Του Παύλου Νεοφύτου
Προς διευθέτηση οδεύει το πολυσυζητημένο και συγχρόνως πολυβασανισμένο θέμα της ετοιμασίας των τροποποιητικών νομοσχεδίων για τη δήλωση περιουσιακών στοιχείων Πολιτικά Εκτεθειμένων Προσώπων και άλλων αξιωματούχων (νόμοι «49» και «50», αντίστοιχα), ώστε να οδηγηθούν στην Ολομέλεια της Βουλής για ψήφιση το αργότερο μέχρι το τέλος του τρέχοντος μήνα ή στις αρχές του επόμενου. Σήμερα, Τετάρτη, ολοκληρώνεται η κατ’ άρθρον συζήτηση στην Επιτροπή Θεσμών της Βουλής, ενώ, όπως ανέφερε στην «Κ» ο πρόεδρος της Επιτροπής, Δημήτρης Δημητρίου, ένα τελευταίο ζήτημα που βασανίζει τα μέλη της Επιτροπής και απομένει να αποφασιστεί σήμερα Τετάρτη, ώστε ως τελευταία πινελιά να μπει στο κείμενο, είναι οι ποινές για όσους αξιωματούχους αρνηθούν να υποβάλουν δήλωση για το πόθεν έσχες και το ποιος αποφασίζει για αυτές.
Σύμφωνα με τον προγραμματισμό, μετά τη σημερινή συνεδρία, όπου οι βουλευτές-μέλη της Επιτροπής θα τοποθετηθούν, τα τροποποιητικά νομοσχέδια θα πάνε στις κοινοβουλευτικές ομάδες, ακολούθως θα επιστρέψουν στην Κοινοβουλευτική Επιτροπή Θεσμών για συζήτηση τροπολογιών, ώστε να κατατεθούν στην Ολομέλεια της Βουλής για ψήφιση, είτε στις 27 Ιουνίου είτε στις 4 Ιουλίου.
Η Νομική Υπηρεσία
Ένα καυτό θέμα, το οποίο θα απασχολήσει την Ολομέλεια, είναι η συμπερίληψη των επικεφαλής της Νομικής Υπηρεσίας στον νόμο δήλωσης περιουσιακών στοιχείων πολιτειακών αξιωματούχων (Νόμος 49), ώστε να είναι υποχρεωμένοι να ελέγχονται για αθέμιτο πλουτισμό από τον έφορο Φορολογίας και, παράλληλα, να δημοσιοποιούνται τα περιουσιακά τους στοιχεία στην ιστοσελίδα της Βουλής, μαζί με τον πρόεδρο της Δημοκρατίας, τους υπουργούς, τους υφυπουργούς, τους βουλευτές και άλλους αξιωματούχους. Υπενθυμίζεται ότι, αν και ο γενικός εισαγγελέας και ο βοηθός γενικός εισαγγελέας είχαν τοποθετηθεί για το ενδεχόμενο συμπερίληψής του στον Νόμο 49, εκφράζοντας τη γραπτή θέση ότι επιθυμούν να υπαχθούν σε διαδικασία αυτορρύθμισης για το πόθεν έσχες, στα πρότυπα του μηχανισμού των μελών της δικαστικής εξουσίας, την τελευταία φορά που το θέμα εξετάστηκε στην Κοινοβουλευτική Επιτροπή Θεσμών, πριν από έναν περίπου μήνα, η πλειοψηφία των βουλευτών-μελών (έξι τάχθηκαν υπέρ και τέσσερις κατά) ψήφισε υπέρ της συμπερίληψής τους. Συγκεκριμένα, υπέρ τοποθετήθηκαν ο πρόεδρος της Επιτροπής και βουλευτής του ΔΗΣΥ, Δημήτρης Δημητρίου, τρεις βουλευτές του ΑΚΕΛ, Ειρήνη Χαραλαμπίδου, Ανδρέας Πασιουρτίδης και Νίκος Κέττηρος, ο βουλευτής του ΔΗΚΟ Παύλος Μυλωνάς, και η ανεξάρτητη βουλευτής Αλεξάνδρα Ατταλίδου. Κατά ψήφισαν οι βουλευτές του ΔΗΣΥ Γιώργος Κάρουλλας και Νίκος Γεωργίου, του ΔΗΚΟ, Ζαχαρίας Κουλίας, και ο ανεξάρτητος βουλευτής Ανδρέας Θεμιστοκλέους.
Αμφιβολία για τροπολογία
Σε κάθε περίπτωση, ανεξάρτητα από την πλειοψηφία που διαμορφώθηκε στην Επιτροπή Θεσμών, η συμπερίληψη των επικεφαλής της Νομικής Υπηρεσίας ή όχι στον Νόμο 49 θα κριθεί στην Ολομέλεια, όπου οι οριστικές αποφάσεις των κοινοβουλευτικών ομάδων και το παρασκήνιο, που θα προηγηθεί, μπορούν να καθορίσουν την αλλαγή ή όχι της θέσης της Επιτροπής. Σύμφωνα με τον κ. Δημητρίου, αν κάποιοι βουλευτές θελήσουν να τους αφαιρέσουν από τη λίστα των υπόχρεων προσώπων, θα πρέπει να φέρουν στην Ολομέλεια τροπολογία, εκφράζοντας την ίδια ώρα αμφιβολία για το «αν θα αποτολμήσει κάποιος να φέρει τροπολογία». Εκτός από το ζήτημα των επικεφαλής της Νομικής Υπηρεσίας, ο κ. Δημητρίου σημείωσε ότι δεν μπορεί να αποκλείσει οποιοδήποτε άλλο ζήτημα, για το οποίο μπορεί κάποιος βουλευτής να καταθέσει τροπολογία στην Ολομέλεια.
