Οταν τζιχαντιστές γάζωσαν με σφαίρες πάνω από 140 ανθρώπους στη Μόσχα στις 22 Μαρτίου, έστειλαν ένα σαφές μήνυμα – προειδοποίηση: ο ISIS όχι μόνο δεν έχει συντριβεί αλλά επιστρέφει με θεαματικές κινήσεις διεθνούς τρομοκρατίας. Τώρα οι χώρες της Δύσης φοβούνται ότι θα καταστούν στόχοι.
Οι σχετικοί φόβοι είναι μεγαλύτεροι σε Γαλλία και Γερμανία, τις χώρες που θα φιλοξενήσουν αυτό το καλοκαίρι του Ολυμπιακούς Αγώνες και το Euro 2024 στο ποδόσφαιρο, αντιστοίχως. «Η [επίθεση στη] Μόσχα μπορεί να ήταν προπόνηση για τους Ολυμπιακούς Αγώνες», λέει χαρακτηριστικά στο περιοδικό Economist ένας ειδικός στον ακραίο ισλαμισμό.
Oι εξτρεμιστές βρίσκονται ξανά σε άνοδο. Εχουν εμφανιστεί ξανά σε διάφορες περιοχές, παλιές και νέες, ενώ έχουν έντονη παρουσία στον κυβερνοχώρο. Επιπλέον, ο πόλεμος του Ισραήλ στη Γάζα είναι βέβαιο ότι θα ριζοσπαστικοποιήσει μια νέα γενιά ισλαμιστών.
Σήμερα το κίνημα των τζιχαντιστών είναι διασκορπισμένο και… ρευστό. Ορισμένες φατρίες επικεντρώνονται στην καταπολέμηση του «εγγύς εχθρού», δηλαδή των τοπικών κυβερνήσεων, και στον έλεγχο εδαφών. Αλλοι πάλι στρέφονται προς τον «μακρινό εχθρό», τη Δύση.
Σήμερα, όπως και πριν από την 11η Σεπτεμβρίου του 2001, το Αφγανιστάν εξάγει τρομοκρατία. Ο μεγάλος πονοκέφαλος είναι το παρακλάδι του Ισλαμικού Κράτους στο Αφγανιστάν, ο ISIS-K. Η οργάνωση αυτή εμφανίστηκε στο προσκήνιο κατά τη διάρκεια της υποχώρησης της Αμερικής από την Καμπούλ, όταν ένας βομβιστής αυτοκτονίας σκότωσε περισσότερους από 180 ανθρώπους, ανάμεσά τους και 13 Αμερικανούς στρατιώτες. Σε αντίθεση με την Αλ Κάιντα, ο ISIS-K καταστέλλεται από τους Ταλιμπάν, αν και όχι εντελώς, έχοντας εκμεταλλευθεί δίκτυα σε γειτονικές χώρες.
Η κατάσταση είναι ακόμη πιο σοβαρή δεδομένων και άλλων γεωπολιτικών περιπλοκών. Οι αμερικανικές δυνάμεις στο Ιράκ και τη Συρία ενδέχεται να υποχωρήσουν περαιτέρω, κυρίως επειδή έχουν δεχθεί επανειλημμένες επιθέσεις από τους συμμάχους του Ιράν. Η Αμερική επαναδιαπραγματεύεται το καθεστώς των δυνάμεών της στο Ιράκ. Και μια αμερικανική απόσυρση από τη Συρία –την οποία υποστήριξε ο Ντόναλντ Τραμπ και φέρεται να συζητήθηκε από τον Τζο Μπάιντεν– θα μπορούσε μοιραία να αποδυναμώσει τους Κούρδους συμμάχους των ΗΠΑ και να οδηγήσει στη διαφυγή χιλιάδων τζιχαντιστών που κρατούνται στα στρατόπεδά τους.
Η μάχη βρίσκεται σε εξέλιξη και στην ψηφιακή σφαίρα. Μπορεί ο ISIS να μη διαθέτει πια εδάφη για χαλιφάτο, αλλά το «εικονικό χαλιφάτο» είναι ισχυρό. Τα φυλλάδια και τα βίντεο των τζιχαντιστών διανέμονται σε πολλές γλώσσες. Με τον πόλεμο στη Γάζα, ο χείμαρρος έχει μετατραπεί σε πλημμύρα ενώ την ίδια ώρα και η Αλ Κάιντα προσπαθεί να εκμεταλλευθεί την οργή για τα δεινά των Παλαιστινίων.
Εύφορο έδαφος
Η ζύμωση είναι πιθανό να ριζοσπαστικοποιήσει μια νέα γενιά μουσουλμάνων. Στις 25 Απριλίου, ένας Μαροκινός αιτών άσυλο καταδικάστηκε για τη δολοφονία ενός Βρετανού συνταξιούχου «επειδή το Ισραήλ σκότωνε παιδιά».
