ΠΗΓΗ: CNN
Δύο γεωπολιτικά ορόσημα που ενδέχεται να διαμορφώσουν τις διατλαντικές σχέσεις την επόμενη τετραετία επισημαίνει σε ανάλυσή του το CNN, με φόντο τις χθεσινές εξελίξεις γύρω από την Ουκρανία.
- Αναφέρεται από τη μία στην τηλεφωνική επικοινωνία του Ντόναλντ Τραμπ με τον Βλαντιμίρ Πούτιν, η οποία ουσιαστικά βγάζει τη Ρωσία από τον «πάγο» που είχε επιβάλει η κυβέρνηση του Τζο Μπάιντεν λόγω του πολέμου στην Ουκρανία.
- Από την άλλη, δίνει έμφαση στο μήνυμα που κόμισε στους Ευρωπαίους εταίρους ο Αμερικανός υπουργός Αμυνας, να αναλάβουν την ευθύνη της δικής τους ασφάλειας, αποκλείοντας κάθε αμερικανική στρατιωτική εμπλοκή, ακόμη και ειρηνευτική, στην Ουκρανία.
Οπως σχολιάζει το CNN, «οι παρεμβάσεις της Αμερικής τον περασμένο αιώνα συνέβαλαν στη νίκη σε δύο παγκοσμίους πολέμους που ξεκίνησαν στην Ευρώπη και εγγυήθηκαν την ελευθερία της ηπείρου απέναντι στη σοβιετική απειλή.
Ωστόσο, ο Τραμπ διεμήνυσε προεκλογικά πως ενδέχεται να μην υπερασπιστεί τα μέλη του ΝΑΤΟ που δεν έχουν κάνει επαρκείς επενδύσεις στην άμυνά τους. Αναβίωσε με αυτόν τον τρόπο ένα διαχρονικό επιχείρημα που είχε θέσει εύγλωττα ο Ουίνστον Τσόρτσιλ το 1940 σχετικά με το πότε “ο Νέος Κόσμος, με όλη τη δύναμη και την ισχύ του” θα βγει “μπροστά για τη διάσωση και την απελευθέρωση του παλιού”. Ο Τραμπ επιστρέφει στη λογική προηγούμενων προέδρων που εμφανίζονταν επιφυλακτικοί σε ξένες εμπλοκές, επιχειρηματολογώντας χθες πως “έχουμε μεταξύ μας ένα μικρό πράγμα που ονομάζεται ωκεανός”».
Η Ευρώπη άκουσε αυτό που απευχόταν για την άμυνα…
Είναι από καιρό σαφές, σημειώνει το CNN, ότι οι αξιώσεις της δεύτερης θητείας Τραμπ προς τους Ευρωπαίους θα οδηγήσουν σύντομα πολλές κυβερνήσεις που έχουν επιλέξει τις κοινωνικές δαπάνες έναντι των αμυντικών σε αγωνιώδη διλήμματα και επιλογές.
Ο Χέγκσεθ το ξεκαθάρισε με τον πιο σαφή, αν όχι ωμό, τρόπο, ουσιαστικά επισημοποιώντας την αξίωση Τραμπ περί απόδοσης του 5% του ΑΕΠ των κρατών μελών της Συμμαχίας στην άμυνα. Οπως διεμήνυσε, η κυβέρνηση θα δώσει προτεραιότητα στις τεταμένες σχέσεις των ΗΠΑ με την Κίνα και στην ασφάλεια των συνόρων τους – και όχι στην Ευρώπη.
«Οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν θα ανεχθούν πλέον μια μη ισορροπημένη σχέση που ενθαρρύνει την εξάρτηση», δήλωσε ο νέος επικεφαλής του Πενταγώνου – ο οποίος συμβολικά φορούσε ένα ποσέτ στα χρώματα της αστερόεσσας.
