Της Δωρίτας Γιαννακού
Ναυάγιο επήλθε μετά από 2,5 χρόνια στη σύμβαση μεταξύ του εργοδότη, δηλαδή του κράτους, και του εργολάβου, δηλαδή της ελληνικών συμφερόντων εταιρείας Ιntrakat που αφορά την πλήρη μελέτη και κατασκευή της πρώτης φάσης του αυτοκινητόδρομου Πάφου – Πόλης Χρυσοχούς. Μετά από σωρεία από καθυστερήσεων, επιπλέον απαιτήσεων και στασιμότητας για ένα έργο που βρίσκεται ψηλά στην ατζέντα της κυβέρνησης, όπως έχει αναφερθεί, το υπουργείο Μεταφορών, Επικοινωνιών και Έργων σπεύδει να τα κάνει όλα από την αρχή με νέα προσφοροδότηση, κατακύρωση του έργου και εκτέλεση της 1ης φάσης σε ορίζοντα 3 ετών. Την ίδια ώρα, το αρμόδιο Υπουργείο μελετά διάφορα σενάρια και επιλογές προκειμένου να εξομαλύνει την κατάσταση μετά τη ρήξη με τον εργολάβο, μετριάζοντας ταυτόχρονα τα προβλήματα και τις επιπτώσεις που επέφερε η όλη καθυστέρηση του έργου στην περιοχή της Πάφου. Η επιτάχυνση της δεύτερης φάσης του έργου, για την οποία προνοείται να προκηρυχθεί σχετικός διαγωνισμός το πρώτο τρίμηνο του 2026, αποτελεί ένα ενδεχόμενο όπως ανέφερε ο υπουργός Αλέξης Βαφειάδης. Επιπλέον, ο αρμόδιος υπουργός στα πλαίσια συνάντησής του στην πόλη Χρυσοχούς με τον δήμαρχο, τους αντιδημάρχους και άλλους παράγοντες της περιοχής, θέλησε να βάλει στην εξίσωση και το έργο της σύνδεσης στη Μεσόγη.
Το Τμήμα Δημοσίων Εργων καταγράφει τις εργασίες που έγιναν και τις υπολειπόμενες εργασίες για να ετοιμάσει τα νέα συμβόλαια της σύμβασης.
Παράλληλα, πληθαίνουν οι φωνές για επίσπευση των διαδικασιών ολοκλήρωσης των κατασκευαστικών εργασιών σε δημόσια έργα έτσι ώστε να μην χάνεται πολύτιμος χρόνος σε περιπτώσεις κατά τις οποίες οι συνεχόμενες επισημάνσεις και προειδοποιήσεις του εργοδότη προς τον εργολάβο, δεν έχουν οποιοδήποτε αποτέλεσμα. Η απομάκρυνση της εργολάβου εταιρείας από τη σύμβαση του έργου, που αποφασίστηκε από την Κεντρική Επιτροπή Αλλαγών και Απαιτήσεων (ΚΕΑΑ) μετά την ύστατη προσπάθεια εξεύρεσης φιλικού διακανονισμού μέσω της ανεξάρτητης ad hoc επιτροπής, ανοίγει ένα νέο κύκλο διαδικασιών για το τμήμα Δημοσίων Έργων. Η διαδικασία του φιλικού διακανονισμού από ad hoc επιτροπή προβλεπόταν από τη σύμβαση μεταξύ των δυο μερών και μέσα από έκθεσή της κατέδειξε ότι τα 11 αιτήματα της εργολάβου εταιρείας στερούνται βάσης και ως εκ τούτου έχουν απορριφθεί από την ΚΕΑΑ. Όπως αναφέρει η ΚΕΑΑ, οι απαιτήσεις του εργολάβου σε επιπρόσθετο κόστος αλλά και χρόνο αποπεράτωσης του έργου κρίθηκαν ως εξόχως προβληματικές και υπέρογκες.
