Του Παναγιώτη Ρουγκάλα
«Από το κακό... στο χειρότερο» μπορεί να χαρακτηριστεί η εμπιστοσύνη που δείχνουν οι καταναλωτές στις τράπεζες, καθώς τα επιτόκια και η αύξηση που έχουν φέρει στις δόσεις των δανείων των δανειοληπτών έχει κάνει «ζημιά», και θα χρειαστεί μεγάλη χρονική διάρκεια για να ανακάμψει ο τομέας. Στη μεγάλη έρευνα της «K», την «Ktrends», που αφορά την περίοδο του καλοκαιριού του 2024 (7ο κύμα), συνεχίζει να υπάρχει η απώλεια εμπιστοσύνης προς το «πρόσωπο» των τραπεζών, κάτι που ομολογουμένως παρατηρείται στα τελευταία κύματα της έρευνας που έχει προχωρήσει η εταιρεία IMR σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Λευκωσίας. Η συντριπτική πλειοψηφία του δείγματος (πάνω από 80%) των 800 ατόμων εκτιμά πως ο βαθμός εμπιστοσύνης στις τράπεζες είναι κάτω από το μέτριο, ενώ μόλις το 19% απαντά πως ο βαθμός εμπιστοσύνης στις τράπεζες είναι κάπως ή και σημαντικά αυξημένος. Συνάμα, ο Κύπριος από ό,τι φαίνεται «φυσά και το χυλό», καθώς οι μνήμες του 2013 είναι ακόμα νωπές. Όσον αφορά στις καταθέσεις, η εμπιστοσύνη στις τράπεζες είναι επίσης χαμηλή προς μέτρια, με το 80% να διαμορφώνει την παραπάνω θέση. Αναφορικά με τις συναλλαγές που διενεργούνται, η εμπιστοσύνη είναι σε «λίγο καλύτερη μοίρα», καθώς όπως διαφαίνεται από τα δεδομένα της έρευνας, το 1/3 του δείγματος των 800 ατόμων αναφέρει ότι γίνονται με εμπιστοσύνη άνω του μετρίου. Πέραν των άνω, η ερώτηση της έρευνας που αφορά στις αποταμιεύσεις συγκεντρώνει το μεγαλύτερο «αρνητικό αποτέλεσμα». Πάνω από το 80% εκτιμά πως δεν εμπιστεύεται τις τράπεζες για τις αποταμιεύσεις του, καθώς το 26% θεωρεί πως η εμπιστοσύνη είναι σημαντικά μειωμένη, ένα 20% σημειώνει πως είναι «κάπως μειωμένη» και ένα 33% αναφέρει ότι παραμένει «ίδια».
Αξίζει να σημειωθεί σε αυτό το σημείο πως, όσον αφορά στην ασφάλεια των καταθέσεων, κάτω και από τις συνεχείς ανακοινώσεις αυξημένων κερδών, το δείγμα καταγράφει σημαντική αύξηση της εμπιστοσύνης, από 9% σε 15%. Ωστόσο, οι απαντήσεις δείχνουν επηρεασμένες από το γενικότερα αρνητικό κλίμα έναντι των τραπεζών, καθώς την ίδια στιγμή οι καταθέσεις νοικοκυριών και επιχειρήσεων καταγράφουν συνεχείς αυξήσεις. Τέλος, με τα της εμπιστοσύνης, όπως συμβαίνει στο σύνολο σχεδόν των ερωτήσεων, οι νέοι 18-24 ετών αποτελούν εξαίρεση στη γενικότερη τάση, με 16% να αναφέρουν αύξηση της εμπιστοσύνης προς την τράπεζά τους, έναντι του παγκύπριου μέσου όρου ο οποίος περιορίζεται ακόμα περισσότερο, στο 7%.
