Του Παναγιώτη Ρουγκάλα
Ολοκληρώνεται σήμερα Τετάρτη η συζήτηση για τον κρατικό προϋπολογισμό του 2025. Η διαδικασία θα κορυφωθεί το απόγευμα με την ψηφοφορία επί του προϋπολογισμού και των 86 συνολικά τροπολογιών που έχουν κατατεθεί. Ο κρατικός προϋπολογισμός για το οικονομικό έτος 2025 αναμένεται –δίχως απρόοπτα– να υπερψηφιστεί την Τετάρτη 18 Δεκεμβρίου και να ολοκληρωθεί με το «δεξί» η τριήμερη διαδικασία συζήτησής του, δίχως να επαναλαμβάνονται τα του προϋπολογισμού του 2021, που για πρώτη φορά στην ιστορία της Κύπρου είχε καταψηφιστεί.
Ενώ οι τροπολογίες ήταν σε τριψήφιο νούμερο, συγκεκριμένα 120, τις ομαδοποίησε η Επιτροπή Οικονομικών τη Δευτέρα σε 86. Από τις 86, ωστόσο, λίγες είναι αυτές που μπορούν να λάβουν πλειοψηφία, ενώ οι περισσότερες σκοπούν σε γραπτές ενημερώσεις της Βουλής για συγκεκριμένα θέματα.
Τα έσοδα θα είναι ύψους 15,1 δισ. ευρώ, αυξημένα κατά 4,4% σε σχέση με το 2024 και δαπάνες ύψους 14,2 δισ. ευρώ, αυξημένες κατά 7,4% σε σχέση με το 2024
Σύμφωνα με τα κατατεθέντα στοιχεία, τα προϋπολογιζόμενα έσοδα της γενικής κυβέρνησης για το έτος 2025, θα είναι ύψους 15,1 δισ. ευρώ, αυξημένα κατά 4,4% σε σχέση με το 2024 και οι προϋπολογιζόμενες δαπάνες θα είναι ύψους 14,2 δισ. ευρώ, αυξημένες κατά 7,4% σε σχέση με το 2024. Περαιτέρω, με βάση το Μεσοπρόθεσμο Δημοσιονομικό Πλαίσιο 2025-2027, προβλέπονται για τη γενική κυβέρνηση έσοδα ύψους 15,6 δισ. ευρώ και 15,7 δισ. ευρώ και δαπάνες ύψους 14,7 δισ. ευρώ και 14,9 δισ. ευρώ, για τα έτη 2026 και 2027, αντίστοιχα. Σε σχέση με την κεντρική κυβέρνηση, ο κρατικός προϋπολογισμός για το 2025 προβλέπει έσοδα (εξαιρουμένων των χρηματοοικονομικών ροών) ύψους 10,3 δισ. ευρώ, αυξημένα κατά 6,2% σε σύγκριση με τα αναθεωρημένα έσοδα για το 2024 ύψους 9,71 δισ. ευρώ και δαπάνες (εξαιρουμένων των αποπληρωμών δανείων και επενδύσεων) ύψους 11 δισ. ευρώ, οι οποίες είναι αυξημένες κατά 3,8% σε σχέση με το 2024 που υπολογίζονται στα 10,6 δισ. ευρώ.
Οι δαπάνες για την τριετία 2025-2027 αφορούν κυρίως κοινωνικές παροχές (6,32 δισ. ευρώ), συγχρηματοδοτούμενα έργα (1,27 δισ. ευρώ), λειτουργικές δαπάνες (1,22 δισ. ευρώ), δρόμους (448,4 εκατ. ευρώ), συντηρήσεις και επιδιορθώσεις (401,4 εκατ. ευρώ), κατασκευαστικά έργα (184,1 εκατ. ευρώ) και έργα υποδομής (145,1 εκατ. ευρώ). Μεταξύ των δαπανών της υπό αναφορά τριετίας περιλαμβάνονται σχέδια, έργα και δράσεις πράσινης ανάπτυξης, συνολικού ύψους 922,5 εκατ. ευρώ και έργα ψηφιακού μετασχηματισμού, συνολικού ύψους 303,3 εκατ. ευρώ.
Σε βάθος
Ο κρατικός προϋπολογισμός του 2025, όπως αρχικά κατατέθηκε στη Βουλή, προβλέπει δαπάνες (τακτικές και αναπτυξιακές) για τις οποίες ζητείται έγκριση πληρωμής (μη περιλαμβανομένων των δαπανών που βαρύνουν το Πάγιο Ταμείο), ύψους 9,4 δισ. ευρώ (εξαιρουμένων των τροποποιήσεων που κατατέθηκαν εκ των υστέρων από το Υπουργείο Οικονομικών) και παρουσιάζει αύξηση δαπανών κατά 3,25% σε σύγκριση με τις αρχικά προϋπολογισθείσες και εγκριθείσες δαπάνες του προϋπολογισμού του 2024 (μη περιλαμβανομένου του συμπληρωματικού προϋπολογισμού για το 2024).