Επόμενα βήματα
Σε κοστολογήσεις για το τι εκτελέστηκε και τι υπολείπεται να εκτελεστεί προκειμένου να αποπερατωθεί όπως προβλέπεται στη σύμβαση η πρώτη φάση του έργου προχωρά το τμήμα δημοσίων έργων. Συγκεκριμένα, προτεραιότητα για το αρμόδιο τμήμα αποτελεί η καταγραφή των εργασιών που εκτέλεσε ο εργολάβος κατά τη διάρκεια της σύμβασης, δηλαδή από τις 27 Μαΐου 2021 μέχρι τις 26 Νοεμβρίου 2024, με σκοπό να καταρτίσει τον τελικό λογαριασμό.
Σημειώνεται ότι η ελληνικών συμφερόντων εταιρεία διενήργησε εργασίες ύψους €14 εκατ. μέσα σε 2,5 χρόνια, ενώ το καθαρό ποσό του συμβολαίου προέβλεπε ότι θα έπρεπε να εκτελεστούν εργασίες της τάξης των €68 εκατ. Εξάλλου, η εταιρεία έχει ολοκληρώσει μόλις το 21% των εργασιών που προβλέπονταν στη σύμβαση, δηλαδή το 1/5 των συνολικών εργασιών, την ώρα που στη σύμβαση προνοείτο ολοκλήρωση της πρώτης φάσης του έργου μέχρι το τέλος Νοεμβρίου.
Η καταγραφή αυτή, που θα γίνει σε συνεργασία με τον εργολάβο, πρόκειται να χρησιμεύσει στην κατάρτιση της νέας σύμβασης και του προϋπολογισμού που θα απαιτηθεί από τους επίδοξους προσφοροδότες. Όπως πληροφορούμαστε, οι εργασίες οι οποίες θα συμπεριλαμβάνονται στη νέα σύμβαση που θα ετοιμαστεί θα πρέπει να είναι στην ίδια βάση με τις εργασίες που συμπεριλαμβάνονταν στη σύμβαση με την Intrakat. Ο λόγος είναι ότι πρέπει οι δυο συμβάσεις να είναι συγκρίσιμες για να μπορούν να σταθούν στο δικαστήριο όπου η Κυπριακή Δημοκρατία σκοπεύει να απαιτήσει από τον εργολάβο τυχόν επιπρόσθετο κόστος προκύψει από την ανάθεση του έργου σε άλλον εργολάβο. Αξίζει να σημειώσουμε ότι ο προϋπολογισμός της σύμβασης ανερχόταν στα €72.979.000 εκατ. (€86.850.000 εκατ. με το ΦΠΑ).
Στη συνέχεια, το τμήμα θα προχωρήσει με την ετοιμασία νέων εγγράφων προσφοροδότησης και ακολούθως κατακύρωση του έργου. Συνολικά το έργο θα αποπερατωθεί σε 3 χρόνια, όπως αναφέρει το αρμόδιο τμήμα, γεγονός το οποίο κρίνεται ευνοϊκά σε σχέση με την τελευταία παράταση του χρόνου 59 μηνών που ζήτησε η εργολάβος εταιρεία.
Οι καθυστερήσεις
Σύμφωνα με το τμήμα δημοσίων έργων, η εκτέλεση των εργασιών του έργου δεν συμβάδιζε με το πρόγραμμα των εργασιών και τα χρονοδιαγράμματα που είχαν τεθεί από την ημερομηνία έναρξης της σύμβασης. Κορύφωση των καθυστερήσεων αποτέλεσε ο Απρίλιος φέτος, όπου επήλθε πλήρης στασιμότητα των κατασκευαστικών εργασιών, τονίζει το τμήμα. Σύμφωνα με όσα αναφέρει, πέραν από ορισμένες εκσκαφές σε ένα μικρό τμήμα του έργου δεν εκτελέστηκε καμία εργασία στο έργο από τον Αύγουστο φέτος. Ωστόσο, παρά τη στασιμότητα που καταγράφηκε τον Απρίλιο, οι επιπλέον απαιτήσεις της εταιρείας το τότε διάστημα ανέρχονταν σε €30 εκατ. συν την παράταση χρόνου των 34 μηνών. Οι απαιτήσεις αυτές αυξήθηκαν μέχρι τον Οκτώβριο 2024 σε €36,2 εκατομμύρια ευρώ και 59 μήνες παράταση χρόνου, επισημαίνει το Τμήμα Δημοσίων Εργων.
