Του Παναγιώτη Ρουγκάλα
Την προηγούμενη Πέμπτη η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) άφησε τα επιτόκια αμετάβλητα και έτσι θα παραταθεί περαιτέρω η ταλαιπωρία των δανειοληπτών σε σχέση με τα δάνεια και τις δόσεις που καλούνται να καταβάλουν. Με αυτή της την ενέργεια επιβεβαίωσε τις εκτιμήσεις των αναλυτών πως τα επιτόκια αναμένεται να αρχίσουν να μειώνονται μετά τα μέσα του έτους, όταν και ο πληθωρισμός θα είναι σε επίπεδα που θα ικανοποιούν την ΕΚΤ. Το βλέμμα είναι πλέον στραμμένο στις 7 Μαρτίου, που στη Φρανκφούρτη οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής θα έχουν συνεδρία νομισματικής πολιτικής. Η πρόεδρος της ΕΚΤ, ωστόσο, την Πέμπτη δεν έδειξε κάποια ένδειξη ότι θα μειώσουν τα επιτόκια στο αμέσως επόμενο διάστημα, γεγονός που ενισχύει τον πονοκέφαλο των δανειοληπτών σε σχέση με τις δόσεις των δανείων τους. Αφήνοντας τα επιτόκια αμετάβλητα αποδεικνύεται πως ο δρόμος για την καταπολέμηση του πληθωρισμού είναι μακρύς. Με βάση την τρέχουσα αξιολόγησή του, το Διοικητικό Συμβούλιο θεωρεί ότι τα βασικά επιτόκια της ΕΚΤ βρίσκονται σε επίπεδα τα οποία αν διατηρηθούν για επαρκώς μακρό χρονικό διάστημα, θα έχουν σημαντική συμβολή σε αυτόν τον στόχο.
Όπως σημειώνουν τραπεζικές πηγές στην «Κ», δεν υπάρχουν ενδείξεις προς στιγμήν για μεγάλο μέρος δανειοληπτών που δεν μπορούν να ανταπεξέλθουν στην καταβολή των δόσεων των δανείων τους. Όπου έχει παρατηρηθεί πρόβλημα, γίνονται διευθετήσεις-επαναδιαπραγματεύσεις των όρων των δανείων τους, ή προχωρούν με αναδιαμορφώσεις των όρων τους με συμβόλαια για σταθερά επιτόκια. Όπως σημειώνουν, οι επαναδιαπραγματεύσεις και οι αναδιαρθρώσεις των δανείων τέλος του 2022, αλλά και μέχρι το καλοκαίρι του 2023 ήταν μεγάλες, ενώ πλέον έχουν μειωθεί. Εκεί «εξυπηρετήθηκε» ο μεγάλος όγκος δανειοληπτών που αντιμετώπιζαν ή έδειχναν ότι θα αντιμετωπίσουν πρόβλημα στο άμεσο μέλλον με τις διαδοχικές αυξήσεις των επιτοκίων. Υπενθυμίζεται πως, βάσει στοιχείων που είχαν παρουσιαστεί στη Βουλή οι επαναδιαπραγματεύσεις και αναδιαρθρώσεις δανείων από Ιανουάριο μέχρι το καλοκαίρι του 2023 είχαν φτάσει τα 3 δισ. ευρώ, ενώ στο αντίστοιχο διάστημα του 2022 όταν και άρχισαν οι αυξήσεις των επιτοκίων κυμαίνονταν στα 1,4 δισ. ευρώ.
Ο Δεκέμβριος πήγε ενάντια στην τάση της μείωσης του δανεισμού λόγω επιτοκίων και δεν λειτούργησαν ανασταλτικά.
Όπως και να έχει, οι τραπεζικές πηγές υπέδειξαν στην εφημερίδα πως το βάρος των επιτοκίων παραμένει ως πονοκέφαλος για τους δανειολήπτες, εξηγώντας επίσης πως, ακόμα και να μειωθούν δεν θα φτάσουν ποτέ στα επίπεδα που ήταν προτού αρχίσουν οι αυξήσεις της ΕΚΤ. «Το να μειωθούν, δεν σημαίνει πως θα φτάσουν στην ανωμαλία των αρνητικών επιτοκίων που ζούσαμε την τελευταία 10ετία», συμπληρώνοντας πως «το 4,5% των παρόντων επιτοκίων θα κυμανθούν γύρω στο 3%».
Το επιτόκιο των πράξεων κύριας αναχρηματοδότησης, καθώς και τα επιτόκια της διευκόλυνσης οριακής χρηματοδότησης και της διευκόλυνσης αποδοχής καταθέσεων, ανέρχονται σε 4,5%, 4,75% και 4%, αντιστοίχως. Η ΕΚΤ στοχεύει ο πληθωρισμός να επανέλθει στον μεσοπρόθεσμο στόχο τού 2%.
