ΠΗΓΗ: ΒΒC
Λίγο περισσότερο από μία εβδομάδα μετά την ανακοίνωση της επιβολής δασμών στις εισαγωγές από δεκάδες χώρες, ο Ντόναλντ Τραμπ έβαλε στον πάγο το σχέδιό του για ανάταξη του διεθνούς εμπορίου που απειλούσε να διακινδυνεύσει τις σχέσεις των ΗΠΑ ακόμη και με τους στενότερους συμμάχους τους.
Το σχέδιο Τραμπ πλέον μοιάζει να εστιάζει μόνο στην Κίνα, αφού για τις περισσότερες από τις άλλες χώρες οι δασμοί έχουν πλέον παγώσει για τρεις μήνες.
Το BBC κάνει μια ενδελεχή επισκόπηση στο τι έλεγε ο Αμερικανός πρόεδρος και τι συμβαίνει ή εκτιμάται ότι θα ακολουθήσει, εννέα ημέρες αφού συγκλόνισε τις αγορές με τους δασμούς 25% σε όλες τις χώρες σχεδόν (που πλέον έχουν φτάσει στο 125% για την Κίνα).
1) Καλύτερες εμπορικές συμφωνίες
Ο Τραμπ είχε πει: «Επί δεκαετίες, η χώρα μας έχει λεηλατηθεί από έθνη κοντά και μακριά, τόσο φίλους όσο και εχθρούς».
Το αρχικό εμπορικό σχέδιο του Τραμπ προέβλεπε ένα μεγάλο πλήγμα για όλον τον κόσμο, με βασικούς δασμούς 10% για όλους (ακόμη και για ακατοίκητες νήσους) και πρόσθετους δασμούς εις ανταπόδοσιν σε 60 κράτη που είπε ότι είχαν προξενήσει τα σοβαρότερα προβλήματα.
Αυτό έκανε συμμάχους και αντιπάλους να ψάχνονται, καθώς αντιμετώπιζαν την προοπτική καταστροφικού πλήγματος στις οικονομίες τους. Ο Λευκός Οίκος βιάστηκε να καυχηθεί για όλους τους ηγέτες του κόσμου που έσπευσαν να έλθουν σε επαφή με τον πρόεδρο Τραμπ για να επιτύχουν συμφωνίες και να προσφέρουν εμπορικές παραχωρήσεις – και είναι «πάνω από 75», σύμφωνα με τον Αμερικανό υπουργό Οικονομικών Σκοτ Μπέσεντ.
Μολονότι η αμερικανική κυβέρνηση δεν έχει δημοσιεύσει κατάλογο όλων των χωρών που ο Τραμπ είπε την Τρίτη ότι «του φιλούν τον κ…» για συμφωνίες, οι ΗΠΑ ανακοίνωσαν ότι είναι σε διαπραγματεύσεις με τη Νότια Κορέα και την Ιαπωνία, μεταξύ άλλων.
Τι συμβαίνει: Οι εμπορικοί εταίροι της Αμερικής έχουν 90 ημέρες για να καταλήξουν σε κάποιο είδος συμφωνίας με τον Τραμπ, και ο χρόνος μετρά αντίστροφα. Πάντως, το γεγονός ότι οι συνομιλίες πραγματοποιούνται δείχνει ότι ο Αμερικανός πρόεδρος έχει καλές πιθανότητες να κερδίσει κάτι για τις προσπάθειές του, εκτιμά το βρετανικό δίκτυο.
2) Τόνωση της αμερικανικής βιομηχανίας
Ο Τραμπ είχε πει: «Θέσεις εργασίας και εργοστάσια θα επιστρέψουν δυναμικά στη χώρα μας… Θα ενισχύσουμε την εγχώρια βιομηχανική μας βάση».
Ο Τραμπ λέει εδώ και δεκαετίες ότι οι δασμοί συνιστούν αποτελεσματικό τρόπο ανοικοδόμησης της μεταποιητικής βάσεως της Αμερικής, προστατεύοντάς την από τον «άδικο διεθνή ανταγωνισμό». Αν και κάποια εργοστάσια μπορεί να είναι σε θέση να αυξήσουν την παραγωγή τους με τις υπάρχουσες εγκαταστάσεις, είναι δεδομένο ότι κάποιες πιο ουσιαστικές προσπάθειες θα απαιτήσουν χρόνο. Οι επιχειρηματίες που θα πρέπει να «πατήσουν την σκανδάλη» για τον επαναπατρισμό των γραμμών παραγωγής τους και την επένδυση σε νέα αμερικανικά εργοστάσια, θα θέλουν να ξέρουν ότι οι κανόνες του παιχνιδιού είναι σχετικά σταθεροί.
