The New York Times
Μετά και την πρόσφατη εκδίωξη πυρήνα του Ισλαμικού Κράτους (ISIS) από χωριό της Συρίας, το ακραίο ισλαμιστικό κίνημα που κάποτε είχε ξαφνιάσει την Υφήλιο με την κατάληψη-αστραπή εδαφών σε Συρία και Ιράκ, δεν ελέγχει πλέον καμιά περιοχή κι έχει μετατραπεί σε κλασική τρομοκρατική οργάνωση με ενέργειες όπως το μακελειό που πρόκαλεσε ένα παρακλάδι της στη Μόσχα την περασμένη Παρασκευή.
Τρομοκρατική δράση έχουν αναλάβει διάφορες οργανώσεις στο όνομα του Ισλαμικού Κράτους, είτε είναι άμεσα συνδεδεμένες με αυτό ως παρακλάδια του είτε είναι φιλικά προσκείμενες ακραίες ισλαμιστικές οργανώσεις, όπως σε αφρικανικές χώρες, που ορκίζονται πίστη στα κοινά με τον ISIS ιδανικά.
Ωστόσο κανένα από τα παρακλάδια αυτά δεν είναι τόσο αδυσώπητο όσο το Ισλαμικό Κράτος στο Χορασάν, το οποίο δραστηριοποιείται στο Αφγανιστάν, το Πακιστάν και το Ιράν και έχει βάλει στόχο να επιτεθεί στην Ευρώπη και πέρα από αυτήν. Αμερικανοί αξιωματούχοι λένε ότι αυτή ήταν η ομάδα που πραγματοποίησε την επίθεση κοντά στη Μόσχα την Παρασκευή, σκοτώνοντας τουλάχψιστον 137 ανθρώπους και τραυματίζοντας πολλούς άλλους.
Τον Ιανουάριο, το Ισλαμικό Κράτος-Χορασάν, ή ISIS-K, πραγματοποίησε δύο βομβιστικές επιθέσεις στο Ιράν που σκότωσαν δεκάδες και τραυμάτισαν εκατοντάδες άλλους σε μια τελετή μνήμης για τον πρώην ανώτατο στρατηγό του Ιράν, Κασέμ Σουλεϊμανί, ο οποίος στοχοποιήθηκε σε επίθεση με μη επανδρωμένο αεροσκάφος των ΗΠΑ τέσσερα χρόνια νωρίτερα.
«Η απειλή από τον ISIS», ανέφερε η Εϊβριλ Χέινς, διευθύντρια της αμερικανικής εθνικής υπηρεσίας πληροφοριών, σε επιτροπή της Γερουσίας στην Ουάσιγκτον αυτόν τον μήνα, «παραμένει μια σημαντική πηγή ανησυχίας στον αγώνα κατά της τρομοκρατίας».
Οι περισσότερες επιθέσεις «που πραγματοποιούνται παγκοσμίως από τον ISIS έχουν συμβεί στην πραγματικότητα από τμήματα του ISIS που βρίσκονται εκτός Αφγανιστάν», είπε.
Ο στρατηγός Μάικλ Κουρίλα, επικεφαλής της Κεντρικής Διοίκησης του στρατού των ΗΠΑ, είπε σε επιτροπή της Βουλής την περασμένη Πέμπτη ότι ο ISIS-K «διατηρεί την ικανότητα και τη βούληση να επιτεθεί εναντίον αμερικανικών και δυτικών συμφερόντων στο εξωτερικό εντός μόλις έξι μηνών χωρίς ελάχιστη ή καθόλου προειδοποίηση».
Σειρά επιθέσεων
Η επίθεση στη Ρωσία ήταν ο τρίτος συναυλιακός χώρος στο βόρειο ημισφαίριο που έπληξε το Ισλαμικό Κράτος την τελευταία δεκαετία, είπε ο Μπρους Χόφμαν, μελετητής της τρομοκρατίας στο Συμβούλιο Εξωτερικών Σχέσεων των ΗΠΑ, μετά την επίθεση στο θέατρο Μπατακλάν στο Παρίσι τον Νοέμβριο του 2015 (ως μέρος μιας ευρύτερης επιχείρησης που έπληξε άλλους στόχους στην πόλη) και μια βομβιστική επίθεση αυτοκτονίας σε συναυλία της Αριάνα Γκράντε στο Manchester Arena της Αγγλίας, τον Μάιο του 2017.
Το Ισλαμικό Κράτος-Χορασάν, που ιδρύθηκε το 2015 από δυσαρεστημένα μέλη των Πακιστανών Ταλιμπάν, εμφανίστηκε στη διεθνή σκηνή των τζιχαντιστών αφότου οι Ταλιμπάν ανέτρεψαν την αφγανική κυβέρνηση το 2021. Κατά τη διάρκεια της αποχώρησης του στρατού των ΗΠΑ από τη χώρα, το ISIS-K πραγματοποίησε βομβιστική επίθεση αυτοκτονίας στο διεθνές αεροδρόμιο της Καμπούλ τον Αύγουστο του 2021, που σκότωσε 13 στρατιώτες των ΗΠΑ και έως και 170 πολίτες.
