Του Γιώργου Κακούρη
Μπορεί το «Κέντρο» να «άντεξε», όπως τόνιζαν μετά τις ευρωπαϊκές εκλογές αξιωματούχοι των πολιτικών ομάδων της Κεντροδεξιάς, των σοσιαλιστών και των φιλελευθέρων στις Βρυξέλλες, όμως το ενδεχόμενο επιβράδυνσης ή και πισωγυρισμάτων είναι ορατό στις πολιτικές για την κλιματική αλλαγή, όπου οι ίδιες ομάδες πέτυχαν τεράστια πρόοδο τα τελευταία πέντε χρόνια.
Μια εξέλιξη η οποία θα πρέπει να ανησυχεί και την Κύπρο, εν μέσω πρωτοφανών κυμάτων καύσωνα, άγριων πυρκαγιών και αυξημένων περιβαλλοντικών πιέσεων.
Σε πολιτικές που εκκρεμούν ή εγκρίθηκαν, από τον περιορισμό των ρύπων από οχήματα μέχρι τους νέους κλιματικούς στόχους για το 2040, η ενίσχυση των συντηρητικών, η κατρακύλα των πράσινων και οι προσπάθειες της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν να συγκροτήσει πλειοψηφία δεν θα ανατρέψουν εντελώς τις προτεραιότητες, αλλά σίγουρα θα τις αλλάξουν.
Ήδη τα ειδικά και εθνικά συμφέροντα μπαίνουν στη συζήτηση, καθώς ο επικεφαλής του ΕΛΚ, Μάνφρεντ Βέμπερ, έχει θέσει ως στόχο την ανατροπή της απόφασης για απαγόρευση πώλησης νέων οχημάτων με κινητηρές καύσης, κάτι που ζητά φυσικά η γερμανική αυτοκινητοβιομηχανία.
Περιβάλλον ή οικονομία(;)
Οι κίνδυνοι πισωγυρισμάτων ή αδράνειας αφορούν τις δράσεις για την κλιματική αλλαγή, την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος και την εξισορρόπηση της πράσινης μετάβασης με τις επιπτώσεις στους μικρομεσαίους στον αγροτικό τομέα.
Ήδη η απερχόμενη Κομισιόν έχει δώσει ενδείξεις για το μέλλον, έχοντας κάνει στροφή στα αφηγήματα της ανταγωνιστικότητας και της βιομηχανίας, σε ένα βιώσιμο έστω πλαίσιο. Οι δυναμικές στο επόμενο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο δείχνουν μια λιγότερο «ιδεολογικά» πράσινη προσέγγιση από τις σκληρές αποφάσεις που προωθούσε ο τέως επίτροπος Περιβάλλοντος Φρανς Τίμερμανς με τη στήριξη των μεγάλων κομμάτων και των Πρασίνων, και μια περισσότερο οικονομική και συντηρητική προσέγγιση.
Η οικονομική διάσταση της πράσινης μετάβασης είναι πάντως αυτή που θα την κρατήσει στο κάδρο και την επόμενη πενταετία, μαζί με την ενεργειακή μετάβαση που έχει και γεωπολιτική σημασία στην εποχή των απειλών από τη Ρωσία και την Κίνα και της αβεβαιότητας στις ΗΠΑ. Κάτι που σημαίνει πως η Κύπρος μπορεί να επενδύει στη χρηματική και πολιτική στήριξη για τις ανανεώσιμες και την προώθηση του φυσικού αερίου μεσοπρόθεσμα, και του υδρογόνου μακροπρόθεσμα.
Μια από τις μεγάλες συζητήσεις που εκκρεμούν αυτή τη στιγμή είναι και η πρόταση της Κομισιόν για στόχο μείωσης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά 90% μέχρι το 2040, σε συνέχεια του στόχου για μείωση κατά 55% μέχρι το 2030, στο πλαίσιο της ανάγκης για βιώσιμες και προβλέψιμες οικονομίες, και για πιο βιώσιμη βιομηχανία.