Οι διαφορές
Τα ακατάλληλα υλικά εκσκαφής αλλά και διάφορα τεχνικά προβλήματα του εργολάβου αποτέλεσαν τις βασικότερες διαφορές ανάμεσα στα δυο μέρη. Πιο συγκεκριμένα, κατά την εκτέλεση του έργου ο εργολάβος ισχυρίστηκε ότι δεν υπήρχαν ικανοποιητικοί χώροι σε μέγεθος για εναπόθεση των υλικών εκσκαφής που κρίνονταν ακατάλληλα για χρήση στο έργο. Έθεσε ακόμα ζήτημα για την έλλειψη ποσοτήτων των αδρανών υλικών στα λατομεία που υπεδείχθησαν στη σύμβαση. Τέλος, ο εργολάβος υπογράμμισε ότι η κατασκευή των επιχωμάτων γινόταν με τη χρήση ακατάλληλων βάσει προδιαγραφών υλικών εκσκαφής.
Από τη μεριά του ο εργοδότης αναφέρει ότι το αρμόδιο τμήμα έκανε τις απαιτούμενες προσπάθειες προκειμένου ο εργολάβος να διαχειριστεί τα όποια ζητήματα παρουσιάστηκαν εφαρμόζοντας κατά γράμμα τις πρόνοιες του συμβολαίου. Ανεπάρκεια Για ανεπάρκεια του κράτους να ολοκληρώσει μεγάλα κατασκευαστικά έργα κάνουν λόγο βουλευτές της Πάφου και τοπικοί φορείς της περιοχής. Θα έπρεπε το αρμόδιο τμήμα να είχε τερματίσει εδώ και πολύ καιρό τη σύμβαση με την εταιρεία, αναφέρουν τονίζοντας ότι η συγκεκριμένη εταιρεία δεν πρόκειται να έχει οποιεσδήποτε επιπτώσεις από τον τερματισμό της σύμβασης αυτής καθώς είναι ελληνικών συμφερόντων και θα συνεχίσει να διαχειρίζεται έργα στην Ελλάδα.
Το έργο
Το έργο αφορά την πλήρη μελέτη και κατασκευή του Αυτοκινητόδρομου Πάφου – Πόλης Χρυσοχούς Τμήμα 1, Φάση (Α) από την Αγία Μαρινούδα μέχρι το Στρουμπί, μήκους 15,5 χλμ. περίπου, με δύο λωρίδες κυκλοφορίας και με προοπτική κατασκευής των άλλων δύο λωρίδων σε μελλοντική φάση.
Το έργο περιλαμβάνει:
- έναν (1) ανισόπεδο κόμβο στην αρχή του έργου, στο σημείο σύνδεσης με τον αυτοκινητόδρομο Λεμεσού-Πάφου παρά την Αγ. Μαρινούδα,
- έναν (1) ισόπεδο κόμβο στη Χ.Θ. 9+500 περίπου, όπου προβλέπεται σύμφωνα με την προμελέτη ο μελλοντικός ανισόπεδος κόμβος Τσάδας, και
- έναν (1) τερματικό κυκλικό κόμβο στη Χ.Θ. 15+200 περίπου, μετά το χωριό Στρουμπί, όπου προβλέπεται σύμφωνα με την προμελέτη ο μελλοντικός ανισόπεδος κόμβος Στρουμπιού/Κάθηκα.