Το παράδοξο
Το παράδοξο με την περίπτωση της Κύπρου αναφορικά με την αύξηση των επιτοκίων είναι πως ο Δεκέμβριος πήγε ενάντια στην τάση της μείωσης του δανεισμού και δεν λειτούργησαν ανασταλτικά στην παροχή νέων δανείων. Ναι μεν οι καταθέσεις σημείωσαν αύξηση, όπως άλλωστε επιτάσσει η πρακτική της ΕΚΤ όταν αποφασίζει να ανεβάσει τα επιτόκια, εντούτοις αυξήθηκαν και τα νέα δάνεια. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της Κεντρικής Τράπεζας, οι συνολικές καταθέσεις τον Δεκέμβριο του 2023 κατέγραψαν καθαρή αύξηση 346 εκατ. ευρώ, σε σύγκριση με καθαρή αύξηση 91,7 εκατ. τον Νοέμβριο του 2023. Ο ετήσιος ρυθμός μεταβολής των συνολικών καταθέσεων έφτασε στο 0,4%, σε σύγκριση με 0,9% τον Νοέμβριο του 2023, ενώ το υπόλοιπο των συνολικών καταθέσεων τον Δεκέμβριο του 2023 έφθασε στα 52,2 δισ. ευρώ. Οι καταθέσεις κατοίκων Κύπρου παρουσίασαν αύξηση 388 εκατ. ευρώ. Πιο αναλυτικά, οι καταθέσεις των νοικοκυριών αυξήθηκαν κατά 461 εκατ. ευρώ, ενώ οι καταθέσεις των εγχώριων μη χρηματοδοτικών εταιρειών κατέγραψαν μείωση 252 εκατ. ευρώ. Οι καταθέσεις των υπόλοιπων εγχώριων τομέων παρουσίασαν συνολικά αύξηση 179 εκατ. ευρώ.
Όπως διαφαίνεται από τα επίσημα στοιχεία, τα συνολικά δάνεια τον Δεκέμβριο του 2023 κατέγραψαν καθαρή αύξηση 284,2 εκατ. ευρώ, σε σύγκριση με καθαρή αύξηση 15 εκατ. τον Νοέμβριο του ίδιου έτους. Ο ετήσιος ρυθμός μεταβολής των συνολικών δανείων έφτασε στο 0,7%, σε σύγκριση με -0,2% τον Νοέμβριο του 2023, ενώ το υπόλοιπο των συνολικών δανείων τον Δεκέμβριο του 2023 έφθασε στα 24,8 δισ. ευρώ.
Τα δάνεια κατοίκων Κύπρου παρουσίασαν αύξηση 132,9 εκατ. ευρώ. Πιο αναλυτικά, τα δάνεια προς νοικοκυριά αυξήθηκαν κατά 99 εκατ., ενώ τα δάνεια προς μη χρηματοδοτικές εταιρείες κατέγραψαν αύξηση 54,5 εκατ. Τα δάνεια των υπόλοιπων εγχώριων τομέων παρουσίασαν συνολικά μείωση 20,6 εκατ. ευρώ.
Με βλέμμα στο «πράσινο» για το 2024 και 2025
Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) αποφάσισε να επεκτείνει τις εργασίες της πάνω στην κλιματική αλλαγή, προσδιορίζοντας τρεις τομείς ενδιαφέροντος που θα κατευθύνουν τις δραστηριότητές της το 2024 και το 2025. Οι πυλώνες στους οποίους εστιάζει είναι, πρώτον στις επιπτώσεις και τους κινδύνους της μετάβασης σε μια πράσινη οικονομία, ιδίως το κόστος που σχετίζεται με τη μετάβαση και οι επενδυτικές ανάγκες. Δεύτερον, στις αυξανόμενες φυσικές επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής και τους τρόπους με τους οποίους τα μέτρα προσαρμογής σε έναν θερμότερο κόσμο επηρεάζουν την οικονομία. Τρίτον, στους κίνδυνους που απορρέουν από την απώλεια και την υποβάθμιση της φύσης, δηλαδή στους τρόπους με τους οποίους αυτοί αλληλοεπιδρούν με τους κινδύνους που σχετίζονται με το κλίμα και στους τρόπους με τους οποίους θα μπορούσαν να επηρεάσουν το έργο της ΕΚΤ μέσω των επιπτώσεων στην οικονομία και το χρηματοπιστωτικό σύστημα.
Όσον αφορά τη μετάβαση σε μια πράσινη οικονομία, η ΕΚΤ θα εντείνει τις εργασίες της σχετικά με τις επιπτώσεις της χρηματοδότησης της μετάβασης, τις ανάγκες για πράσινες επενδύσεις, τα σχέδια μετάβασης και τους τρόπους με τους οποίους η πράσινη μετάβαση επηρεάζει πτυχές της οικονομίας μας, όπως η εργασία, η παραγωγικότητα και η ανάπτυξη. Τα αποτελέσματα θα αξιοποιηθούν και για την ενημέρωση του πλαισίου μακροοικονομικών υποδειγμάτων της ΕΚΤ. Επιπλέον, στο πλαίσιο της εντολής της, η ΕΚΤ θα διερευνήσει το ενδεχόμενο περαιτέρω αλλαγών στα μέσα και τα χαρτοφυλάκια νομισματικής πολιτικής της ενόψει αυτής της μετάβασης.
Όσον αφορά τις αυξανόμενες φυσικές επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, η ΕΚΤ θα εμβαθύνει την ανάλυσή της σχετικά με τον αντίκτυπο των ακραίων καιρικών φαινομένων στον πληθωρισμό και το χρηματοπιστωτικό σύστημα, καθώς και τους τρόπους με τους οποίους αυτό μπορεί να ενσωματωθεί σε κλιματικά σενάρια και μακροοικονομικές προβλέψεις. Θα αξιολογήσει επίσης τις δυνητικές συνέπειες της προσαρμογής, ή της απουσίας προσαρμογής, στην κλιματική αλλαγή, στην οικονομία και τον χρηματοπιστωτικό τομέα, συμπεριλαμβανομένων των σχετικών επενδυτικών αναγκών και του κενού ασφαλιστικής προστασίας.
