. Αυτό φαίνεται να συνέβη και στις περιπτώσεις του «Μίλτον» και της «Ελίν».
Οι επιστήμονες αναφέρουν ότι δεν αναμενόταν ο Μίλτον να ενταθεί τόσο γρήγορα, παρά το γεγονός ότι ακόμα δεν έχει διασχίσει το ρεύμα – «βρόχο».
«Προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι ο Μίλτον πήγε από την Κατηγορία 1 στην Κατηγορία 5. Δεν βρισκόταν καν πάνω από το ρεύμα – «βρόχο». Αυτό είναι ανήκουστο. Δεν το έχω ξαναδεί να συμβαίνει», σημειώνει ο Γουόκερ, ο οποίος μελετά τα φαινόμενα εδώ και τρεις δεκαετίες. «Φαίνεται πως το ανώτερο επίπεδο του ωκεανού στον Κόλπο είναι πολύ θερμό».
Το ταξίδι του «Μίλτον» όμως δεν έχει τελειώσει και αναμένεται να περάσει μέσα από το εν λόγω ρεύμα, καθώς κατευθύνεται ανατολικά προς τη Φλόριντα. Το ρεύμα θα μπορούσε θεωρητικά να ενισχύσει τον Μίλτον, αλλά οι ατμοσφαιρικές συνθήκες – όπως οι αυξημένοι άνεμοι – αναμένεται να ανακόψουν τη σφοδρότητα του τυφώνα.
Οι προγνώσεις αναφέρουν ότι η καταιγίδα θα μπορούσε να αποδυναμωθεί πριν φτάσει στις ακτές, αν και θα παρέμενε καταστροφική ακόμα και αν υποβαθμιζόταν στην κατηγορία 4 ή 3, ανάλογα με το πού και πότε θα αγγίξει την ξηρά.
Πηγή: Washington Post
