ΔΗΚΤΗΣ
Χαμένη από χέρι
Η μάχη με τον πληθωρισμό φαίνεται να είναι χαμένη από χέρι. Παρ’ όλες τις επιθετικές αυξήσεις των επιτοκίων, οι ανατιμήσεις προϊόντων και υπηρεσιών παραμένουν ανεξέλεγκτες. Στην μεγαλύτερη και πιο δυναμική οικονομία του πλανήτη, αυτή των ΗΠΑ, ο πληθωρισμός ξεπέρασε κάθε προσδοκία για τον μήνα Σεπτέμβριο με πιο αξιοσημείωτη την άνοδο των ειδών πρώτης ανάγκης που καταγράφηκε στο 13% σε ετήσια βάση. Η άνοδος αυτή προβληματίζει ιδιαίτερα τους οικονομολόγους καθώς εκτιμάται πως αν η κεντρική τράπεζα (FED) εννοεί αυτό που λέει για καταπολέμηση του πληθωρισμού μέσω των επιτοκίων τότε θα πρέπει όλοι να προετοιμαστούν για μια πέρα από κάθε προσδοκία αύξηση στο κόστος του χρήματος.
Παρενέργειες επιτοκίων
Η άνοδος των επιτοκίων μπορεί μέχρι στιγμής να μην πετυχαίνει να χαλιναγωγήσει τον πληθωρισμό, καταφέρνει όμως να φέρνει σε απόγνωση τους δανειολήπτες στεγαστικής πίστης. Σε αυτό το πλαίσιο, η τράπεζα της Αγγλίας προειδοποιεί ότι το 2023 θα είναι ίσως η χρονιά που οι βρετανοί θα αντιμετωπίσουν σε μεγάλους αριθμούς πρόβλημα εξυπηρέτησης των δανείων τους. Συγκεκριμένα εκτιμάται ότι 800.000 δανειολήπτες μέχρι το τέλος τους επόμενου έτους θα ανήκουν σε αυτή την κατηγορία. Προς το παρόν η πρώτη παρενέργεια της αύξησης των επιτοκίων αφορά σε υποτονική ζήτηση στην αγορά κατοικιών, με τις ανησυχίες όλων να συγκλίνουν προς μιας διόρθωση των τιμών.
Φιλόδοξη και αναγκαία
Την στρατηγική της για την πενταετία 2023- 2028 ανακοίνωσε η ευρωπαϊκή αρχή αγορών και κινητών αξιών (ESMA). Στις προτεραιότητες για την εν λόγω περίοδο περιλαμβάνονται (α) η ενίσχυση της αποτελεσματικότητας των αγορών (β) η ενδυνάμωση της εποπτείας (γ) η ενίσχυση της προστασίας των μικρό-επενδυτών (δ) η εμπέδωση της βιωσιμότητας στις αγορές, και (ε) η ενθάρρυνση της τεχνολογικής καινοτομίας και αποτελεσματικής χρήσης των δεδομένων. Η πρόεδρος της ESMA στην παρουσίαση της στρατηγικής χαρακτήρισε την προσπάθεια που θα αναληφθεί φιλόδοξη αλλά όμως άκρως αναγκαία προκειμένου η εποπτική αρχή να συμβαδίσει με την νέα εποχή.
Οικονομικές προτεραιότητες
Οι προτεραιότητές της οικονομικής πολιτικής στο επόμενο διάστημα (μεσοπρόθεσμος ορίζοντας) θα πρέπει να επικεντρωθούν (α) στην μεγάλη πίεση που δέχεται η αγοραστική δύναμη των νοικοκυριών κυρίως της μεσαίας τάξης και (β) στην γήρανση του πληθυσμού που παρατηρείται στις ανεπτυγμένες περιοχές του πλανήτη, όπως συμβαίνει στην Ευρώπη. Οι πολιτικές που θα πρέπει να μπουν σε εφαρμογή το επόμενο διάστημα περιλαμβάνουν δημόσια προγράμματα καταπολέμησης της υπογεννητικότητας. Για άμβλυνση του προβλήματος με τις ψηλές τιμές της ενέργειας τα κράτη θα πρέπει να δράσουν άμεσα επενδύοντας σε υποδομές που θα κάνουν την πράσινη μετάβαση πραγματική επιλογή για όλους. Βασικό εργαλείο σε κάθε μια από αυτές τις προσπάθειες για εξεύρεση των απαραίτητων πόρων θα πρέπει να είναι η φορολογική πολιτική με ξεκάθαρο προσανατολισμό προς την κατεύθυνση σμίκρυνσης των κοινωνικών ανισοτήτων.
Εκτιμήσεις για τετραπλασιασμό
Μέχρι και τέσσερις φορές πάνω από τα υφιστάμενα επίπεδα εκτιμούν μέλη της ΕΚΤ ότι θα ανέλθουν τα επιτόκια βάσης του ευρώ μέχρι το τέλος του 2023. Σήμερα το βασικό επιτόκιο καταθέσεων μετά από δύο διαδοχικές αυξήσεις βρίσκεται στο 0,75% και η εκτίμηση είναι ότι θα κινηθεί σίγουρα πάνω από 2% το επόμενο διάστημα χωρίς να μπορεί να αποκλειστεί το ενδεχόμενο να ανέλθει και στο 3%. Η επόμενη συνάντηση νομισματικής πολιτικής της ΕΚΤ θα λάβει χώρα στις 27 τρέχοντος μηνός με τις προσδοκίες να κάνουν λόγο για ακόμη μια αύξηση του 0,75% που θα φέρει το επιτόκιο στο 1,5%. Μέχρι την ολοκλήρωση του 2022 απομένει μια συνάντηση νομισματικής πολιτικής στις 15 Δεκεμβρίου.
Θετική υποδοχή
Πληροφορίες που θέλουν την νέα Βρεττανή πρωθυπουργό να εγκαταλείπει κάποιες πρόνοιες που περιλαμβάνονται στο δημοσιονομικό πρόγραμμα της κυβέρνησης και αφορούν σε μειώσεις φόρων, έλαβε θετική υποδοχή από τις αγορές με αποτέλεσμα η στερλίνα να ανατιμηθεί έναντι των βασικών νομισμάτων.
