Του Αντρέα Κημήτρη
«Παρατηρείται παγκοσμιοποίηση της Ακροδεξιάς μέσω του τραμπισμού», δηλώνει σε συνέντευξη στην «Κ» ο ακαδημαϊκός Αντώνης Έλληνας. Αναφέρει ότι για τη διείσδυση αυτών των ιδεών σε όλο τον κόσμο είναι σημαντικός ο ρόλος του Έλον Μασκ μέσω της ιδιοκτησίας της πλατφόρμας «Χ», αλλά και μέσω των παρεμβάσεων που ο ίδιος κάνει σε διάφορες χώρες. Παρατηρεί ότι προκύπτει μια επικίνδυνη για τη δημοκρατία συσσώρευση και σύμπλευση πολιτικής εξουσίας και οικονομικής ισχύος και κάνει λόγο για μια ολιγαρχία δισεκατομμυριούχων. Την ίδια ώρα τονίζει, ότι φαίνεται να μην υπάρχει αντιπολίτευση στον Τραμπ, ούτε μεταξύ των Δημοκρατικών, που τα έχουν χαμένα μετά την εκλογική ήττα. Ο κ. Έλληνας επισημαίνει ότι υπάρχει μια σοβαρή υποτίμηση των κινδύνων που ελλοχεύουν από τον τραμπισμό για πράγματα που θεωρούμε σήμερα δεδομένα στη φιλελεύθερη δημοκρατία και ότι υπάρχει και μια αίσθηση, πως όσοι τους αναδεικνύουν μάλλον υπερβάλλουν. «Αν όμως δεν υπερβάλλουν;», διερωτάται με νόημα.
–Τι σηματοδοτεί η επιστροφή Τραμπ στην Προεδρία των ΗΠΑ;
–Η επιστροφή Τραμπ ενισχύει τις ενδείξεις για σημαντική ενίσχυση και, κατά τα φαινόμενα, παγκοσμιοποίηση της ιδεολογικής πλατφόρμας που ο ίδιος πρεσβεύει, η οποία συνδυάζει έναν εθνικισμό προσαρμοσμένο στα αμερικανικά δεδομένα και η οποία προσομοιάζει με τις προγραμματικές πλατφόρμες ακροδεξιών κομμάτων στην Ευρώπη. Η παγκοσμιοποίηση της Ακροδεξιάς γίνεται με τη συμπεριφορά και τη ρητορική του Τραμπ, αλλά και με τη διάχυσή της σε παγκόσμιο επίπεδο στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και φυσικά μέσω πλέον ξεκάθαρα και του Έλον Μασκ. Εν ολίγοις, παρατηρείται παγκοσμιοποίηση της Ακροδεξιάς μέσω του τραμπισμού.
–Πώς κρίνετε τον ρόλο του Έλον Μασκ δίπλα στον Τραμπ;
–Είναι σημαντικός για να διεισδύσουν αυτές οι ιδέες σε όλο τον κόσμο μέσω της ιδιοκτησίας της πλατφόρμας «Χ», αλλά και μέσω των παρεμβάσεων που ο ίδιος κάνει, όχι μόνο στις ΗΠΑ, αλλά και σε διάφορες άλλες χώρες, παραγνωρίζοντας δημοκρατικούς θεσμούς αλλά και την ιστορική κληρονομιά χωρών όπως η Γερμανία. Ο τραμπισμός και η Ακροδεξιά έχουν πλέον ένα μέσο ενημέρωσης παγκόσμιας εμβέλειας, την πλατφόρμα «Χ» του Έλον Μασκ.
–Έγινε και μια χειρονομία από τον Έλον Μασκ που παραπέμπει σε ναζιστικό χαιρετισμό.
–Και μου κάνει εντύπωση η συζήτηση αν ήταν ή όχι ναζιστικός χαιρετισμός. Αν ήταν κάποιος που είχε εκφράσει εντελώς διαφορετικές ιδέες, που δεν είχε προσπαθήσει να παρέμβει στα εσωτερικά χωρών, στηρίζοντας συγκεκριμένους πολιτικούς δρώντες που στη Γερμανία ένα τμήμα τους διερευνάται για εξτρεμισμό και για σχέσεις με Ναζί, αν δεν ήταν κάποιος που έχει στηρίξει τη μισαλλόδοξη πλατφόρμα του Τραμπ, τότε ναι πιθανόν να ήταν υπερβολή να ερμηνευθεί με τον συγκεκριμένο τρόπο η χειρονομία του Μασκ.