Οι κυριότερες κατηγορίες εσόδων για το 2025 είναι άμεσοι φόροι 3,9 δισ. ευρώ, έμμεσοι φόροι 4,5 δισ. ευρώ και μη φορολογικά έσοδα 1,8 δισ. ευρώ. Σε σχέση με τα ποσοστά του 2024, η ποσοστιαίες μεταβολές για τους άμεσους φόρους είναι στο +4,9%, για τους έμμεσους στο +5,6% και για τα μη φορολογικά έσοδα στο 10,3%.
Οι κυριότερες κατηγορίες δαπανών για το 2025 αφορούν δαπάνες προσωπικού 3,6 δισ. ευρώ, λειτουργικές δαπάνες 1,4 δισ. ευρώ, μεταβιβαστικές πληρωμές 3,9 δισ. ευρώ, κεφαλαιουχικές δαπάνες 1,14 δισ. ευρώ και για την εξυπηρέτηση δημοσίου χρέους (τόκοι και αποπληρωμή δανείων) 2,7 δισ. ευρώ. Σε σχέση με τα ποσοστά του 2024, η ποσοστιαίες μεταβολές για τις δαπάνες προσωπικού ήταν μειωμένες κατά 1%, οι λειτουργικές δαπάνες στο +21,4%, οι μεταβιβαστικές πληρωμές στο +5,3%, οι κεφαλαιουχικές δαπάνες στο +4% και για την εξυπηρέτηση δημοσίου χρέους (τόκοι και αποπληρωμή δανείων) θα είναι μειωμένες κατά 18,6%.
Οι μόνιμες θέσεις
Όσον αφορά την κατάσταση μόνιμων θέσεων στη δημόσια υπηρεσία που προβλέπονται στον προϋπολογισμό για το 2025 σε σύγκριση με το 2024, σύμφωνα με τα στοιχεία που κατατέθηκαν στην επιτροπή μέχρι τον Οκτώβριο του 2023, οι αξιωματούχοι της Δημοκρατίας θα είναι 155 έναντι 154 το 2024. Ακολούθως, στη δημόσια υπηρεσία το 2025 θα είναι 14.356 έναντι 14.368 το 2024, στη Δικαστική Υπηρεσία και στα 2 έτη θα είναι 416, στην Άμυνα θα είναι 3.702 το 2025, έναντι 3.698 το 2024. Στην Εσωτερική Ασφάλεια το 2025 θα είναι 6.316, σε σύγκριση με 6.131 το 2024, ενώ στην Παιδεία το 2025 οι μόνιμες θα είναι 12.877, έναντι 12.884 το 2024. Συνολικά, οι μόνιμες θέσεις στη δημόσια υπηρεσία θα είναι 37.822 το 2025 έναντι 37.653 το 2024.
34 τροποποιήσεις
Σύμφωνα με την έκθεση του κρατικού προϋπολογισμού από την Επιτροπή Οικονομικών, ο υπουργός Οικονομικών κ. Μάκης Κεραυνός κατέθεσε συνολικά 34 τροποποιήσεις του κρατικού προϋπολογισμού του 2025 για την ενσωμάτωσή τους στον προϋπολογισμό. Όπως σημειώνεται, μετά την έγκριση του προϋπολογισμού για το 2025 από το Υπουργικό Συμβούλιο και την κατάθεσή του στη Βουλή των Αντιπροσώπων, διαπιστώθηκε η ανάγκη τροποποίησης του νομοσχεδίου, ώστε να προστεθούν ή/και αφαιρεθούν ή/και μεταφερθούν πιστώσεις στον προϋπολογισμό του 2025 και να ρυθμιστούν ζητήματα προσωπικού, με στόχο την εύρυθμη λειτουργία της δημόσιας υπηρεσίας.
Σημειώνεται ότι, σύμφωνα με τα κατατεθέντα στοιχεία η συνεπαγόμενη αύξηση από τις τροποποιήσεις υπ’ αριθμόν 1 έως 28 ανέρχονται στα 25,9 εκατ. ευρώ, 2,3 εκατ. ευρώ και 1,9 εκατ. ευρώ για τα έτη 2025 έως 2027, αντίστοιχα, ενώ σε σχέση με τις υπ’ αριθμόν 29 έως 34 τροποποιήσεις, η πρόσθετη δαπάνη δεν είναι δυνατό να εκτιμηθεί με ακρίβεια. Η μέγιστη ενδεχόμενη πρόσθετη δαπάνη για την κρατική υπηρεσία σε σχέση με την υπ’ αριθμόν 2 τροποποίηση εκτιμάται στα 3,39 εκατ. ευρώ για το 2025 και κατά μέσο όρο στα 7,3 εκατ. ευρώ ετησίως για τα επόμενα 15 έτη, ενώ για τις υπ’ αριθμόν 30 έως 34 τροποποιήσεις, η πρόσθετη μέση ετήσια μακροπρόθεσμη δαπάνη για την κρατική υπηρεσία στα 195 χιλιάδες ευρώ.
