Kathimerini.gr
Πέτρος Παπακωνσταντίνου
Πρόωρες βουλευτικές εκλογές διεξάγονται σήμερα στην Ιταλία ύστερα από την κατάρρευση, λόγω εσωτερικών αντιθέσεων, της κυβέρνησης εθνικής ενότητας υπό τον πρώην πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας Μάριο Ντράγκι. Αν δεν πέφτουν έξω οι εταιρείες δημοσκοπήσεων, η Ιταλία και μαζί της ολόκληρη η Ευρώπη θα υποστούν έναν ισχυρότατο πολιτικό σεισμό, καθώς για πρώτη φορά μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο ένα κόμμα με καταγωγή από τους νοσταλγούς του Μουσολίνι θα αναλάβει το πηδάλιο στην τρίτη οικονομία της Ευρωζώνης. Εχοντας αποσπάσει μόλις το 4% των ψήφων στις εκλογές του 2018, οι Αδελφοί της Ιταλίας αναμένεται να έρθουν αυτή τη φορά πρώτη δύναμη με ποσοστό γύρω στο 25% και η αρχηγός τους, η 45χρονη Τζόρτζια Μελόνι, να αναλάβει την πρωθυπουργία.
Μέχρι τις αρχές Αυγούστου, η Μελόνι έδινε μάχη στήθος με στήθος με το κεντροαριστερό Δημοκρατικό Κόμμα του Ενρίκο Λέτα (οι τελευταίες δημοσκοπήσεις τού έδιναν 21%). Ωστόσο η ακροδεξιά πολιτικός κέρδισε στο αποφασιστικής σημασίας, λόγω εκλογικού νόμου, πεδίο των συμμαχιών, έχοντας συγκροτήσει έγκαιρα ενιαίο μέτωπο της Δεξιάς, σε συμπαράταξη με την ξενοφοβική Λέγκα του Ματέο Σαλβίνι και τη Forza Italia του πρώην πρωθυπουργού Σίλβιο Μπερλουσκόνι. Αντιθέτως, η προαναγγελθείσα συμμαχία του Λέτα με τα δύο μικρά κεντρώα κόμματα του Κάρλο Καλέντα και του Ματέο Ρέντσι (ο «τρίτος πόλος» τους κινείται δημοσκοπικά στο 5,5%) κατέρρευσε μέσα σε πέντε ημέρες όταν ο Λέτα προσπάθησε να τη διευρύνει στον χώρο της «πρασινοκόκκινης», ριζοσπαστικής Αριστεράς.
Βαθιές ρίζες
Η διάσπαση της Κεντροαριστεράς, ωστόσο, δεν είναι ο μοναδικός, ούτε καν ο κύριος λόγος που εξηγεί τη μετεωρική άνοδο της Μελόνι. Με τη μία ή την άλλη μορφή της, η ιταλική Ακροδεξιά έχει βαθιές ρίζες. Το Ιταλικό Κοινωνικό Κίνημα (MSI) του Τζόρτζιο Αλμιράντε ιδρύθηκε το 1946 από βετεράνους του πολέμου και οπαδούς του Μουσολίνι με υποστήριξη ισχυρών επιχειρηματιών και μεγάλων γαιοκτημόνων, οι οποίοι φοβούνταν αλλαγή καθεστώτος στη χώρα με το ισχυρότερο, την περίοδο του Ψυχρού Πολέμου, Κομμουνιστικό Κόμμα της Δύσης. Τα επόμενα χρόνια το MSI αναδείχθηκε στην τέταρτη κοινοβουλευτική δύναμη και το 1972 έφτασε το 8,7%, στηρίζοντας σε τοπικό ή και σε εθνικό επίπεδο, όταν χρειαζόταν, τη Χριστιανοδημοκρατία. Από τους κόλπους του ξεπήδησε η παραστρατιωτική Ordine Nuovo, η οποία ενεπλάκη σε τρομοκρατικές ενέργειες όπως η βομβιστική επίθεση στην Πιάτσα Φοντάνα του Μιλάνο, το 1969, στο πλαίσιο της «στρατηγικής της έντασης» και του μυστικού στρατού του ΝΑΤΟ Gladio για την αναχαίτιση της κομμουνιστικής απειλής.
