Kathimerini.gr
Μάρω Βασιλειάδου
Eνδεχομένως, κάποιοι μεγαλύτεροι σε ηλικία και με αυστηρότερες αρχές να σχολίαζαν πως ο σεβασμός απέναντι στα μνημεία του πολιτισμού έχει χαθεί στις μέρες μας. Αν και δεν θα συμφωνούσαν μαζί τους όλοι οι παλαιότεροι, όπως ο αρχαιολόγος Αλέξανδρος Φιλαδελφέας, ο οποίος διετέλεσε διευθυντής της Ακρόπολης και του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου της Αθήνας. Ηταν εκείνος που έδωσε στη φωτογράφο Nelly τις δύο άδειες, στα τέλη του 1920, για να κάνει στον Παρθενώνα τις θρυλικές πλέον καλλιτεχνικές φωτογραφίσεις των γυμνών και ημίγυμνων χορευτριών, που μία δεκαετία αργότερα έγιναν διαφημιστικές αφίσες για το περίπτερο του ελληνικού τουρισμού στην έκθεση του Παρισιού.
«Προσωπικά, συμφωνώ με τη χρήση των αρχαίων θεάτρων, για παράδειγμα για πολιτιστικά δρώμενα, αρκεί να σέβονται το μνημείο», λέει ο αρχαιολόγος και μέλος του ΚΑΣ Μιχάλης Τιβέριος.
«Ολα κρίνονται εκ του αποτελέσματος, και το καλό και το κακό», σημειώνει στην «Κ» ο Μιχάλης Τιβέριος, αρχαιολόγος, ομότιμος καθηγητής της Κλασικής Αρχαιολογίας στο Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και μέλος της Ακαδημίας Αθηνών και του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου (ΚΑΣΑ). Ο ίδιος μας θύμισε το περιστατικό που σχετίζεται με την «τολμηρή» φωτογράφιση. «Επικροτώ τον Φιλαδελφέα και ας άκουσε τότε τα εξ αμάξης. Τελικά δικαιώθηκε από τις εξελίξεις».
Η Γαλλίδα τραγουδίστρια της ποπ Αγιά Νακαμουρά ποζάρει μέσα στην εντυπωσιακή αίθουσα γλυπτών του Λούβρου.
Η συζήτησή μας γίνεται με αφορμή το πρόσφατο διεθνές λανσάρισμα της νέας καμπάνιας πολυτελών καλλυντικών της εταιρείας Lancοme, που διαφήμισε νέα προϊόντα μακιγιάζ και περιποίησης δέρματος εμπνευσμένη από αρχαιοελληνικά γλυπτά. Για την προώθηση αυτής της καμπάνιας, τέσσερις μούσες του σήμερα, όπως η Τζεντάγια, η Αμάντα Σέιφριντ, η Χι Κονγκ και η Αγιά Νακαμουρά, τοποθετήθηκαν παράλληλα με αρχαία αριστουργήματα που εκτίθενται στο Λούβρο, όπως η Αφροδίτη της Μήλου και η Νίκη της Σαμοθράκης.
«Η επιλογή της Αφροδίτης της Μήλου, της Νύμφης, της Αρτέμιδας ως πρεσβειρών αυτής της καμπάνιας επιτρέπει σε εμβληματικές και εμπνευσμένες εικόνες της αρχαιότητας να ταξιδέψουν και να συγκριθούν με σύγχρονες και πρότυπα», σχολίασε σε δηλώσεις της η διευθύντρια του Μουσείου του Λούβρου, Λορένς ντε Καρ.
Παλαιότερα, το μουσείο έχει πρωταγωνιστήσει ως σκηνικός χώρος για την προβολή μάρκας τσαγιού, σε αυτοκίνητα, μπλουζάκια και θήκες τηλεφώνων, ενώ το 2018 κινηματογραφήθηκε στις αίθουσές του το μουσικό βίντεο της Μπιγιονσέ και του Τζέι Ζ, προκαλώντας τότε ρεκόρ επισκεψιμότητας.
«Αυτή είναι η εποχή μας και προσαρμοζόμαστε», μας λέει ο κ. Τιβέριος. «Προσωπικά, συμφωνώ με τη χρήση των αρχαίων θεάτρων, για παράδειγμα, για πολιτιστικά δρώμενα, αρκεί να σέβονται το μνημείο. Δεν είμαι κατηγορηματικά αντίθετος να παραχωρούνται οι αρχαιολογικοί χώροι και τα μνημεία προς χρήση, αλλά πάντοτε υπό όρους. Δεν πρέπει να φτάσουμε ποτέ σε ακρότητες, ούτε όμως να προδικάζουμε την κατάληξη πριν δούμε το καλλιτεχνικό αποτέλεσμα. Αυτό θα μας δώσει δίκιο ή άδικο».
