Του Αντρέα Κημήτρη
«Ο Τραμπ αποτελεί παγκόσμια απειλή, όπως και ο Μασκ», δηλώνει σε συνέντευξη στην «Κ» ο κοινωνιολόγος Νίκος Περιστιάνης. Αναφέρει ότι στις ΗΠΑ δημιουργείται η ολιγαρχία του πλούτου, που ελέγχει την οικονομία, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης αλλά και την πολιτική, προωθώντας τις απόψεις τους στην Αμερική αλλά και παγκόσμια. Σχολιάζοντας τις θέσεις που εξέφρασε ο νέος Αμερικανός πρόεδρος για τη διώρυγα του Παναμά και τη Γροιλανδία, ο κ. Περιστιάνης επισημαίνει ότι αυτές οι πολιτικές έρχονται να ανατρέψουν σημαντικές κατακτήσεις της ανθρωπότητας, όπως είναι ο σεβασμός στην εδαφική ακεραιότητα άλλων κρατών.
Τονίζει ότι από τη σκοπιά της κοινωνιολογίας η επάνοδος Τραμπ στην εξουσία συνιστά στροφή στον συντηρητισμό, μεταξύ άλλων στα θέματα των ατομικών ελευθεριών, κάτι που, όπως υποστηρίζει, θα επηρεάσει και την Ευρώπη όπου, όπως αναφέρει, ήδη βλέπουμε πολιτικούς να κάνουν τις ανάλογες προσαρμογές σε θέσεις και ρητορική.
–Πώς θα χαρακτηρίζατε την επάνοδο Τραμπ στην εξουσία;
–Πρόκειται για μια μεγάλη τομή και ανατροπή. Όταν είχαμε την πρώτη εκλογή Τραμπ, θεωρήθηκε ως ένα παροδικό φαινόμενο. Η νέα του νίκη, όμως, θεωρείται ότι αλλάζει την πολιτική ιστορία της Αμερικής και θα έλεγα πως συνιστά οπισθοδρόμηση για τη δημοκρατία.
–Είναι απειλή για τη δημοκρατία;
–Κατά την άποψή μου, ο Τραμπ αποτελεί παγκόσμια απειλή, όπως και ο Μασκ. Πρόκειται για μια αναδυόμενη αυταρχική εξουσία. Δημιουργείται ένας νέος τύπος ολιγαρχίας στις ΗΠΑ, η ολιγαρχία του πλούτου, που ελέγχουν την οικονομία, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης αλλά και την πολιτική, προωθώντας τις απόψεις τους στην Αμερική αλλά και παγκόσμια. Πρόκειται για μια μικρή ομάδα δισεκατομμυριούχων που χρησιμοποιούν τον πλούτο τους για να επηρεάσουν τον τρόπο που λειτουργεί η δημοκρατία και το κάνουν μάλιστα απροκάλυπτα, όχι μόνο στη χώρα τους, αλλά και σε άλλες χώρες. Έχουν παρόμοια συμφέροντα και παρόμοιες ιδεολογίες και τώρα δικτυώνονται γύρω από έναν πρόεδρο, που τους δίνει θέσεις και εξουσία, επομένως όλοι αυτοί θα έχουν λόγο στο πώς εξελίσσεται η παγκόσμια πολιτική.
–Ποιες θέσεις του ξεχωρίζετε ως απειλή για τη δημοκρατία;
–Οι πολιτικές του Τραμπ έρχονται να ανατρέψουν σημαντικές κατακτήσεις της ανθρωπότητας, όπως για παράδειγμα τον σεβασμό της εδαφικής ακεραιότητας άλλων κρατών. Λέει ότι θέλει τη διώρυγα του Παναμά γιατί του συμφέρει οικονομικά και τη Γροιλανδία γιατί έχει πλούτο και στρατηγική αξία. Υποστηρίζει ότι ο Καναδάς πρέπει να γίνει αμερικανική πολιτεία και προειδοποιεί με απόσυρση της αμερικανικής στήριξης στην Ουκρανία.