Τη δεκαετία του ’80 ο Τζιανφράνκο Φίνι μετονόμασε το MSI σε Εθνική Συμμαχία, με ένα λίφτινγκ επί το μετριοπαθέστερο και κατάφερε να γίνει βασικός εταίρος του Σίλβιο Μπερλουσκόνι, υπουργός Εξωτερικών και αναπληρωτής πρωθυπουργός. Δεν ήταν ούτε η πρώτη ούτε η τελευταία φορά που η επίσημη Κεντροδεξιά σε χώρα της Ευρώπης γινόταν πλυντήριο της νεοφασιστικής Ακροδεξιάς. Τον δρόμο του Φίνι ακολούθησε και η Μελόνι με τους Αδελφούς της Ιταλίας, οι οποίοι, αν και προσπαθούν να πείσουν ότι έχουν πάρει αποστάσεις από τους νοσταλγούς του Χίτλερ και του Μουσολίνι, διατηρούν το παραδοσιακό έμβλημα του MSI – τη φλόγα με τα τρία χρώματα της ιταλικής σημαίας.
Καθοριστικό ρόλο στην απογείωση της Μελόνι έπαιξε το γεγονός ότι οι Αδελφοί της Ιταλίας ήταν το μόνο κόμμα, μεταξύ των σημερινών διεκδικητών της εξουσίας, που έμεινε έξω και από τις τρεις κυβερνήσεις της τελευταίας τετραετίας, όταν οι Ιταλοί γνώρισαν τα πιο απίθανα συμπλέγματα πολιτικής διαστροφής: πρώτη κυβέρνηση Κόντε, όπου το υποτίθεται «αντισυστημικό» Κίνημα Πέντε Αστέρων (M5S) συμμάχησε με την ακροδεξιά Λέγκα, δεύτερη κυβέρνηση Κόντε, όπου αυτή τη φορά το M5S συμμάχησε με το Δημοκρατικό Κόμμα, τέλος, κυβέρνηση εθνικής ενότητας υπό τον Ντράγκι.
«Εξω από το κατεστημένο»
Ολα αυτά έδωσαν τη δυνατότητα στους Αδελφούς της Ιταλίας να εμφανιστούν ως το μόνο κόμμα «έξω από το κατεστημένο» και να εκμεταλλευθούν την κυβερνητική φθορά του M5S και της Λέγκα και το φθινόπωρο του Σίλβιο Μπερλουσκόνι. Ενός 86χρονου πολιτικού που καλεί, μέσω TikTok, τις γυναίκες να τον ψηφίσουν γιατί είναι, κατά δήλωσή του, πιο όμορφος από τον Λέτα και κυνηγά την αγάπη του γυναικείου φύλου μια ζωή.
Σε πρόσφατο ρεπορτάζ της γαλλικής Le Monde, ο απεσταλμένος της στο Forum Ambrosetti, στη λίμνη Κόμο της Λομβαρδίας (το επονομαζόμενο μίνι Νταβός της Ιταλίας), εξέφρασε την έκπληξή του για το γεγονός ότι η πλειονότητα των μεγάλων επιχειρηματιών που έλαβαν μέρος υποδέχθηκε πολύ θερμά την Τζόρτζια Μελόνι. Οι δεσμεύσεις της ότι δεν θα εκτροχιάσει τα δημόσια οικονομικά, σε μια χώρα που ήδη έχει χρέος 150% του ΑΕΠ και έλλειμμα στο 7,2%, οι φήμες ότι θα διατηρήσει στο υπουργείο Οικονομικών τον Ντανιέλε Φράνκο, τον πιο στενό συνεργάτη του Μάριο Ντράγκι, και η ευθυγράμμιση με το ΝΑΤΟ στη σκληρή γραμμή έναντι του Βλαντιμίρ Πούτιν φαίνεται ότι έχουν καθησυχάσει τον ιταλικό αστικό κόσμο.
