ΚΥΠΕ
Το μήνυμα ότι δεν θα πρέπει να αγνοηθεί ο οικονομικός ορθολογισμός για χάριν άλλων σκοπιμοτήτων, ώστε να διασφαλιστεί μια σοβαρή διαχείριση και μια σοβαρή συνέχεια, έστειλε ο Υπουργός Οικονομικών Κωνσταντίνος Πετρίδης, ο οποίος προέβη την Τρίτη στον απολογισμό του έργου του Υπουργείου του.
«Νομίζω ότι η δημόσια υπηρεσία στην Κύπρο ενδεχομένως με πρωτεργάτη το Υπουργείο Οικονομικών αποτελεί μια ραχοκοκαλιά που δίνει τα εχέγγυα μιας σοβαρής διαχείρισης και μιας σοβαρής συνέχειας, φθάνει να μην αγνοηθεί ο οικονομικός ορθολογισμός για χάριν άλλων σκοπιμοτήτων», είπε.
Παράλληλα ανέφερε ότι διάφορες προτάσεις που κυκλοφορούν προεκλογικά δεν συνάδουν με την αρχή ότι οι οικονομικοί πόροι είναι περιορισμένοι και παρέπεμψε σε σχετικό απόφθεγμα του οικονομολόγου Thomas Sowell, που αναφέρει ότι αυτό συνήθως αγνοείται από την πολιτική.
Ερωτηθείς για το πώς μπορεί να συγκρατηθεί το κρατικό μισθολόγιο και τι πρέπει να γίνει με το θέμα της ΑΤΑ, ο ΥΠΟΙΚ είπε ότι θα ήταν εξωθεσμικό να συμμετέχει το Υπουργείο Οικονομικών στο διάλογο για την ΑΤΑ και δεν θα παρέμβαινε θεσμικά σε συμφωνίες που έχουν να κάνουν κυρίως με τον ιδιωτικό τομέα. Πρόσθεσε ότι η ΑΤΑ από πλευρά ΠΑΣΥΔΥ δεν τέθηκε ποτέ και ότι υπάρχει άλλη διαδικασία με το δημόσιο.
«Αν γινόταν μια συμφωνία στον ιδιωτικό τομέα τότε ενδεχομένως να την εφαρμόζαμε κι εμείς», είπε. «Εμείς εξετάζουμε ό,τι έρθει επίσημα», σημείωσε.
Πρόσθεσε ότι ο ίδιος δεν θα εφάρμοζε την ΑΤΑ μονομερώς για τον δημόσιο τομέα, αναφέροντας ότι θα ήταν κοινωνικά άδικο, αφού θα στοίχιζε λεφτά στον φορολογούμενο που μέρος τους θα πλήρωναν άνθρωποι που δεν παίρνουν ΑΤΑ.
Παραδίδουμε υγιή και εύρωστη οικονομία
Στον απολογισμό του ο Υπουργός ανέφερε ότι η Κυβέρνηση παραδίδει μια υγιή και εύρωστη οικονομία. Αναφέρθηκε τόσο στην κρίση του 2013, στην κρίση της COVID και στην ενεργειακή κρίση και είπε ότι μετά από αποτελεσματική αντιμετώπιση 3 κρίσεων υπήρξε επανεκκίνηση της οικονομίας με ρυθμούς απόδοσης στο 6.6% για το 2022. Παράλληλα αναφέρθηκε σε χαμηλή ανεργία στο 6,7% και σε δημοσιονομική σταθερότητα και δημόσιο χρέος κάτω του 90%.
Είπε επίσης ότι 3ο τρίμηνο του 2022 η Κύπρος κατέγραψε τη μεγαλύτερη αύξηση ΑΕΠ σε όλη την ευρωζώνη. Έκανε λόγο για δραστική μείωση ποσοστών ανεργίας στο ήμισυ από το 2018 και περεταίρω μείωση το 2022. Πρόσθεσε ότι μακροχρόνια ανεργία από 6.1% το 2013 μειώθηκε στο 2.7% το 2018 και περαιτέρω στο 2.3% το 1ο ενιάμηνο του 2022.
Παράλληλα ανέφερε ότι υπήρξε αυξητική τάση κενών θέσεων εργασίας, από το 2013 μέχρι σήμερα, αποτέλεσμα έντονης οικονομικής δραστηριότητας, αντικατοπτρίζοντας τη δυναμική της κυπριακής οικονομίας και προοπτικές για περαιτέρω ανάπτυξη.
Όσον αφορά τους κοινωνικούς δείκτες, είπε ότι παρά τις αντίξοες οικονομικές συνθήκες, και την αντιμετώπιση τριών κρίσεων οι κοινωνικοί δείκτες για την ανισότητα και τη φτώχεια στην Κύπρο συνεχίζουν να καταγράφουν βελτίωση.
