Του Γιάννη Ιωάννου
Στο δεύτερο, από την αρχή της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία τον περασμένο Φεβρουάριο, διάγγελμά του σε σχέση με τον πόλεμο, ο Ρώσος Πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν ανακοίνωσε αυτό που όλοι ανέμεναν. Την σταδιακή κινητοποίηση (μερική και όχι καθολική ως προς την κλήση εφέδρων) περισσότερου ανθρώπινου δυναμικού για τις συνεχιζόμενες επιχειρήσεις στην Ουκρανία και την διενέργεια δημοψηφισμάτων στις περιοχές που τελούν υπό de facto έλεγχο της Ρωσίας -σε Ντονέτσκ, Λουγκάνσκ, Χερσώνα και Ζαπορίζια.
Δεν χωρά αμφιβολία πως η απόφαση του Πούτιν για περαιτέρω εμπλοκή της Ρωσίας στην πολεμική προσπάθεια στην Ουκρανία έχει δύο διαστάσεις:
• Mία που αφορά την κατάσταση στο εσωτερικό της χώρας σε σχέση με τις πρόσφατες υποχωρήσεις του ρωσικού στρατού στο Χάρκοβο αλλά και το κλίμα, εν γένει, μιας πολεμικής προσπάθειας που εξαρχής απέτυχε να καταλύσει το Κίεβο σε λίγες ημέρες. Μια διάσταση αμιγώς εσωτερική
• Μία που εδράζεται τόσο στη νομιμοποίηση της κινητοποίησης περισσότερων εφέδρων επί των τεσσάρων περιοχών που ο ίδιος ο Ρώσος Πρόεδρος χαρακτήρισε ως «νοβορωσικές» η οποία αφενός επιμηκύνει τον πόλεμο ως προς την διάρκεια αλλά που ταυτόχρονα κλείνει το μάτι σε όλους τους εμπλεκόμενους δρώντες σε διεθνές και περιφερειακό επίπεδο σε σχέση με την διαχείριση της εξόδου της Μόσχας από αυτόν. Όπως με το Πυροβολικό στα πεδία των μαχών που «επιμηκύνει» τις βολές του για να ακολουθήσει η τελική αναμέτρηση. Μια διάσταση, διαχειριστική
Φυσικά στο διάγγελμα Πούτιν δεν έλειψαν όλα εκείνα τα ποιοτικά στοιχεία που θα ανέμενε κανείς ως προς τα αφηγήματα της Μόσχας μετά την εισβολή της 24ης Φεβρουαρίου. Κατηγορίες προς την Δύση, η -από τις αρχές του πολέμου- υιοθέτηση μιας αόριστης απειλής για την χρήση πυρηνικών όπλων για σκοπούς εκφοβισμού, η ένταξη περιοχών της ουκρανικής επικράτειας στο φαντασιακό του μετασοβιετικού χώρου («νοβορωσία») και η διάσταση της περικύκλωσης/απειλής της Ρωσίας από την Δύση. Ωστόσο η δεύτερη ανάγνωση του διαγγέλματος σε συνδυασμό με το τι σηματοδοτεί πρακτικά η κινητοποίηση 300.000 εφέδρων μπορεί να σηματοδοτεί και κάτι άλλο.
Τι να αναμένουμε
Αρκούν 300.000 έφεδροι να αλλάξουν άρδην την έκβαση του πολέμου στην Ουκρανία. Η πρώτη αντίδραση θα ήταν, ναι. Είναι ένας μεγάλος αριθμός. Ωστόσο αυτό που έξι και πλέον μήνες πολέμου στην Ουκρανία έχουν αναδείξει είναι τα σοβαρά ζητήματα που οι ρωσικές ένοπλες δυνάμεις αντιμετωπίζουν στους τομείς της διοικητικής μέριμνας και στην οργάνωση των δομών μεταφορών και επιμελητείας. Ιδίως υπό το βάρος της κατάρρευσης, σε λίγες μόνο ημέρες, του μετώπου στο Χάρκοβο καθώς και των φοβερών απωλειών από βολές ακριβείας των Ουκρανών σε βάσεις διοικητικής και λογιστικής υποστήριξης καθώς και στις γραμμές του ανεφοδιασμού των ρωσικών γραμμών στα μετόπισθεν. Συνεπώς η κινητοποίηση 300.000 εφέδρων ως ενίσχυσης μιας δύναμης 150.000 που αναπτύχθηκαν αρκετά και έξι μήνες μετά έχει υποστεί
• Bαριές απώλειες σε KIA, τραυματίες και αγνοούμενους
• Ζητήματα εξοπλισμού κι αναπλήρωσης υλικών
• Ζητήματα ηγεσίας σε επίπεδο αξιωματικών και μικρών ηγητόρων (υπαξιωματικών)
• Καταρράκωση ηθικού σε μονάδες που έχουν απωλέσει από 40% της δύναμής τους μέχρι πλήρη απενεργοποίηση,
ίσως συνηγορεί στην διατήρηση κάποιων κεκτημένων επί ουκρανικού εδάφους και όχι στην ανάληψη νέων επιθετικών πρωτοβουλιών. Και σταθεροποίηση του μετώπου μετατρέπει μια σύγκρουση σε frozen conflict -πρακτική βγαλμένη μέσα από το «εγχειρίδιο 101» των ρωσικών στρατιωτικών επεμβάσεων στον μετασοβιετικό χώρο.
Τους επόμενους μήνες θα φανεί αν ο Πούτιν διαχειρίζεται το Ουκρανικό με την λογική της συνέχισης του πολέμου με κάποια προοπτική ή αν αναζητεί στρατηγική εξόδου προκειμένου να διασώσει το γόητρό του αλλά και να κερδίσει κάτι κι επί του εδάφους (σ.σ. το 100% του Ντονμπάς). Αυτό απαντάει και στο ερώτημα αν οι 300.000 έφεδροι που θα ριχτούν στη μάχη είναι «τροφή για τα κανόνια» ή αν θα αλλάξουν, άρδην, την κατάσταση στην οποία έχει περιπέσει ο ρωσικός στρατός μετά το rout του Χαρκόβου.