Αλλά όχι όλο τον κόσμο. Στις Βρυξέλλες, δεν ξεχνούν ότι η Μελόνι χαρακτήριζε τους Ευρωπαίους αξιωματούχους «πράκτορες των παγκόσμιων ελίτ» και «απεσταλμένους του Τζορτζ Σόρος», όπως δεν ξεχνούν τις πρόσφατες βιτριολικές επιθέσεις της εναντίον Γαλλίας και Γερμανίας και τις στενές σχέσεις της με τον Ορμπαν, το νεοφασιστικό Vox της Ισπανίας και τον Στιβ Μπάνον, ιδεολογικό γκουρού του Ντόναλντ Τραμπ.
Ολοι οι δημοκράτες και υπερασπιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων δεν μπορεί να μην ανατριχιάζουν όταν βλέπουν τη Μελόνι με φόντο το κεντρικό της σύνθημα «Πατρίς – Θρησκεία – Οικογένεια», όταν την ακούνε να διακηρύσσει ότι «η woke ιδεολογία υπονομεύει τα θεμέλια της ιταλικής κουλτούρας και της φυσικής οικογένειας» (παρότι η ίδια είναι ανύπαντρη μητέρα) και όταν υπόσχεται ναυτικό αποκλεισμό της Βόρειας Αφρικής ώστε να μη φτάνουν στην Ιταλία παράτυποι μετανάστες.
Ολα τούτα προοιωνίζονται μια νέα, πιο γκρίζα εποχή για τη χώρα που πολλοί γνωρίσαμε και αγαπήσαμε ως γόνιμο πολιτικό εργαστήριο και θερμοκήπιο ριζοσπαστικών ιδεών μιας άλλης Ευρώπης, σε μιαν άλλη εποχή.
Πολιτικός μετεωρίτης;
Επικράτηση της Μελόνι δεν σημαίνει ότι θα έχει μπροστά της ένα δρόμο στρωμένο με ροδοπέταλα. Ο Σαλβίνι προέβλεψε ότι θα χρειαστεί ενάμισης μήνας για τον σχηματισμό κυβέρνησης λόγω εσωτερικών αντιθέσεων στον συνασπισμό της Δεξιάς, το πρόγραμμα του οποίου εξαντλείται στον ελάχιστο κοινό παρονομαστή των λιγότερων φόρων και της σκληρότερης αντιμετώπισης μετανάστευσης και εγκληματικότητας, ενώ κατά τα άλλα αποτελεί έκθεση ιδεών. Οι βασικές αντιθέσεις αφορούν την οικονομία, με τον Σαλβίνι να υιοθετεί πιο «λαϊκιστική» γραμμή (ματαίωση της αύξησης στην ηλικία συνταξιοδότησης από τα 64 στα 67, πρόσθετο δανεισμό 30 δισ. ευρώ για τη στήριξη των τιμολογίων ενέργειας κ.ά.) και τη Μελόνι να εμφανίζεται ως δημοσιονομικά υπεύθυνη. Στο Ουκρανικό, Σαλβίνι και Μπερλουσκόνι παίρνουν αποστάσεις από τις κυρώσεις εναντίον της Ρωσίας. Δεν αποκλείεται η Μελόνι να έχει την τύχη του Κόντε και του Ντράγκι: να ζήσει για λίγο τον θρίαμβό της για να ηγηθεί μιας ασταθούς κυβέρνησης με ημερομηνία λήξης. Αλλωστε, τέτοιες μετεωρικές άνοδοι κατά κανόνα προσιδιάζουν σε πολιτικούς μετεωρίτες.