Όπως είπε ο κ. Πετρίδης, το ποσοστό του πληθυσμού που βρισκόταν σε Κίνδυνο Φτώχειας ή σε Κοινωνικό Αποκλεισμό παρουσίασε μείωση, φτάνοντας στο 13.8% το 2021 σε σχέση με 15.3% το 2013.
Σημείωσε ότι ο συντελεστής Gini, ο οποίος αποτελεί δείκτη άνισης κατανομής ή συγκέντρωσης του εισοδήματος παρουσίασε το 2021 σημαντική βελτίωση (29,4%) σε σχέση με το 2013 (32.4%).
Πρόσθεσε ότι το ελλειμματικό δημοσιονομικό ισοζύγιο της Γενικής Κυβέρνησης που ήταν στο -5,7% του ΑΕΠ το 2012, μετατράπηκε σε πλεονασματικό ύψους 3,5% του ΑΕΠ το 2018, ενώ το 2022 προβλέπεται πλεόνασμα 1,2% του ΑΕΠ. Έκανε επίσης λόγο για συνετή δημοσιονομική πολιτική στήριξης αλλά και σημαντική στήριξη της κοινωνίας σε περιόδους κρίσης, σημαντική μείωση κόστους χρηματοδότησης και δημοσιονομική εξυγίανση που επέτρεψε γρήγορο καταρτισμό και εφαρμογή εθνικού προγράμματος στήριξης κατά τη διάρκεια της πανδημίας.
Μίλησε επίσης για ισχυρά δημόσια οικονομικά χωρίς αύξηση φόρων ή μείωση των δαπανών, αύξηση των κοινωνικών παροχών κατά 71% ή €1.8 δισ., αύξηση επενδύσεων, ανάκτηση εμπιστοσύνης επενδυτών/αγορών, επαναφορά σε επενδυτική βαθμίδα, μείωση του κόστους χρηματοδότησης και βελτίωση κοινωνικής συνοχής και ανάπτυξης.
Πρόσθεσε ότι η βελτίωση της δημοσιονομικής θέσης της Κύπρου γίνεται αισθητή την περίοδο Ιανουάριου-Σεπτεμβρίου 2022 με το δημοσιονομικό ισοζύγιο της Γενικής Κυβέρνησης να παρουσιάζει πλεόνασμα 2% του ΑΕΠ, ενώ η δημοσιονομική θέση της ΕΕ/Ευρωζώνης είναι σε χαμηλότερο επίπεδο (-1,5%/ -1,7% ΑΕΠ).
Η μεγαλύτερη μείωση του δημοσίου χρέους
Ο Υπουργός είπε ότι σε σύγκριση με το τρίτο τρίμηνο του 2021, η Κύπρος παρουσιάζει τη δεύτερη μεγαλύτερη μείωση του δημοσίου χρέους ως ποσοστό του ΑΕΠ από τα υπόλοιπα κράτη μέλη. Το αποτέλεσμα, είπε, είναι εξίσωση του δημοσίου χρέους με τον μέσο όρο της ευρωζώνης, ακολουθώντας καθοδική τάση.
Όσον αφορά τον πληθωρισμό ανέφερε ότι ανήλθε στο 8,4% το 2022 εξαιτίας κυρίως εξωγενών παραγόντων. Πρόσθεσε ότι όσον αφορά τον εναρμονισμένο πληθωρισμό στην ΕΕ κατά το 2022, η Κύπρος κατείχε την 5η χαμηλότερη θέση ανάμεσα στα Κράτη Μέλη, ύψους 8,1%, σε σύγκριση με 9,2% και 8,4% στην ΕΕ και Ευρωζώνη, αντίστοιχα. Παράλληλα, ανέφερε, υπάρχει πρόβλεψη για περιορισμό του στο 3% το 2023.
Ο κ. Πετρίδης σημείωσε ότι η μακροοικονομική σταθερότητα είναι κλειδί για περαιτέρω αναβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητας της ΚΔ και ότι κατά το χρονικό διάστημα 2013-2022, το αξιόχρεο του μακροπρόθεσμου ομολόγου της Κυπριακής Δημοκρατίας αναβαθμίστηκε 27 φορές από τους τέσσερις Οίκους πιστοληπτικής αξιολόγησης, ενώ η Κύπρος μπήκε στην επενδυτική βαθμίδα από τους περισσότερους οίκους αξιολόγησης. Πρόσθεσε ότι και ο Moody’s θα τοποθετούσε την Κύπρο στην επενδυτική βαθμίδα, αν αποφεύγονταν κάποια ευτράπελα στη Βουλή για το θέμα των εκποιήσεων.