«Η νέα σκληρή προσέγγιση δεν έχει σχέση με τη φαντασίωση του Τραμπ περί εκτοπισμού των Παλαιστινίων της Γάζας και οικοδόμησης της “Ριβιέρας της Μέσης Ανατολής”. Είναι μια απάντηση στην αλλαγή της πολιτικής πραγματικότητας. Η γενιά που πολέμησε τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και ανέδειξε προέδρους που κατανόησαν τους κινδύνους ενός κενού εξουσίας στην Ευρώπη έχει φύγει από τη ζωή. Κάθε Αμερικανός που έχει ανάμνηση του Ψυχρού Πολέμου κατά της Σοβιετικής Ενωσης είναι τουλάχιστον στα 50-60 του. Και ο πιο ισχυρός ανταγωνιστής των Ηνωμένων Πολιτειών αυτή τη στιγμή βρίσκεται στην Ασία και όχι στην Ευρώπη. Επομένως, θεμιτά αναρωτιέται ο Τραμπ γιατί η ήπειρος δεν έχει ακόμη αναλάβει την άμυνά της 80 χρόνια μετά την ήττα των ναζί», αναφέρει ο αναλυτής του CNN, Στίβεν Κόλινσον.
…και για την Ουκρανία
Οπως σημειώνεται στην ανάλυση, η πρώτη σοβαρή δοκιμασία στη νέα διατλαντική πραγματικότητα θα αφορά την Ουκρανία.
Στην τηλεφωνική του επικοινωνία με τον Ρώσο ομόλογό του, ο Τραμπ δήλωσε πως οι διαπραγματεύσεις για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία θα ξεκινήσουν «αμέσως».
Ωστόσο, το ότι η συνεννόηση δεν περιελάμβανε τον Ουκρανό πρόεδρο Ζελένσκι –ο οποίος ήταν το επίκεντρο των διπλωματικών ενεργειών της διοίκησης Μπάιντεν– εξελήφθη από κάποιους ως ανησυχητικό δείγμα των προθέσεων της Ουάσιγκτον.
«Παρότι ο Τραμπ τηλεφώνησε στον Ζελένσκι αργότερα χθες, Τετάρτη, ο Αμερικανός πρόεδρος πυροδοτεί ήδη φόβους ότι θα καταστρώσει ένα σχέδιο που θα ευνοεί τη Ρωσία», σχολιάζει το CNN.
Ερωτηθείς από δημοσιογράφο για το αν η Ουκρανία είναι ισότιμος συνομιλητής στις διαπραγματεύσεις, ο Τραμπ ήταν εξόχως προσεκτικός: «Είναι μια ενδιαφέρουσα ερώτηση. Είπα πως δεν ήταν ένας καλός πόλεμος για να εμπλακεί κανείς», υιοθετώντας φαινομενικά τη γραμμή του Κρεμλίνου, πως ο πόλεμος ήταν σφάλμα της Ουκρανίας.
O Χέγκσεθ ήταν ξεκάθαρος προς τους Ευρωπαίους εταίρους της Αμερικής για την άμυνα των κρατών-μελών της Ευρωατλαντικής Συμμαχίας και την ασφάλεια της Ουκρανίας και της ηπείρου – Φωτ.: AP Photo/Omar Havana.
Ο Χέγκσεθ και σε αυτήν την περίπτωση ήταν ξεκάθαρος: Εθεσε ως αρχή διαπραγμάτευσης πως η Ουκρανία δεν θα μπορούσε να επιστρέψει στα προ 2014 σύνορά της, δεν θα μπορούσε να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ και πως οι ΗΠΑ δεν θα έχουν καμία στρατιωτική εμπλοκή σε ενδεχόμενη ειρηνευτική συμφωνία.
Σύμφωνα με το CNN, «η Τετάρτη ήταν η καλύτερη μέρα για τον Πούτιν μετά την εισβολή, καθώς οι χθεσινές εξελίξεις αποτελούν πλήγμα για πολλές από τις φιλοδοξίες της Ουκρανίας. Ο Χέγκσεθ υποστήριξε ότι απλώς ευαγγελιζόταν τον ρεαλισμό. Και έχει δίκιο. Κανείς στις ΗΠΑ ή στην Ευρώπη δεν πίστευε ότι ο χρόνος θα μπορούσε να γυρίσει πίσω στο 2014. Και η Ουκρανία δεν μπόρεσε να κερδίσει πίσω τα εδάφη της στο πεδίο της μάχης, παρά τα δισεκατομμύρια δολάρια δυτικής βοήθειας».