Νέες τρομοκρατικές ομάδες «μάλλον σχηματίζονται καθώς μιλάμε», λέει στον Economist η Κριστίν Αμπιζάιντ, διευθύντρια του Εθνικού Αντιτρομοκρατικού Κέντρου της Αμερικής, του κύριου κέντρου πληροφοριών για τους τζιχαντιστές.
Παρά τη φρίκη που επέφερε η Χαμάς στο Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου, πρόσθεσε πως οι παλαιστινιακές ομάδες δεν φαίνονται διατεθειμένες να επιτεθούν στη Δύση. Ωστόσο, καθώς οι τζιχαντιστές ανασυγκροτούνται, το πιο οργανωμένο είδος επίθεσης μπορεί να επανέλθει στο προσκήνιο. Στην Ευρώπη η Γαλλία είναι πιο ευάλωτη, εν μέρει λόγω της σύγκρουσης μεταξύ της γαλλικής κρατικής ανεξιθρησκίας και της μουσουλμανικής δημόσιας θρησκευτικότητας. Η Βρετανία και, όλο και περισσότερο, η Γερμανία, μπορεί να είναι οι επόμενοι στη λίστα των στόχων.
Εκπαίδευση
Η στρατιωτική εμπειρία που αποκτούν οι τζιχαντιστές, είτε σε στρατόπεδα εκπαίδευσης είτε σε πραγματικές μάχες, αυξάνει τον ζήλο και τη φονικότητα τους. Ευτυχώς, η ροή Δυτικών εθελοντών στις εμπόλεμες ζώνες έχει επιβραδυνθεί, λένε πηγές ασφαλείας στον Economist. Οι μαχητές όμως που φυλακίζονται για τρομοκρατικά αδικήματα κατά τη διάρκεια προηγούμενων περιόδων βίας, μπορούν να εμπνεύσουν και να οργανώσουν άλλους, μετά την απελευθέρωση από τη φυλακή.
Μερικοί τζιχαντιστές μπορεί να κρύβονται ανάμεσα στη μάζα των μεταναστών που μετακινούνται προς την Ευρώπη και την Αμερική. Εννέα άτομα από την κεντρική Ασία, που συνελήφθησαν στη Γερμανία και την Ολλανδία τον περασμένο Ιούλιο κατηγορούμενοι για σχεδιασμό επιθέσεων για λογαριασμό του ISIS, είχαν έρθει από την Ουκρανία. Στην Αμερική, εκατοντάδες άνθρωποι με πιθανούς δεσμούς με την τρομοκρατία έχουν βρεθεί να διασχίζουν τα σύνορα του Μεξικού και του Καναδά από το 2022.
Εάν επιτεθούν, οι αξιωματούχοι φοβούνται ότι οι τζιχαντιστές ενδέχεται να εισαγάγουν τεχνολογίες από εν εξελίξει πεδία μάχης, όπως ντρόουν που ρίχνουν πυρομαχικά και βόμβες. Οι κρυπτογραφημένες επικοινωνίες –σε εφαρμογές, βιντεοπαιχνίδια ή το μετασύστημα– διευκολύνουν την οργάνωση των μαχητών. Η τεχνητή νοημοσύνη διευκολύνει την παραγωγή και τη μετάφραση της προπαγάνδας.
Παρακολούθηση
Οι δυτικές υπηρεσίες πληροφοριών έχουν επομένως ένα τρομακτικά δύσκολο έργο, να παρακολουθήσουν ένα μωσαϊκό τζιχαντιστών στο εξωτερικό, ενώ προσπαθούν να εντοπίσουν αυτούς που ξεκινούν μόνοι από το σπίτι τους. Πρέπει επίσης να παρακολουθούν ακροδεξιούς τρομοκράτες, συνήθως άτομα που έχουν ριζοσπαστικοποιηθεί, μισούν τους μουσουλμάνους και συχνά μελετούν τα εγχειρίδια τζιχαντιστών για αυτοσχέδια τρομοκρατικά χτυπήματα. Πρέπει επίσης να έχουν στραμμένη την προσοχή τους και στην τρομοκρατία που υποστηρίζεται από ριζοσπαστικά κράτη, όπως το Ιράν.
Τελικά ο τζιχαντισμός αντανακλά τα βαθιά προβλήματα της ευρύτερης Μέσης Ανατολής. Η Δύση δεν έχει τη δύναμη να τα διορθώσει και συχνά τα έχει χειροτερέψει. Μέρος της απάντησης ίσως βρίσκεται στη στενή συνεργασία για ανταλλαγή πληροφοριών.
Πηγή: The Economist