Τα προεδρικά μπρος-πίσω για τους δασμούς την τελευταία εβδομάδα συνιστούν αστάθεια εκ των πραγμάτων. Προσώρας είναι δύσκολο να προβλέψει κανείς πού θα καταλήξουν τα τελικά επίπεδα των δασμών και ποιες βιομηχανίες θα απολαύσουν της μεγαλύτερης προστασίας: Μπορεί να είναι οι αυτοκινητοβιομηχανίες και οι παραγωγοί χάλυβα σήμερα, και οι εταιρείες ηλεκτρονικών υψηλής τεχνολογίας αύριο.
Τι συμβαίνει: Οταν εφαρμόζονται και καταργούνται δασμοί εν μία νυκτί, ανάλογα με την επιθυμία του προέδρου, είναι πολύ πιο πιθανό οι εταιρείες -τόσο στις ΗΠΑ όσο και στο εξωτερικό- να περιμένουν να κατακάτσει η σκόνη προτού αναλάβουν οποιεσδήποτε μεγάλες δεσμεύσεις.
3) Αντιπαράθεση με την Κίνα
Ο Τραμπ είχε πει: «Τρέφω μεγάλο σεβασμό για τον Πρόεδρο Σι της Κίνας, και μεγάλο σεβασμό για την Κίνα, αλλά μας εκμεταλλεύονταν σε τεράστιο βαθμό».
Μετά τη μεταστροφή του Τραμπ την Τετάρτη για τους δασμούς, πολλοί αξιωματούχοι του Λευκού Οίκου – ανάμεσά τους και ο κ. Μπέσεντ – έσπευσαν να που ότι ο στόχος του Τραμπ ήταν να πλήξει τον πραγματικό «κακό», δηλαδή την Κίνα.
«Αυτοί είναι η μεγαλύτερη πηγή των εμπορικών προβλημάτων των ΗΠΑ», είπε στους δημοσιογράφους ο κ. Μπέσεντ, «και είναι και το πρόβλημα και για τον υπόλοιπο κόσμο».
Αν ο Τραμπ ήθελε μια αντιπαράθεση προθέσεων με την Κίνα δοκιμάζοντας την ανοχή κάθε πλευράς στην οικονομική και πολιτική πίεση, την πέτυχε, ακόμη και αν ο πρόεδρος και οι σύμβουλοί του υπονοούν ότι αναζητούν μια πλατφόρμα εξόδου, λέει το BBC.
Την Τετάρτη ο Τραμπ δήλωσε ότι φταίνε οι προηγούμενοι ηγέτες των ΗΠΑ και όχι η Κίνα για την τρέχουσα εμπορική διαμάχη. Μια μέρα πριν, η εκπρόσωπος Τύπου του Λευκού Οίκου, Κάρολαϊν Λεβίτ, είπε πως ο πρόεδρος «θα ήταν απίστευτα γενναιώδρος» αν η Κίνα σπεύσει να κάνει κάποια συμφωνία.
Τι συμβαίνει: Ακόμα κι αν αυτή η αναμέτρηση είναι κάτι που επιθυμεί ο Τραμπ, η εμπλοκή σε μια μάχη με τη δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία στον κόσμο, με αντίστοιχη στρατιωτική ισχύ, ενέχει τεράστιο κίνδυνο. Και στην πορεία η Αμερική μπορεί να έχει αποξενώσει τους συμμάχους που χρειάζεται περισσότερο σε μια τέτοια αντιπαράθεση..
4) Αύξηση εσόδων
Ο Τραμπ είχε πει: «Τώρα είναι η σειρά μας να ευημερήσουμε και, με αυτόν τον τρόπο, να χρησιμοποιήσουμε τρισεκατομμύρια και τρισεκατομμύρια δολάρια για να μειώσουμε τους φόρους μας και να αποπληρώσουμε το εθνικό μας χρέος, και όλα αυτά θα συμβούν πολύ γρήγορα».
Κατά τη διάρκεια της περσινής προεκλογικής εκστρατείας για την προεδρία, ο Τραμπ διατυμπάνιζε τακτικά ότι οι προτεινόμενοι δασμοί του θα απέφεραν τεράστια ποσά σε νέα έσοδα, τα οποία οι ΗΠΑ θα μπορούσαν στη συνέχεια να χρησιμοποιήσουν για να μειώσουν το έλλειμμα του προϋπολογισμού τους, να χρηματοδοτήσουν φορολογικές περικοπές και να πληρώσουν για νέα κυβερνητικά προγράμματα.