Αυτά δείχνουν μια πρωτόγνωρη νοοτροπία που θέλει να καταργήσει βασικές αξίες που έχει κατακτήσει η ανθρωπότητα μέσα από παγκόσμιους πολέμους, ότι για παράδειγμα, δεν μπορεί να έρχεται ο κάθε Χίτλερ και να επιβάλλει τα θέλω του.
–Αναφέρεστε σε αυταρχική εξουσία, όμως ο ίδιος προτάσσει συνεχώς την ανάγκη υπεράσπισης και ενίσχυσης της ελευθερίας του λόγου.
–Εκείνο που οι πολίτες δεν βλέπουν είναι ότι στην πραγματικότητα ο Τραμπ καπηλεύεται την υπεράσπιση της ελευθερίας του λόγου, διότι αυτό που τον ενδιαφέρει περισσότερο είναι το μονοπώλιο των δικών του απόψεων. Δεν είναι τόσο φιλελεύθερος, όταν πρόκειται για την έκφραση ιδεών άλλων. Μην ξεχνάμε ότι ανέβηκε στην εξουσία, χλευάζοντας τους πολιτικούς του αντιπάλους και παρουσιάζοντάς τους ως εχθρούς.
–Τι σημαίνει η επιστροφή Τραμπ από τη σκοπιά της κοινωνιολογίας;
–Θα έλεγα ότι αποτελεί στροφή στον συντηρητισμό, μεταξύ άλλων στα θέματα των ατομικών ελευθεριών. Τα τελευταία χρόνια οι Δημοκρατικοί προσπάθησαν να κινηθούν σε μια σειρά από νέους τύπους ελευθεριών στο πλαίσιο της λεγόμενης woke agenda, που περιλαμβάνει αρκετά θετικά σε θέματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων, όμως πίεσαν πολύ για αυτές τις αλλαγές σε πολλά επίπεδα ταυτόχρονα και ο κόσμος αντέδρασε γιατί δεν ήταν έτοιμος και ενδεχομένως δεν έβλεπε την αξία τους. Αυτή η στροφή στον συντηρητισμό θα επηρεάσει και την Ευρώπη όπου υπάρχουν παρόμοια ζητήματα και ήδη βλέπουμε κόμματα και πολιτικούς να κάνουν τις ανάλογες προσαρμογές σε θέσεις και ρητορική.
–Η στροφή κοινωνιών στον συντηρητισμό έχει να κάνει μόνο με αυτά τα ζητήματα;
–Συντηρητισμός είναι κατά την άποψή μου και η αποδοχή του άκρατου νεοφιλελευθερισμού που θέλει ελαχιστοποιημένο τον ρόλο του κράτους. Αυτός ο τρόπος σκέψης στο βάθος του είναι συντηρητικός. Θέλει μια ελεύθερη οικονομία στην οποία να επικρατούν οι επιχειρηματίες σε βάρος των απλών ανθρώπων και θεωρεί ότι οι φτωχοί είναι φτωχοί, γιατί δεν προσπαθούν αρκετά και ότι εναπόκειται στον καθένα να προσπαθήσει περισσότερο. Όλα αυτά περνούν μια άνθηση με τον Τραμπ. Άλλο ένα παράδειγμα που δείχνει τη ροπή προς τον συντηρητισμό είναι το μεταναστευτικό. Αρκετός κόσμος που δυσκολεύεται οικονομικά θεωρεί ότι γι’ αυτή την κατάσταση φταίνε και οι μετανάστες. Ο Τραμπ εκμεταλλεύεται τις οικονομικές και κοινωνικές ανισότητες και λέει αυτά που θέλουν πάρα πολλοί στην Αμερική. Ακόμη και άλλες μειονότητες που απέκτησαν κάποια δικαιώματα, δεν θέλουν τώρα τους μετανάστες και γίνονται οι νέοι συντηρητικοί για να μπορέσουν να διατηρήσουν το επίπεδο ζωής τους.