Προσβάλλει την απόφαση της Κ.Δ. για τερματισμό της σύμβασης ο εργολάβος
Ούτε σε 100 χρόνια δεν πρόκειται να εκτελεστεί το έργο με αυτούς τους όρους της σύμβασης, ανέφερε από την πλευρά του ο διευθύνων σύμβουλος του Ομίλου Aktor (πρώην Intrakat), Αλέξανδρος Εξάρχου, σε διάσκεψη Τύπου που πραγματοποιήθηκε διαδικτυακά χθες. Ξεκαθάρισε ότι ο όμιλος Αktor πρόκειται να προσβάλει την απόφαση της Κυπριακής Δημοκρατίας για τερματισμό της σύμβασης, υποστηρίζοντας ότι θα εισπράξει αποζημιώσεις πέραν των €35 εκατ. καλύπτοντας και με το παραπάνω τις όποιες ζημιές τους. Διαψεύδει μάλιστα τη θέση της κυβέρνησης ότι ζήτησε παράταση 5 χρόνια για την ολοκλήρωση του έργου, διευκρινίζοντας ότι η παράταση που ζήτησε ήταν 3 χρόνια.
Η αδυναμία ολοκλήρωσης του έργου, όπως ανέφερε ο κ. Εξάρχου, εντοπιζόταν σε τρία προβληματικά ζητήματα, τα οποία αφορούσαν τις απαλλοτριώσεις για εναπόθεση των ακατάλληλων υλικών εκσκαφής από το έργο, την ανεπάρκεια των 2 από τα 3 λατομεία που υπεδείχθησαν στο να παράγουν ικανοποιητικές ποσότητες αδρανών υλικών για τις ανάγκες του έργου και την κατασκευή επιχωμάτων του έργου, χρησιμοποιώντας υλικά εκσκαφής, τα οποία βάσει προδιαγραφών θεωρούνται ακατάλληλα.
Ο κ. Εξάρχου διέψευσε μάλιστα τη θέση του Τμήματος Δημοσίων Εργων ότι οι απαλλοτριώσεις πραγματοποιήθηκαν καθώς και ότι τα λατομεία διέθεταν αδρανή υλικά. Κατήγγειλε ακόμα την κυβέρνηση για ολιγωρία τονίζοντας ότι η μεταξύ τους επικοινωνία ήταν προβληματική.
Ο διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας είπε χαρακτηριστικά ότι ενώ είχε καταδείξει τα προβληματικά ζητήματα από το 1ο εξάμηνο του 2021 στην Κυπριακή Δημοκρατία, το αρμόδιο τμήμα απαντούσε μετά από 18 μήνες. «Το επιχείρημά μας είναι ακλόνητο και πρόκειται να δικαιωθούμε ως προς τους προβληματικούς όρους της σύμβασης», σημείωσε προσθέτοντας ότι επί 8 μήνες η εταιρεία του έκανε ό,τι ήταν δυνατόν για να συνεχιστεί το έργο και μάλιστα εις βάρος των συμφερόντων της. «Δεν είμαι σε θέση να εξηγήσω τον λόγο που σταμάτησε τη σύμβαση το αρμόδιο Υπουργείο, ωστόσο εκτιμώ ότι ενδεχομένως να αντιλήφθηκαν ότι με αυτούς τους όρους δεν μπορούσε να εκτελεστεί το έργο» υπογράμμισε ο κ. Εξάρχου. Είπε ακόμα ότι η εταιρεία του ενημέρωσε και τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας Νίκο Χριστοδουλίδη λίγο πριν από τις προεδρικές εκλογές τον Φεβρουάριο του 2023, ότι δεν θα μπορούσε να εκτελεστεί το εν λόγω έργο καθώς δεν υπήρχαν οι προδιαγραφές και οι απαιτούμενοι χώροι για να τοποθετηθούν οι ποσότητες εκσκαφής.