Oποιος δανείστηκε, δανείστηκε
Όπως καταδεικνύει το 7ο κύμα της έρευνας, που παρουσιάζει η Οικονομική Καθημερινή σε συνεργασία με την PwC Κύπρου (supported by PwC), επιβεβαιώνεται η ρήση, «όποιος δανείστηκε, δανείστηκε». Η κυπριακή αγορά είναι μία αγορά «κορεσμένη» και από ό,τι φαίνεται, όποιος μπορεί να δανειστεί και να αποπληρώνει τις δόσεις του, έχει ήδη δανειστεί. Τα στεγαστικά δάνεια έχουν μειωθεί, αλλά τα καταναλωτικά, λόγω της περιόδου που καλύπτει το εν λόγω κύμα της έρευνας, παρουσιάζουν μικρή αύξηση. Πάνω από τους μισούς, δηλαδή το 55% του συνόλου, θεωρεί πολύ δύσκολη τη διαδικασία να λάβει δάνειο τη σήμερον ημέρα, ενώ η αμέσως επόμενη δημοφιλέστερη απάντηση με 26% θεωρεί πως είναι «κάπως δύσκολη». Ωστόσο, καθολική δυσκολία καταγράφει το σύνολο του δείγματος, με το 82% να θεωρεί δύσκολη την πρόσβαση σε νέα δάνεια. Η Λευκωσία καταγράφει τη λιγότερη δυσκολία στη σύναψη δανείων, αλλά βρίσκεται πολύ υψηλά, στο 77%, την ώρα που σε Λάρνακα και Πάφο καταγράφεται δυσκολία στη σύναψη δανείου από 89% του δείγματος. Σημειώνουμε τους νέους (18-24) όπου δυσκολία αναφέρει το 79%, ενώ ανάμεσα στις ηλικίες 25-44 το ποσοστό αυξάνεται στο 81%. Από την έρευνα προκύπτει πως ένας στους δύο δανειολήπτες στους επόμενους 3 μήνες θα μπορεί να ανταποκριθεί στις δανειακές του υποχρεώσεις, με δυσκολία. Ότι θα μπορεί να ανταποκριθεί σε ικανοποιητικό βαθμό είναι μόλις ένας στους τέσσερις (24%), ενώ ένα 6% δηλώνει πως δεν θα τα καταφέρει να ανταποκριθεί. Μεγαλύτερη δυσκολία εντοπίζεται σε Λεμεσό, Πάφο και τους συνταξιούχους, ενώ συνολικά, το 14% των ερωτηθέντων στη Λεμεσό δηλώνει πως δεν θα μπορέσει «καθόλου» να εξυπηρετήσει τα δάνειά του. Στην Πάφο το ποσοστό αυξάνεται στο 32%. Ανάμεσα στους συνταξιούχους (65+), το 38% δηλώνει επίσης πως τους επόμενους 3 μήνες δεν θα μπορέσει να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις του.
Γενικότερα, στους τελευταίους τρεις μήνες έχει καταφέρει να ανταποκριθεί με δυσκολία στις δανειακές του υποχρεώσεις το 35% των ερωτηθέντων, ενώ ένα 33% έχει ανταποκριθεί σε ικανοποιητικό βαθμό. Το 4% των ερωτηθέντων δεν κατάφεραν να ανταποκριθούν.
Η έρευνα
Σκοπός της έρευνας είναι να αναδείξει τις εκτιμήσεις και τις προσδοκίες σε σχέση με την κυπριακή οικονομία, μέσα από ένα δείγμα 800 ατόμων σε γυναίκες και άνδρες 18 ετών και άνω. Η κάλυψη του δείγματος είναι σε παγκύπρια βάση, σε αστικές και αγροτικές περιοχές, ενώ η επιλογή του δείγματος γίνεται με τυχαία στρωματοποιημένη δειγματοληψία. Η Οικονομική Καθημερινή σε συνεργασία με την PwC Κύπρου (supported by PwC) έχουν ανακοινώσει την τακτική ανασκόπηση των τάσεων της κυπριακής οικονομίας μέσω έρευνας της εταιρείας IMR σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Λευκωσίας.