Οπως σχολιάζει ο αναλυτής του CNN, η επικοινωνία Τραμπ – Πούτιν και η μελλοντική συνάντηση στη Σαουδική Αραβία που προαναγγέλθηκε και κατά τον Τραμπ «θα γίνει σύντομα», ίσως αποτελεί ένδειξη ότι δεν αποκλείει μόνο τον Ζελένσκι από πιθανή συμφωνιά. Αλλά και την Ευρώπη.
Σε κοινή δήλωσή τους αργά τη νύχτα, επτά ευρωπαίκά κράτη (ανάμεσά τους Γαλλία, Γερμανία, Ιταλία και Βρετανία), αλλά και η Κομισιόν προειδοποίησαν ότι Ουκρανία και Ευρώπη θα πρέπει να συμμετάσχουν στις συνομιλίες. Οπως είπαν, «μια δίκαιη και βιώσιμη ειρήνη στην Ουκρανία αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για μια ισχυρή διατλαντική ασφάλεια».
Μοντέλο Γερμανίας;
Ωστόσο, η στρατηγική του Τραμπ παραμένει ιδιαίτερα ασαφής. Η απόρριψη πολλών αιτημάτων του Ζελένσκι σημαίνει ότι η συναίνεση του Κιέβου στην οποία συμφωνία μεταξύ Τραμπ και Πούτιν δεν θα πρέπει να θεωρείται δεδομένη. Και δεδομένων των πολλών εδαφικών κερδών της Ρωσία, δεν υπάρχει καμία βεβαιότητα ότι ο Ρώσος πρόεδρος είναι εξίσου «απελπισμένος» για μια γρήγορη διευθέτηση όσο ο Τραμπ, ο οποίος κυνηγά εδώ και καιρό ένα Νόμπελ Ειρήνης.
Παρόλα αυτά, το πλαίσιο μιας πιθανής συμφωνίας βρέθηκε στο επίκεντρο ιδιωτικών συζητήσεων στην Ουάσιγκτον και τις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες για πολλούς μήνες, ακόμη και υπό την κυβέρνηση Τραμπ.
Όπως ξεκαθάρισε ο Χέγκσεθ, οι ελπίδες της Ουκρανίας ότι θα ανακτήσει όλα τα χαμένα της εδάφη δεν είναι ρεαλιστικές. Αυτό που θα μπορούσε να αναδυθεί ως λύση είναι ένα μοντέλο ανάλογο με αυτό της Γερμανίας μετά τον δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Δηλαδή, με ένα μέρος της Ουκρανίας υπό ρωσική κατοχή και την υπόλοιπη να παραμένει μια δημοκρατία. Ισως το δυτικό της κομμάτι να ενταχθεί στην Ε.Ε., όπως η Δυτική Γερμανία. Ωστόσο, αυτή τη φορά, τα αμερικανικά στρατεύματα δεν θα είναι εκεί να εγγυηθούν την ασφάλεια και την ελευθερία, σχολιάζει το CNN.
«Οι αμερικανικές θέσεις για την Ουκρανία όπως διτυπώθηκαν χθες δεν θα πρέπει να εκπλήσσουν κανέναν στην Ευρώπη: Είναι ό,τι ακριβώς έλεγαν οι Ευρωπαίοι αναλυτές εμπιστευτικά και παρασκηνιακά εδώ και δύο χρόνια: Δυτική και Ανατολική Ουκρανία, όπως ακριβώς Δυτική και Ανατολική Γερμανία, αλλά σε αυτήν την περίπτωση με τη συμμετοχή της Ευρωπαϊκής Ενωσης και όχι του ΝΑΤΟ» σημειώνει ο Νίκολας Ντάνγκαν, ιδρυτής και διευθύνων σύμβουλος της CogitoPraxis, μιας εταιρείας παροχής στρατηγικών συμβουλών στη Χάγη.
«Μια τέτοια λύση θα οδηγούσε και σε μια σκληρή ιστορική ειρωνεία. Ο Πούτιν, ο οποίος ως τότε αξιωματικός της KGB στη Δρέσδη παρακολουθούσε απελπισμένος τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης, ίσως βρίσκεται στα πρόθυρα της δημιουργίας μιας νέας Ανατολικής Γερμανίας στην Ευρώπη του 21ου αιώνα με τη βοήθεια της Αμερικής», καταλήγει το CNN.
