Η δημιουργός Μαριάντρη μίλησε στην «Κ» για την έκθεσή της στη The Edit Γκαλερί στη Λεμεσό, που είναι η πρώτη της ατομική έκθεση στην Κύπρο, και πώς, μέσα από τα έργα που παρουσιάζει, επιδιώκει να επαναπροσδιορίσει την αντίληψη των στερεοτύπων του φύλου. Βλέποντας τι συμβαίνει σε όλο τον κόσμο, στην Αμερική, στο Ιράν τώρα. Η έκθεση, «A Glitter of Baptism» όπως λέει η Μαριάντρη είναι «μια ανοιχτή πρόσκληση για όλους να είναι φεμινιστές, με τη σύγχρονη διατομεακή προσέγγιση του όρου – δηλαδή ένα άτομο που πιστεύει στην ισότητα για όλα τα φύλα, χωρίς να εξομοιώνει τη διαφορετικότητά τους».
–Μιλήστε μου για τη δουλειά που παρουσιάζετε στη the Edit Γκαλερί;
–H έκθεση «A Glitter Baptism» σηματοδοτεί την πρώτη μου ατομική έκθεση στην Κύπρο και είμαι ιδιαίτερα χαρούμενη που παρουσιάζω μια ολοκληρωμένη δουλειά στην πατρίδα μου. Μέσα από πρωτότυπες μορφές πινάκων και εγκαταστάσεων προσεγγίζω τη θεματική του φύλου και των παραμέτρων του, με μια σύγχρονη, φρέσκια ματιά. Το ερέθισμα για τη δουλειά αυτή –μέσα από επισκέψεις σε μουσεία και έρευνα σε βιβλία– ήταν η διαπίστωση ότι η πλειοψηφία γνωστών καλλιτεχνών είναι άντρες, ενώ υπήρχαν και υπάρχουν πολλές αξιόλογες γυναίκες καλλιτέχνες. Έτσι, γεννήθηκαν διάφορες ερωτήσεις, όπως το τι είδος καλλιτεχνικού χώρου καταλαμβάνουν οι γυναίκες καλλιτέχνες και ποιες πρακτικές και χρώματα θεωρούνται θηλυκά. Σημαντικό ρόλο είχε ο Μοντερνισμός στην τέχνη, αφού παρόλο που δημιούργησε σαφείς παραμέτρους του τι είναι τέχνη, απέκλεισε ωστόσο τις περισσότερες γυναίκες καλλιτέχνες και τις φωνές τους. Επομένως, τα έργα παρουσιάζουν μια συγχώνευση μεταξύ της γλώσσας του μοντερνισμού και παραδοσιακών τεχνικών που θεωρούνται αποκλειστικά γυναικείες, κλονίζοντας έτσι την ανδροκρατούμενη αφήγηση αλλά και τις σύγχρονες πρακτικές τέχνης.
Η έκθεση είναι μια ανοιχτή πρόσκληση για όλους να είναι φεμινιστές, με τη σύγχρονη διατομεακή προσέγγιση του όρου δηλαδή ένα άτομο που πιστεύει στην ισότητα για όλα τα φύλα
–«Α Glitter Baptism»...
–Παρόλο που με την πρώτη ματιά τα έργα είναι αισθητικά καλαίσθητα και όμορφα, μέσα από περαιτέρω ανάλυση διαπιστώνουμε ότι έχουν σκοπό να περάσουν κοινωνικοπολιτικά μηνύματα με διπλωματικό τρόπο. Φύλο, θρησκεία, πολιτική και κοινωνία, λεπτά ζητήματα, τίθενται επί τάπητος ως έναυσμα για διάλογο. Ο τίτλος αναφέρεται σε μια βάπτιση από γκλίτερ. Χρησιμοποιώντας το γκλίτερ μεταφορικά, σαν μια αλληγορία για τη θηλυκότητα, η έκθεση προτρέπει όλους μας να αναγεννηθούμε μέσα από τη λάμψη και τα γκλίτερ ως κάθαρση. Ένας υπαινιγμός για μια κοινωνία με διαφορετική αντίληψη, χωρίς αποκλεισμούς που δέχεται και συμπεριλαμβάνει όλους. Τα έργα καλούν τον θεατή να ζητάει δεύτερη ανάγνωση και να προβληματιστεί για τις πεποιθήσεις του σχετικά με το αν είναι εγγενείς ή κοινωνικά κατασκευασμένες και να φτάσει στις δικές του αντιστοιχίες και αναλογίες.