Σχεδιασμός για αντιμετώπιση της πανδημίας
Όσον αφορά τον σχεδιασμό για αντιμετώπιση της πανδημίας, αναφέρθηκε στη χρηματοδότηση των επιχειρήσεων και είπε ότι λήφθηκαν μέτρα οποίες δημιούργησαν δυνητικές υποχρεώσεις συνολικού ύψους €1.35 δις., ότι δόθηκαν €1,85 δις για έργα/σχέδια κρατικής στήριξης που υλοποιήθηκαν σε συνεργασία με τα άλλα υπουργεία σε διάφορούς τομείς, ενώ υπήρξαν ακόμα €650 εκ. υπό τη διαχείριση του Υπουργείου Οικονομικών.
Αναφέρθηκε στη στήριξη της ρευστότητας με αναστολή δόσεων δανείων, το σχέδιο επιδότησης επιτοκίων για νέα στεγαστικά δάνεια και νέα επιχειρηματικά δάνεια και τα ειδικά σχέδια εφάπαξ επιδότησης πολύ μικρών και μικρών επιχειρήσεων και αυτοεργοδοτουμένων.
Ενεργειακή κρίση
Όσον αφορά την ενεργειακή κρίση ο Κωνσταντίνος Πετρίδης αναφέρθηκε στα μέτρα για τον φόρο κατανάλωσης καυσίμων κίνησης και θέρμανσης από 8/3/2022 μέχρι 28/2/2023 ύψους €75εκ.
Επίσης στην κλιμακωτή επιδότηση κόστους κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας, ώστε να ενθαρρύνεται η εξοικονόμηση ενέργειας σε νοικοκυριά, μικρομεσαίες επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στο εμπόριο και τη βιομηχανία καθώς, και γεωργοκτηνοτροφικός τομέας ύψους €81 εκ.
Αναφορά έκανε επίσης στη μείωση του συντελεστή ΦΠΑ, από 19% σε 5% για ευάλωτα νοικοκυριά και από 19% σε 9% για τους υπόλοιπους οικιακούς καταναλωτές ύψους €28εκ.
Αναφέρθηκε σε χρηματοδότηση πέραν των €500 εκατ., από το Σχέδιο Ανθεκτικότητας και Ανάκαμψης, Ευρωπαϊκά Διαρθρωτικά Ταμεία, το Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης και αξιοποίηση RePower EU καθώς και δράσεις για μείωση του κόστους ενέργειας, κίνητρα προς μία πράσινη και κυκλική οικονομία, περαιτέρω προώθηση ΑΠΕ, αλλά και στην στόχευση ευάλωτων ομάδων πληθυσμού με διάφορες επιδοτήσεις.
Χρηματοπιστωτική σταθερότητα
Ο κ. Πετρίδης έκανε λόγο για ένα ισχυρό τραπεζικό τομέα, σημειώνοντας ότι επιδεικνύει σημαντική ανθεκτικότητα μέσα σε αντίξοες συνθήκες, συνεχίζοντας τη διοχέτευση ρευστότητας στην πραγματική οικονομία και διαδραματίζοντας καταλυτικό ρόλο στην ανάκαμψή της.
Αναφέρθηκε επίσης σε αποθέματα ρευστότητας τα οποία παραμένουν σε ισχυρά επίπεδα ενώ ταυτόχρονα η δανειοδότηση επέστρεψε σε επίπεδα προ της πανδημίας. Τα δάνεια που παραχωρήθηκαν μετά το 2016, ανέφερε, παρουσιάζουν χαμηλό δείκτη καθυστερήσεων ή στάσης πληρωμών.
Πρόσθεσε ότι η μεταβολή των επιτοκίων δημιουργεί ευνοϊκότερες προοπτικές κερδοφορίας για τις τράπεζες, αλλά εξακολουθούν να υπάρχουν διαρθρωτικές προκλήσεις, όπως οι δυσκαμψίες του λειτουργικού κόστους.
Όσον αφορά το σχέδιο «Ενοίκιο Έναντι Δόσης», ο Υπουργός Οικονομικών είπε ότι αναμένεται να τεθεί σε εφαρμογή το πρώτο τρίμηνο του 2023 ίσως και πριν από την λήξη της θητείας της παρούσας Κυβέρνησης, εν αναμονή των εγκρίσεων από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Πρόσθεσε ότι μέχρι την εφαρμογή του υπάρχει συμφωνία με τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα τα οποία δεν θα προχωρήσουν σε εκποιήσεις για τους δικαιούχους του Σχεδίου.