–Πέραν του Μασκ, που είναι από τους στενούς συνεργάτες του Τραμπ, στην ορκωμοσία του παρευρέθησαν κι άλλοι δισεκατομμυριούχοι με επιρροή όπως ο Τζεφ Μπέζος και ο Μαρκ Ζούκεμπεργκ. Τι δείχνει αυτό;
–Πρόκειται για επικίνδυνη συσσώρευση και σύμπλευση πολιτικής εξουσίας και οικονομικής ισχύος. Είναι αρκετά επικίνδυνο για τη δημοκρατία. Δημιουργείται μια ολιγαρχία δισεκατομμυριούχων, που έχουν συσσωρεύσει πλούτο μέσα από την τεχνολογική καινοτομία που έχει πλέον μια παγκόσμια απήχηση. Δεν είναι βέβαιο αν στηρίζουν τον Τραμπ και σε ποιο βαθμό ή αν απλώς κάνουν προσωρινές προσαρμογές επιχειρηματικού τύπου για να προστατεύσουν κάποια συμφέροντά τους, αλλά η αλήθεια είναι ότι θα ανέμενε κάποιος να προκύψουν πολιτικοί και οικονομικοί δρώντες που να σταθούν απέναντι από αυτού του είδους την ολιγαρχία. Ωστόσο, μέχρι στιγμής φαίνεται να μην υπάρχει αντιπολίτευση στον Τραμπ, ούτε μεταξύ των Δημοκρατικών, που τα έχουν χαμένα μετά την εκλογική ήττα αλλά και την αποτυχία τους να πείσουν τα στρώματα της αμερικανικής κοινωνίας που παραδοσιακά τους στηρίζουν.
–Γιατί αναφερθήκατε σε κινδύνους για τη δημοκρατία;
–Μια από τις πρώτες πράξεις του Τραμπ ήταν να δώσει χάρη σε όσους καταδικάστηκαν για τα επεισόδια στο Καπιτώλιο στις 6 Ιανουαρίου 2021, που ουσιαστικά επιδίωκαν ανατροπή του αποτελέσματος των εκλογών. Επίσης, μέσω της εκλογής του μπορεί να αρχίσει να επιβάλλει τη βούληση της πλειοψηφίας κατά των δικαιωμάτων της μειοψηφίας. Αρχίζοντας από τους αιτούντες άσυλο που έχουν δικαιώματα βάσει διεθνών συμβάσεων, συνεχίζοντας με τους μετανάστες και τα παιδιά τους που έχουν δικαιώματα βάσει του Αμερικανικού Συντάγματος, και προχωρώντας με τους πολιτικούς αντιπάλους και ευάλωτες κοινωνικές ομάδες. Έχουμε ξαναδεί στην Ευρώπη την κυριαρχία της ιδέας ότι η πλειοψηφία μπορεί να αφαιρεί δικαιώματα από μειοψηφίες και τα αποτελέσματα ήταν τραγικά.
–Πώς κατάφερε να κανονικοποιηθεί, ενώ είχε όλο το σύστημα εναντίον του;
–Διότι κατάφερε να χτίσει πάνω σε υπάρχουσες τάσεις, συστημικές διακρίσεις και στον θυμό μεγάλης μερίδας της κοινωνίας που είδαν να εκτοπίζονται σε ένα οικονομικό σύστημα που παράγει τεράστιες ανισότητες. Οι Δημοκρατικοί δεν κατάφεραν να το κάνουν πιο δίκαιο και απογοήτευσαν τη βάση των παραδοσιακών τους ψηφοφόρων.
–Είναι ωσάν να υπάρχει μια προσαρμογή ή/και άτυπη συνθηκολόγηση και εκτός ΗΠΑ με την ατζέντα και τη ρητορική Τραμπ;
–Υπάρχει μια σοβαρή υποτίμηση των κινδύνων που ελλοχεύουν από τον τραμπισμό για πράγματα που θεωρούμε σήμερα δεδομένα στη φιλελεύθερη δημοκρατία, οι ελεύθερες και δίκαιες εκλογές, το κράτος δικαίου και τα ατομικά δικαιώματα. Και υπάρχει και μια αίσθηση ότι όσοι αναδεικνύουν αυτά τα ζητήματα μάλλον υπερβάλλουν. Αν όμως δεν υπερβάλλουν;