Ηγέτες και ψήφοι
Οι δυναμικές είναι ανησυχητικές για τις πράσινες πολιτικές και στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, όπου όπως επεσήμανε το βράδυ των εκλογών ο επικεφαλής της ομάδας των Πρασίνων, Βέλγος ευρωβουλευτής Φιλίπ Λαμπέρ, ούτε ένας από τους ηγέτες δεν προέρχεται από τους Πράσινους, με αποτέλεσμα οι διαβουλεύσεις για τη Στρατηγική Ατζέντα της Ε.Ε. για τα επόμενα πέντε χρόνια να μην περιλαμβάνουν ως προτεραιότητα την κλιματική αλλαγή. Πράγματι, στις προτεραιότητες που καταγράφει στην ιστοσελίδα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου ο Σαρλ Μισέλ, η κλιματική αλλαγή δεν αποτελεί ξεχωριστό θέμα, αλλά υπάγεται στην ανθεκτικότητα και την ενέργεια.
Ωστόσο σε επίπεδο ηγετών, η κα Φον ντερ Λάιεν εφόσον επανεκλεγεί εξαρτάται μεταξύ άλλων από τη στήριξη νότιων χωρών. Η Ελλάδα έχει προβάλει την ανάγκη χρηματικής στήριξης από την Ε.Ε. για τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής. Η Ιταλία αντιμετωπίζει συχνά ακραία καιρικά φαινόμενα και η πρωθυπουργός Τζόρτζια Μελόνι βρίσκεται σε τροχιά συνεργασίας με το ΕΛΚ. Στην Ισπανία, παρά τις διαφορετικές τους πολιτικές ομάδες και απόψεις για τη Μέση Ανατολή, ο σοσιαλιστής πρωθυπουργός Πέντρο Σάντσεθ θεωρείται στενός σύμμαχος της κα Φον ντερ Λάιεν. Μάλιστα η προσωπικότητα που προωθεί για Ισπανίδα επίτροπο είναι η υπουργός Οικολογικής Μετάβασης της χώρας, Τερέζα Ριβέρα.
Σε αυτό το πλαίσιο και η Κύπρος, αν και μικρή χώρα, έχει τον δικό της ρόλο να παίξει καθώς ο πρόεδρος Χριστοδουλίδης έχει βοηθήσει και αλληλοβοηθηθεί πολιτικά με την κα Φον ντερ Λάιεν σε άλλες περιπτώσεις, όπως την ανθρωπιστική στήριξη στη Γάζα.
Στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, που θα κληθεί στα μέσα Ιουλίου ή τον Σεπτέμβριο να εγκρίνει τη νέα ηγεσία της Κομισιόν, οι ισορροπίες θέτουν εν αμφιβόλω τις πράσινες προτεραιότητες. Η συμμαχία Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος - Σοσιαλδημοκρατών - Φιλελευθέρων (Renew) έχει θεωρητικά τις έδρες για να εγκρίνει τον διορισμό, όμως πολλά θα εξαρτηθούν από το αν όλα τα εθνικά κόμματα σε κάθε ομάδα θα συμμορφωθούν με τις συλλογικές αποφάσεις, ειδικά τη στιγμή που το Renew έχει αποδυναμωθεί μετά το αποτέλεσμα των εκλογών στη Γαλλία.
Για αυτό και μετά τις εκλογές, και ακόμα και πριν, τα συντηρητικά κόμματα παρουσιάζουν τον εαυτό τους ως τον ιδανικό υπεύθυνο εταίρο, προβάλλοντας το πώς την προηγούμενη περίοδο βοήθησαν στην έγκριση νομοθεσιών, όπως το σύμφωνο για τη μετανάστευση. Η κα Φον ντερ Λάιεν και πηγές του ΕΛΚ δεν αποκλείουν την κατά περίπτωση συμμαχία με Fratelli d’ Italia και τις 24 έδρες που εξασφάλισαν.
Από την άλλη, οι Πράσινοι στέλνουν το μήνυμα, όπως είπε και ο κ. Λαμπέρ την Κυριακή, πως δεν θα ακολουθήσουν «πολιτική καμένης γης» και πως είναι έτοιμοι να συζητήσουν τη συμμετοχή τους σε μια συμμαχία των κεντρώων δυνάμεων. Καθόλου τυχαία, ο Βέλγος πολιτικός επέλεξε να επισημάνει πως η πράσινη συμφωνία είναι, ταυτόχρονα, και μια οικονομική ευκαιρία για την Ευρώπη.