–Ποια είναι η φιλοσοφία των έργων σας;
–Ο σκοπός είναι να επανεξεταστεί η σύνδεση μεταξύ εννοιών και φύλου καθώς και να σπρώξει τα όρια ως προς το τι θεωρείται θηλυκό και τι αρσενικό, εξουδετερώνοντας έτσι κάθε έννοια υποκειμένου και αντικειμένου. Το ένα να μην ορίζει το άλλο, αλλά και τα δύο να εφευρίσκουν τον εαυτό τους συλλογικά, συρρικνώνοντας το χάσμα μεταξύ τους. Η έκθεση προσκαλεί όλους να λειτουργήσουν με ενσυναίσθηση. Μια ανοιχτή πρόσκληση για όλους να είναι φεμινιστές, με τη σύγχρονη διατομεακή προσέγγιση του όρου – δηλαδή ένα άτομο που πιστεύει στην ισότητα για όλα τα φύλα, χωρίς να εξομοιώνει τη διαφορετικότητά τους.
«Τα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα ήταν για αρκετά χρόνια περιθωριοποιημένα σε όλους τους τομείς, και τέτοιες δράσεις προβάλλουν το πρόβλημα αποκλεισμού αυτών των κοινωνικών ομάδων»
–Με ποιο τρόπο τα υλικά που χρησιμοποιείτε, συνδέονται με την αφήγηση της έκθεσής σας;
–Τα έργα της έκθεσης είναι κατά κύριο λόγο φτιαγμένα από ακατέργαστα υλικά όπως υφάσματα από βαμβάκι και λινάτσα. Τα υλικά αυτά παραπέμπουν σε κάτι αρχέγονο, απομακρυσμένο από κοινωνικά κατασκευασμένες αντιλήψεις, προτρέποντάς μας να εστιάσουμε στην ουσία των πραγμάτων. Ένα άλλο υλικό είναι το γκλίτερ, αφενός λόγω του ότι είναι συνδεδεμένο μόνο με την ευρύτερη έννοια του όρου της θηλυκότητας, από νεαρά κορίτσια μέχρι queer άτομα, και αφετέρου λόγω του ότι είναι ένα υλικό χειροτεχνίας που δεν έχει χώρο στην ευρύτερη, εξυψωμένη έννοια του όρου «καλές τέχνες». Το χρώμα έχει μεγάλη σημασία, καθώς μέσα από αυτό τονίζονται και εξετάζονται τα στερεότυπα που έχουν δημιουργηθεί, όπως η νόηση ότι το ροζ είναι για κορίτσια, και το μπλε για αγόρια. Ενώ η γενική ιδέα υπογραμμίζει ότι το μπλε σημαίνει αρρενωπότητα, είναι εξαιρετικά αξιοσημείωτη η χρήση του μπλε χρώματος στο πιο unisex ένδυμα που έχει γνωρίσει ποτέ η ανθρωπότητα, το μπλε τζιν – χωρίς να μεταφέρει προκαταλήψεις για τη σεξουαλικότητα, το φύλο και την ταυτότητα του ατόμου. Ακόμη, η χρήση του υφάσματος σε συνδυασμό με πρακτικές όπως ράψιμο, κέντημα και πλέξιμο, ανακατασκευάζουν τη ζωγραφική και παράγουν μια νέα σύγχρονη μορφή.
Για να αλλάξουμε τον κόσμο πρέπει πρώτα να αλλάξουμε τον εαυτό μας
–Μπορεί η τέχνη να βοηθήσει σε θέματα όπως αυτά που προβάλλετε;
–Η τέχνη αποδεδειγμένα μέσα από την ιστορία έχει λειτουργήσει ως αρωγός είτε για να ευαισθητοποιήσει ή και για να ασκήσει κριτική σε διάφορα κοινωνικοπολιτικά ζητήματα. Είναι μια μορφή ακτιβισμού που έχει τη δύναμη να επιφέρει αλλαγή, και ένας καλλιτέχνης έχει χρέος να εκφράζει, πέραν των προσωπικών και εσωτερικών του ανησυχιών, κοινωνικούς προβληματισμούς για το καλό όλων.