Στο Σούνιο
Με ανάλογη ανεκτικότητα, πριν από περίπου 70 χρόνια, ο οίκος Dior είχε λάβει άδεια να κάνει φωτογράφιση μόδας στην Ακρόπολη με τουαλέτες του για λογαριασμό του γαλλικού περιοδικού Paris-Match. Ομως η πρώτη φορά που το υπουργείο Πολιτισμού παραχώρησε τον ναό του Ποσειδώνα στο Σούνιο στην κομψότητα της υψηλής ραπτικής ήταν το 2019, όταν διοργανώθηκε εκεί η επίδειξη μόδας της Μαίρης Κατράντζου υπό τη σκέπη του Σωματείου «Ελπίδα – Σύλλογος Φίλων Παιδιών με καρκίνο». Ενα πρώτο άνοιγμα στις επιδείξεις μόδας είχε γίνει με τη συλλογή Κωστέτσου στην πλατεία του Ηρωδείου το 2018. Ωστόσο, ένα χρόνο νωρίτερα, το ΚΑΣ δεν επέτρεψε στον οίκο Gucci να κάνει την επίδειξή του στην Ακρόπολη, προτείνοντας κάποιες εναλλακτικές που δεν έγιναν δεκτές. Είχαν προηγηθεί το 2010 ο οίκος Fendi και ο Καρλ Λάγκερφελντ, που προσπάθησαν να προσεγγίσουν την Ακρόπολη για μια επίδειξη, αλλά το αίτημα απορρίφθηκε. Το 2022, η μόδα κατέκτησε ένα άλλο «άβατο», και μάλιστα σε ζωντανή σύνδεση. Στα μέσα Ιουνίου, παρουσιάστηκε η συλλογή Cruise 2022 του οίκου Dior στο Καλλιμάρμαρο Στάδιο, μια πασαρέλα με ρούχα που διέθεταν ελληνικά στοιχεία, καθώς ο γαλλικός οίκος έχει ήδη ανακοινώσει ότι η συλλογή περιλαμβάνει και τη δουλειά Ελλήνων δημιουργών και χειροτεχνών. Ας θυμίσουμε, τέλος, ότι το πολύωρο γύρισμα της τηλεοπτικής σειράς του BBC «Η μικρή τυμπανίστρια» στον χώρο του ναού του Ποσειδώνα στο Σούνιο είχε προκαλέσει και τότε διαφωνίες, ενώ είχε συζητηθεί η ανάγκη καθορισμού κριτηρίων στην αξιοποίηση των αρχαιοτήτων μας με την προσδοκία της ανάπτυξης.
Στιγμιότυπο από την επίδειξη μόδας της Μαίρης Κατράντζου στον ναό του Ποσειδώνα στο Σούνιο, το 2019. [INTIME NEWS]
Στο Σινικό Τείχος
Προφανώς, αυτά δεν συμβαίνουν μόνο στη χώρα μας, καθώς τα πολύ προβεβλημένα μνημεία της πολιτιστικής κληρονομιάς μπορούν να προσδώσουν κύρος, διάρκεια, διασημότητα σε όποιον και ο,τι φωτογραφίζεται δίπλα τους. Πάντως έως τώρα, μάλλον ο οίκος Fendi έχει κάνει το μεγαλύτερο κατόρθωμα: Εστησε μια πασαρέλα μόδας στο Μεγάλο Σινικό Τείχος, σε ένα γραφικό τμήμα του βορειοδυτικά του Πεκίνου. Οι πληροφορίες που αποκαλύφθηκαν αρκετά αργότερα υποστηρίζουν πως ελάχιστοι άνθρωποι εκείνη την εποχή –ούτε καν ο Λάγκερφελντ και η Σίλβια Βεντουρίνι Φέντι– γνώριζαν ότι μέχρι την τελευταία στιγμή δεν είχαν λάβει επίσημη άδεια γι’ αυτή την επίδειξη. Επειδή δεν υπήρξε έως τότε ανάλογο αίτημα, δεν ήταν σαφές ποια διαδικασία θα έπρεπε να ακολουθήσουν οι Ιταλοί υπεύθυνοι της διοργάνωσης. Το βασικότερο, όπως τους ενημέρωσαν, δεν ήταν να πάρουν έγκριση, αλλά να μην εισπράξουν απορρίψεις. Ετσι κι έγινε. Το 2007, μια κάπως ψυχρή βραδιά του Οκτωβρίου, τα μοντέλα του οίκου –44 κοπέλες από την Κίνα και 44 από τη Δύση– περπάτησαν πάνω σε αυτόν τον αρχαίο πέτρινο δρόμο (Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO), στην «πρώτη επίδειξη μόδας που ήταν ορατή από το φεγγάρι», όπως είχε πει τότε ο μεγιστάνας Μπερνάρ Αρνό. Ο οίκος Fendi απέκτησε έτσι παγκόσμια αναγνωρισιμότητα και η Κίνα έδειξε ότι ήταν πλέον έτοιμη να εισέλθει στον κόσμο της δυτικής πολυτέλειας λίγο πριν από τους Ολυμπιακούς του 2008.