Από τότε, οι Ταλιμπάν πολεμούν τον ISIS-K στο Αφγανιστάν. Μέχρι στιγμής, οι υπηρεσίες ασφαλείας των Ταλιμπάν έχουν εμποδίσει την ομάδα να καταλάβει εδάφη ή να στρατολογήσει μεγάλο αριθμό πρώην μαχητών Ταλιμπάν, σύμφωνα με αξιωματούχους της αντιτρομοκρατικής των ΗΠΑ.
Στην Τουρκία
Ωστόσο προκύπτουν ανησυχητικές ενδείξεις ότι ο ISIS-K μαθαίνει από τα λάθη του. Τον Ιανουάριο, μασκοφόροι επιτέθηκαν σε ρωμαιοκαθολική εκκλησία στην Κωνσταντινούπολη, σκοτώνοντας ένα άτομο. Λίγο αργότερα, ο ISIS, μέσω του επίσημου πρακτορείου ειδήσεων Amaq, ανέλαβε την ευθύνη. Οι τουρκικές δυνάμεις επιβολής του νόμου συνέλαβαν 47 άτομα, στην πλειονότητά τους πολίτες χωρών της κεντρικής Ασίας.
Εκτοτε, οι τουρκικές δυνάμεις ασφαλείας έχουν ξεκινήσει μαζικές επιχειρήσεις εναντίον υπόπτων του ISIS στην Τουρκία, τη Συρία και το Ιράκ. Αρκετές ευρωπαϊκές έρευνες ρίχνουν φως στην παγκόσμια και διασυνδεδεμένη φύση των οικονομικών του Ισλαμικού Κράτους, σύμφωνα με έκθεση των Ηνωμένων Εθνών τον Ιανουάριο, η οποία προσδιόριζε την Τουρκία ως υλικοτεχνικό κόμβο για τις επιχειρήσεις του ISIS-K στην Ευρώπη.
«Ο ISIS-K έχει προσηλωθεί στη Ρωσία τα τελευταία δύο χρόνια», επικρίνοντας συχνά τον πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν», λέει ο Κόλιν Κλαρκ, αναλυτής τρομοκρατίας στο Soufan Group, μια συμβουλευτική εταιρεία ασφαλείας με έδρα τη Νέα Υόρκη.
Στόχος η Ρωσία
«Ο ISIS-K κατηγορεί το Κρεμλίνο ότι έχει λερώσει τα χέρια του με μουσουλμανικό αίμα, αναφερόμενος στις επεμβάσεις της Μόσχας στο Αφγανιστάν, την Τσετσενία και τη Συρία», εξηγεί.
Σημαντική μερίδα των μελών του ISIS-K είναι κεντροασιατικής καταγωγής και υπάρχει ένα μεγάλο τμήμα κεντροασιατών που ζει και εργάζεται στη Ρωσία. Μερικά από αυτά τα άτομα μπορεί να έχουν ριζοσπαστικοποιηθεί και να ήταν σε θέση να υπηρετήσουν σε μια υλικοτεχνική λειτουργία, να αποθηκεύουν όπλα, λέει ο κ. Κλαρκ.
Ο Ντάνιελ Μπάιμαν, ειδικός στην αντιτρομοκρατική στο Πανεπιστήμιο Τζορτζτάουν, είπε ότι «ο ISIS-K έχει συγκεντρώσει μαχητές από την Κεντρική Ασία και τον Καύκασο υπό τη σκέπη του, που μπορεί να είναι υπεύθυνοι για την επίθεση στη Μόσχα, είτε άμεσα είτε μέσω των δικών τους δικτύων».
Ειδικοί στην καταπολέμηση της τρομοκρατίας εξέφρασαν την ανησυχία τους την Κυριακή ότι οι επιθέσεις στη Μόσχα και το Ιράν μπορεί να ενθαρρυνθούν τον ISIS-K να διπλασιάσει τις προσπάθειές του να χτυπήσει στην Ευρώπη, ιδιαίτερα στη Γαλλία, το Βέλγιο, τη Βρετανία και άλλες χώρες που έχουν πληγεί την τελευταία δεκαετία.
Ανώτερος αξιωματούχος των δυτικών μυστικών υπηρεσιών εντόπισε τρεις βασικούς παράγοντες που θα μπορούσαν να πείσουν τους πράκτορες του ISIS-K να επιτεθούν: Την ύπαρξη αδρανών πυρήνων στην Ευρώπη, οι εικόνες του πολέμου Ισραήλ-Χαμάς στη Λωρίδα της Γάζας, και υποστήριξη από ρωσόφωνους που ζουν στην Ευρώπη.