Μια περυσινή μελέτη πέρυσι από το ανεξάρτητο Ιδρυμα Φορολογίας εκτίμησε ότι μια καθολική επιβολή δασμών 10% – στην οποίο έχει καταλήξει ο Τραμπ για τουλάχιστον τις επόμενες 90 ημέρες – θα δημιουργούσε 2 τρισεκατομμύρια δολάρια σε νέα έσοδα τα επόμενα 10 χρόνια.
Για να έχουμε καλύτερη εικόνα, οι φορολογικές περικοπές που συμπεριέλαβε πρόσφατα το Κογκρέσο στο μη δεσμευτικό σχέδιο προϋπολογισμού του θα κοστίσουν περίπου 5 τρισ. δολάρια τα επόμενα 10 χρόνια, σύμφωνα με το Κέντρο Δικομματικής Πολιτικής.
Τι συμβαίνει: Ο Τραμπ ήθελε περισσότερα έσοδα από δασμούς και, αν επιμείνει στους βασικούς δασμούς του, συν τους πρόσθετους δασμούς σε ορισμένες εισαγωγές και τους μεγαλύτερους στην Κίνα, θα τα καταφέρει – τουλάχιστον μέχρι οι Αμερικανοί να στραφούν σε περισσότερη εγχώρια παραγωγή.
5) Μείωση τιμών για τους Αμερικανούς
Ο Τραμπ είχε πει: «Τελικά, η μεγαλύτερη παραγωγή στην εγχώρια αγορά θα σημάνει ισχυρότερο ανταγωνισμό και χαμηλότερες τιμές για τους καταναλωτές. Αυτή θα είναι πράγματι η χρυσή εποχή της Αμερικής».
Αναλυτές και ειδικοί έχουν δώσει πολλές και διαφορετικές εξηγήσεις σχετικά με το γιατί ο Τραμπ έκανε μια τόσο επιθετική κίνηση στο εμπόριο την περασμένη εβδομάδα. Προσπαθούσε να μειώσει τα επιτόκια ή να υποτιμήσει το δολάριο ή να φέρει τον κόσμο στο τραπέζι για μια νέα, παγκόσμια συμφωνία για το εμπόριο; Ο ίδιος ο πρόεδρος δεν έχει μιλήσει και πολύ για τέτοιου είδους περίπλοκα σχέδια.
Ωστόσο, ένα πράγμα για το οποίο έχει μιλήσει αδιάκοπα είναι η επιθυμία του να μειώσει το κόστος για τους Αμερικανούς καταναλωτές – και έχει υποσχεθεί ότι η εμπορική του πολιτική θα βοηθήσει στην αντιμετώπιση αυτού του ζητήματος. Ενώ οι τιμές της ενέργειας μειώθηκαν την εβδομάδα αφότου ο Τραμπ ανακοίνωσε το δασμολογικό του σχέδιο, αυτό μπορεί να οφείλεται σε φόβους ότι οι εμπορικοί πόλεμοι θα μπορούσαν να προκαλέσουν παγκόσμια ύφεση, εκτιμά το BBC.
Η γενική άποψη μεταξύ των οικονομολόγων είναι ότι οι νέοι δασμοί θα αυξήσουν τις τιμές καταναλωτή, καθώς οι δασμοί προστίθενται στην τιμή των εισαγωγών και, τελικά, όταν υπάρχει λιγότερος ανταγωνισμός για τα προϊόντα που κατασκευάζονται στις ΗΠΑ.
Πέρυσι, το Ιδρυμα Φορολογίας εκτίμησε ότι ένας καθολικός δασμός 10% θα αύξανε το κόστος για τα αμερικανικά νοικοκυριά κατά μέσο όρο 1.253 δολάρια τον πρώτο χρόνο. Οι οικονομολόγοι προειδοποιούν επίσης ότι οι Αμερικανοί με χαμηλότερο εισόδημα θα πληγούν περισσότερο.
Tι συμβαίνει: Η αύξηση των τιμών είναι ένα βέλος προς τη λάθος κατεύθυνση – και συνιστά μια τεράστια πιθανή επιβάρυνση τόσο για την πολιτική θέση του Τραμπ όσο και για τις μελλοντικές εκλογικές προοπτικές του κόμματός του.