–Με αφορμή την πορεία περηφάνειας που θα διοργανωθεί στην Κύπρο την αύτη τη Κυριακή 25 Σεπτεμβρίου, θα ήθελα τη γνώμη σας γι’ αυτό τον θεσμό. Πιστεύετε ότι είναι σημαντικό να υπάρχουν τέτοιου είδους εκδηλώσεις;
–Αντιλαμβάνομαι ότι οι απόψεις διίστανται σχετικά με το αν χρειάζεται να πραγματοποιείται η πορεία υπερηφάνειας το 2022, στο στενό πλαίσιο της Κύπρου. Προσωπικά, το θεωρώ πιο σημαντικό από ποτέ να συμβαίνουν τέτοιου είδους εκδηλώσεις, ειδικά τώρα που άρχισαν να γίνονται κάποια βήματα για αλλαγή. Τα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα ήταν για αρκετά χρόνια περιθωριοποιημένα σε όλους τους τομείς, και τέτοιες δράσεις προβάλλουν το πρόβλημα αποκλεισμού αυτών των κοινωνικών ομάδων, ενώ ταυτόχρονα ευαισθητοποιούν το υπόλοιπο σύνολο για να αποδέχεται πιο εύκολα το διαφορετικό, κανονικοποιώντας το. Ο μόνος τρόπος να επέλθει αλλαγή είναι μέσω της φωνής μας.
–Πιστεύτε ότι έχουν γίνει βήματα αποδοχής στην Κύπρο; Είναι αρκετά;
–Θεωρώ ότι έχουμε κάνει αρκετά βήματα, και τώρα είναι η στιγμή που χρειάζεται να συνεχίσουμε τις προσπάθειες. Συνεπώς, εναπόκειται στο κάθε άτομο προσωπικά να επιμορφώνει το σύνολο αλλά και να εξετάζει το ίδιο τον εαυτό του μέσα από μια συνεχή προσπάθεια για εκμάθηση. Σημαίνει ότι ακούω, μελετώ, συζητώ, διαφωνώ, επιμορφώνω και επιμορφώνομαι. Προσπαθώ να εξετάζω κριτικά τη σκέψη μου και τον λόγο μου και μαθαίνω μέσα από τα λάθη μου. Προσπαθώ να δέχομαι το διαφορετικό και ν’ απορρίπτω πατριαρχικές, σεξιστικές, και ρατσιστικές αντιλήψεις που είναι θέμα ανατροφής και χειραγώγησης. Είναι κλισέ, αλλά για ν’ αλλάξουμε τον κόσμο πρέπει πρώτα να αλλάξουμε τον εαυτό μας.
–Πώς θα σχολιάζατε την σημερινή κοινωνία;
–Σε σύγκριση με το παρελθόν, πιστεύω ότι οι νεότερες γενιές είναι λιγότερο ανεκτικές σε διακρίσεις όλων των ειδών και έχει επέλθει αλλαγή στον τρόπο σκέψης. Θεωρώ ότι τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έχουν παίξει τεράστιο ρόλο σε αυτό. Πλέον όταν συμβαίνει κάτι άσχημο έχουμε άμεση πρόσβαση σε αυτό και έχουμε την ευκαιρία να το γνωστοποιήσουμε και να το διορθώσουμε είτε λόγω ευαισθητοποίησης είτε μέσω άσκησης πίεσης στις αρμόδιες αρχές. Ακόμη, έχουμε πρόσβαση και σε θετικές πρωτοβουλίες που στόχο έχουν την ευαισθητοποίηση και την ορατότητα, όπως το cyprus queer archives, μια σελίδα στο instagram που παρουσιάζει τα queer άτομα της Κύπρου. Γενικά, χωρίς να θέλω να εθελοτυφλώ πιστεύω ότι είμαστε σε καλό δρόμο για μια κοινωνία χωρίς κοινωνικούς αποκλεισμούς, αλλά η διαδρομή δεν έχει ακόμη τελειώσει.
Πληροφορίες
The Edit Gallery, η έκθεση θα διαρκέσει μέχρι τις 15 Οκτωβρίου 2022. Τηλέφωνο 25 251710, info@theeditgallery.com, theeditgallery.com