Οι «πέτρες» από Φειδία και άλλους
Δεδομένου ότι την 1η Ιουνίου συμπληρώθηκαν τρία χρόνια από την εκλογή των μελών του υφιστάμενου Κοινοβουλίου, και συνεπώς, όπως έχουν τα δεδομένα –η νέα νομοθεσία θα προβλέπει τη μεταβατική περίοδο τριών μηνών–, θα πρέπει να υποβάλουν νέα δήλωση περιουσιακών στοιχείων με βάση την υφιστάμενη νομοθεσία, ο κ. Δημητρίου είπε ότι είναι επάναγκες η Βουλή να ψηφίσει τα τροποποιητικά νομοσχέδια, «αν δε θέλουμε να μας πάρει με τις πέτρες και ο Φειδίας Παναγιώτου και όλοι οι άλλοι, και να έχουν και δίκαιο, γιατί είναι πολύ διαφορετικό να υποβάλουμε τη δήλωση, για την οποία όλοι συμφωνούμε ότι έχει προβλήματα και κενά, με ψηφισμένη τη νέα νομοθεσία, και την ίδια ώρα είναι πολύ-πολύ πιο άσχημο, να την υποβάλουμε χωρίς να έχουμε ψηφίσει τη νέα νομοθεσία».
Η δήλωση ανά πενταετία
Οι δύο προτάσεις αναθεωρούν και βελτιώνουν τη δήλωση των περιουσιακών στοιχείων που υποχρεούνται να υποβάλλουν τα πολιτικά και δημόσια εκτεθειμένα πρόσωπα, λαμβάνοντας υπόψη την τελευταία αξιολόγηση της GRECO, η οποία συστήνει μέτρα που θα ενισχύσουν τη λογοδοσία και τη διαφάνεια γύρω από το πόθεν έσχες. Υπενθυμίζεται ότι σύμφωνα με την απόφαση στην οποία κατέληξε η Επιτροπή Θεσμών, η διαδικασία του πόθεν έσχες των πολιτειακών αξιωματούχων θα γίνεται μέσω δήλωσης «κεφαλαιουχικής θέσης» (capital statement) ανά πενταετία και με υποχρεωτική συμμετοχή του εφόρου Φορολογίας. Η πρόταση προνοεί ότι τα υπόχρεα πρόσωπα θα καταθέτουν δήλωση καθαρής περιουσιακής κατάστασης μία φορά ανά πενταετία, η οποία θα είναι υπογεγραμμένη από εγγεγραμμένο λογιστή, αντί δήλωση πόθεν έσχες που προβλέπει η υφιστάμενη νομοθεσία. «Το ότι στη δεύτερη δήλωση και μετά, εκτός από την παρουσίαση των περιουσιακών στοιχείων, η «κεφαλαιουχική θέση» (capital statement) θα περιλαμβάνει καταστάσεις και ροές εσόδων-εξόδων, έχει ζήτημα ουσιαστικό για τη λογιστική επιστήμη και τον έλεγχο των αξιωματούχων, αν δηλαδή η ζωή που κάνει κάποιος δε συνάδει με τα έσοδα και τα έξοδά του. Άρα με τη νέα νομοθεσία πλέον η δήλωση γίνεται πιο σοβαρή, σωστή και ουσιαστική», σχολίασε ο κ. Δημητρίου.
Διευρύνεται ο κατάλογος αξιωματούχων
Με τη νέα νομοθεσία που θα κατατεθεί στην Ολομέλεια, διευρύνεται ο κατάλογος των ανώτατων αξιωματούχων που υποβάλλουν δήλωση «πόθεν έσχες» στη Βουλή, προκειμένου οι δηλώσεις τους να ελέγχονται από τον έφορο Φορολογίας και να δημοσιοποιούνται στην ιστοσελίδα της Βουλής.
Ειδικότερα, μαζί με τον πρόεδρο της Δημοκρατίας και την πρόεδρο της Βουλής, τους υπουργούς - υφυπουργούς και βουλευτές, δήλωση «πόθεν έσχες» θα υποβάλλουν στη Βουλή και οι εξής αξιωματούχοι: Οι αρχηγοί κοινοβουλευτικών κομμάτων που δεν είναι μέλη της Βουλής, οι αρχηγοί μη κοινοβουλευτικών κομμάτων, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, ο διευθυντής του Γραφείου του προέδρου της Δημοκρατίας, ο προεδρικός επίτροπος, ο επίτροπος προεδρίας για Ανθρωπιστικά Θέματα, ο γραμματέας του Υπουργικού Συμβουλίου, οι δήμαρχοι των μη κατεχόμενων δήμων, οι πρόεδροι των Επαρχιακών Οργανισμών Αυτοδιοίκησης, ο διοικητής και ο υποδιοικητής της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου, ο γενικός ελεγκτής και ο βοηθός γενικός ελεγκτής, ο γενικός λογιστής και ο βοηθός γενικός λογιστής, ο πρόεδρος και τα μέλη της Επιτροπής Δημόσιας Υπηρεσίας, ο πρόεδρος και τα μέλη της Επιτροπής Εκπαιδευτικής Υπηρεσίας, ο πρόεδρος και τα μέλη της Επιτροπής Προστασίας του Ανταγωνισμού, ο πρόεδρος και τα μέλη της Αναθεωρητικής Αρχής Προσφορών.
Όλοι οι πιο πάνω θα υποβάλλουν δηλώσεις «πόθεν έσχες» ενώπιον της τριμελούς επιτροπής που ελέγχει αξιωματούχους χαμηλότερων βαθμίδων, όπως προέδρους και μέλη ημικρατικών οργανισμών, κοινοτάρχες κ.ά.