Παράλληλα αναφέρθηκε στο Σχέδιο ΟΙΚΙΑ με 1223 αιτήσεις, που αναλογούν σε δάνεια ύψους περίπου €115 εκ. Οι αξιολογήσεις είναι υπό εξέλιξη μέχρι τον Απρίλιο 2023. Για το Σχέδιο ΕΣΤΙΑ είπε ότι εγκρίθηκαν περίπου 1150 αιτήσεις που αντιστοιχούν σε ΜΕΧ ύψους περίπου €270 εκ.
Όσον αφορά το σχέδιο διαχείρισης τερματισμένων/ληγμένων/μη εξυπηρετούμενων δανείων που παραχωρήθηκαν μετά από έγκριση του Κεντρικού Φορέα Ισότιμης Κατανομής Βαρών, είπε ότι έχουν υποβληθεί συνολικά 2,540 αιτήσεις, που αντιστοιχούν σε υπόλοιπο περίπου 65 εκ.
Νέο Αναπτυξιακό Μοντέλο
Για τον μελλοντικό σχεδιασμό, ο κ. Πετρίδης είπε ότι είναι η πρώτη φορά που η Κύπρος έχει ένα ολιστικό σχεδιασμό αναφερόμενος στο νέο αναπτυξιακό μοντέλο «Όραμα 2035».
Όπως ανέφερε, αποτελεί Σχέδιο Δράσης με 240 οριζόντιες και τομεακές εισηγήσεις, με στόχο τη βιώσιμη ανάπτυξη της χώρας και τη διασφάλιση της ευημερίας όλων των πολιτών και βασίζεται σε δύο πυλώνες: μια ακμάζουσα και ανθεκτική οικονομία, και μια δίκαιη και χωρίς αποκλεισμούς κοινωνία.
Σε σχέση με τα Επιχειρησιακά Προγράμματα Πολιτικής Συνοχής 2014-2020 είπε ότι η Κύπρος είναι ανάμεσα στις πρώτες χώρες σε απορρόφηση (90%) με μέσο όρο 78% στην ΕΕ.
Όσον αφορά την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας αναφέρθηκε στη Στρατηγική Προσέλκυσης Εταιρειών για Δραστηριοποίηση ή και επέκταση των δραστηριοτήτων τους στην Κύπρο σε συνάρτηση με το αναπτυξιακό μοντέλο του 2035. Είπε ότι η Κύπρος σημείωσε άνοδο από την 68η στη 18η θέση στο Greenfield FDI Index για ξένες επενδύσεις, καταγράφοντας τη μεγαλύτερη βελτίωση θέσης ανάμεσα στα συμμετέχοντα κράτη.
Παράλληλα αναφέρθηκε σε υλοποίηση διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων όπως ο Εκσυγχρονισμός Δημόσιας Υπηρεσίας, η μεταρρύθμιση και εκσυγχρονισμός του Περί Εταιρειών Νόμου που δρομολογείται και η εξεύρεση στρατηγικού επενδυτή για το ΧΑΚ.
Ο κ. Πετρίδης αναφέρθηκε ακόμα στην προώθηση της πράσινης φορολογικής μεταρρύθμισης, της έκδοσης βιώσιμου ομολόγου και του πράσινου προϋπολογισμού.
Όσον αφορά τη φορολογική μεταρρύθμισης είπε ότι τον Δεκέμβριο 2020 -η Κυπριακή Δημοκρατία αξιολογήθηκε ως ευρέως συμμορφούμενη με το πρότυπο ανταλλαγής πληροφοριών και διαφάνειας για φορολογικούς σκοπούς του Παγκοσμίου Φόρουμ του ΟΟΣΑ.
Η θετική αξιολόγηση, πρόσθεσε, καταδεικνύει τη συμμόρφωση των κυπριακών αρχών με τα εν λόγω πρότυπα δημιουργώντας ένα κλίμα εμπιστοσύνης με τους διεθνείς εταίρους της Κύπρου.
Αναφέρθηκε επίσης σε επιτυχή εναρμόνιση με ευρωπαϊκές φορολογικές Οδηγίες άμεσης φορολογίας με στόχο την καταπολέμηση της διάβρωσης της φορολογικής βάσης, τη μεταφοράς κερδών, της φοροαποφυγή και φοροδιαφυγή.
Αναφέρθηκε επίσης στη βελτίωση στην εξυπηρέτηση των φορολογουμένων και στην αύξηση φορολογικής συμμόρφωσης, όπως και στον στόχο να εκκαθαρίζονται οι φορολογικές δηλώσεις εντός 3-6 μηνών από την καταληκτική ημερομηνία υποβολής τους αλλά και στον πιο στοχευμένο έλεγχο φορολογουμένων.
