Του Βασίλη Νέδου
Ως μέρος μιας σκληρής παρτίδας γεωπολιτικού πόκερ, στο επίκεντρο της οποίας βρίσκεται η αεροπορική υπεροχή στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο, αντιμετωπίζει η Αθήνα την παραπομπή της τροπολογίας Μενέντεζ για πώληση F-16 στην Τουρκία βάσει όρων και αρχών σε διαπραγμάτευση μεταξύ των δύο νομοθετικών σωμάτων του Κογκρέσου.
Η ελληνική αεροπορική υπεροχή αυτή τη στιγμή είναι εξασφαλισμένη ακόμα και αν το Κογκρέσο τελικά εγκρίνει το συμβόλαιο των F-16. Ηδη στην Πολεμική Αεροπορία (Π.Α.) εντάσσονται νέα Rafale και αναβαθμισμένα F-16 Viper, ενώ εντός του 2023, ενδεχομένως ακόμα και πριν από το Πάσχα, θα έχουν προχωρήσει τα πρώτα διαδικαστικά βήματα διαπραγμάτευσης για τα F-35. Εν ολίγοις, στα τέλη της τρέχουσας δεκαετίας, την περίοδο μεταξύ 2027 και 2030, όταν η Ελλάδα θα εντάσσει τα πρώτα F-35 στις τάξεις της Π.Α., η Τουρκία θα παραλαμβάνει τα πρώτα F-16 Viper.
Πρόγραμμα αναβάθμισης
Το 2027-28 θα έχει ολοκληρωθεί και το πρόγραμμα αναβάθμισης των 83 F-16 Viper της Π.Α., θα διαθέτει τουλάχιστον 24 Rafale, ενώ πολύ νωρίτερα, εντός του 2023-24, θα έχει ολοκληρωθεί και η προμήθεια αμερικανικών UAV ΜQ-9. Σε αυτό το χρονικό διάστημα, πέρα από τον αεροπορικό τομέα, η Αθήνα και η Ουάσιγκτον αναμένεται, μάλιστα, να συσφίγξουν τις σχέσεις τους έτι περαιτέρω, κυρίως μέσω της διεύρυνσης της αμερικανικής παρουσίας σε Σούδα, Αλεξανδρούπολη, Λάρισα και λοιπές βάσεις.
Τα νέα Rafale, τα αναβαθμισμένα F-16 Viper και τα υπό διαπραγμάτευση F-35 θα διατηρούν την ελληνική αεροπορική υπεροχή – Ευρεία ατζέντα στη συνεδρίαση του ΚΥΣΕΑ.
Για τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ο οποίος υπό φυσιολογικές συνθήκες θα οδηγήσει τη χώρα του σε εκλογές τον Ιούνιο του 2023, θα ήταν ιδανική η έναρξη των διαδικαστικών βημάτων για την απόκτηση των F-16 σε προηγούμενη φάση. Σίγουρα, το αποτέλεσμα των ενδιάμεσων εκλογών στις ΗΠΑ στις αρχές Νοεμβρίου και η σύνθεση του Κογκρέσου από το νέο έτος, ίσως κρίνουν καθοριστικά τις ισορροπίες.
Ισορροπίες
Στην Αθήνα υπάρχει, επίσης, αντίληψη για τις εσωτερικές ισορροπίες στην Ουάσιγκτον μεταξύ κυβέρνησης –κυρίως του Στέιτ Ντιπάρτμεντ– και Κογκρέσου. Αλλά και για τη μεγάλη εικόνα που έχει ως κεντρικό στοιχείο το γεγονός ότι η Τουρκία παραμένει κράτος-μέλος του ΝΑΤΟ το οποίο ζητάει από τις ΗΠΑ να ανανεώσει τον αεροπορικό στόλο του, που –επί της αρχής τουλάχιστον– ενισχύει τις συνολικές δυνατότητες του Βορειοατλαντικού Συμφώνου σε μια περιοχή με τις γνωστές γεωπολιτικές δυσκολίες.
Επιπλέον, είναι σαφές ότι η Ουάσιγκτον δεν επιθυμεί σε αυτή τη φάση να στείλει μήνυμα αποξένωσης της Αγκυρας, αλλά να χρησιμοποιήσει αυτή τη συζήτηση για τα F-16 ως στοιχείο διαπραγμάτευσης για τις πραγματικά σοβαρές διαφορές που υπάρχουν μεσούντος του πολέμου στην Ουκρανία μεταξύ ΗΠΑ και Τουρκίας.
Αποφασιστικότητα
Εν τω μεταξύ, χθες το Κυβερνητικό Συμβούλιο Εθνικής Ασφάλειας (ΚΥΣΕΑ) συνεδρίασε με μια ευρεία ατζέντα σχετικά με την υλοποίηση κάποιων εξοπλιστικών και την αναβάθμιση συστημάτων των Ενόπλων Δυνάμεων και του Λιμενικού Σώματος, την επικαιροποίηση του προγράμματος Πολιτικής Προστασίας «ΑΙΓΙΣ», αλλά και το σχέδιο επέκτασης του φράχτη στον Εβρο. Στο ΚΥΣΕΑ συζητήθηκε και η συμπεριφορά της Τουρκίας στην περιοχή, όπου επιβεβαιώθηκε ότι η Ελλάδα πρέπει να διατηρήσει την τακτική ψυχραιμίας και αποφασιστικότητας που ακολουθεί μέχρι σήμερα.
