Του Παναγιώτη Ρουγκάλα
Το δημόσιο χρέος της Κύπρου μειώνεται συνεχώς και φαίνεται πως οδεύει στο ποσοστό του χρέους που ήταν το 2019. Αναλυτικότερα, το δημόσιο χρέος στα τέλη του 2023 ήταν στα 22,3 δισ. ευρώ, ενώ τον Σεπτέμβριο του ίδιου έτους ήταν στα 22,4 δισ. ευρώ. Τον Ιούνιο του 2023 το χρέος ανερχόταν σε 23,8 δισ. ευρώ, ενώ πλέον απέχει 300-400 εκατ. ευρώ για να φτάσει στο επίπεδο του 2019 (21 δισ. ευρώ). Σύμφωνα με τη διάρθρωση του χρέους, το χρέος εσωτερικού περιορίζεται μόνο στο 3%, έναντι 97% που είναι το χρέος του εξωτερικού. Σύμφωνα με τα στοιχεία του γραφείου διαχείρισης δημοσίου χρέους για το τέλος του 2023, ο δανεισμός σταθερού επιτοκίου είναι 67% και κυμαινόμενου στο 33%. Εκείνο που προκύπτει από τα τελευταία 3 τρίμηνα του 2023, τα δάνεια κυμαινόμενου επιτοκίου ολοένα και μεγαλώνουν, αφού τον Ιούνιο ήταν στο 30%, τον Σεπτέμβριο στο 31% και όπως προαναφέρθηκε, στο τέλος του έτους αντιπροσώπευαν το 33%. Αντιστοίχως, μειώνονται τα δάνεια σταθερού επιτοκίου, στο 67%, 69% και 70%.
Όπως σημειώνει το Γραφείο Διαχείρισης Δημοσίου Χρέους, κατά το τελευταίο τρίμηνο του 2023 πραγματοποιήθηκε μια δημοπρασία των Γραμματίων Δημοσίου 13 βδομάδων με αποδεκτό ποσόν τα 20 εκατ. Η μέση σταθμική απόδοση της δημοπρασίας αυτής ανήλθε στο 4% παρουσιάζοντας αύξηση σε σύγκριση με την αντίστοιχη μέση σταθμική απόδοση των τριών δημοπρασιών του δεύτερου τριμήνου του 2023, η οποία ήταν 3,9%. Ο δείκτης κάλυψης της δημοπρασίας μειώθηκε στο 2,1 σε σύγκριση με τον δείκτη κάλυψης των δημοπρασιών του προηγούμενου τριμήνου του 2023, ο οποίος ανήλθε στο 2,7. Οι εκδόσεις ομολόγων για φυσικά πρόσωπα ανήλθαν στα 7 εκατ. ευρώ. Όσον αφορά στις αποπληρωμές χρέους, οι λήξεις γραμματίων δημοσίου για το τέταρτο τρίμηνο του 2023 ανήλθαν στα 35 εκατ. και οι αποπληρωμές ομολόγων για φυσικά πρόσωπα, συμπεριλαμβανομένων και των πρόωρων αποπληρωμών, ανήλθαν στα 37 εκατ. ευρώ. Οι αποπληρωμές δανείων ανήλθαν στα 55 εκατ. ευρώ.
Με βάση τις προκαταρκτικές προβλέψεις του υπουργείου Οικονομικών στον Προϋπολογισμό του 2024, το δημόσιο χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ εκτιμάται ότι θα παραμείνει σε πτωτική πορεία και να περιοριστεί στο τέλος του 2026 στο 60,1%. Το δημοσιονομικό ισοζύγιο της Γενικής Κυβέρνησης για το 2023 αναμένεται να παραμείνει πλεονασματικό και να κυμανθεί στο 1,9% του ΑΕΠ, σε σύγκριση με πλεόνασμα ύψους 2,1% το 2022. Το πρωτογενές πλεόνασμα εκτιμάται στο 3,3% για το 2023 σε σύγκριση 3,6% του ΑΕΠ τον προηγούμενο χρόνο. Μεσοπρόθεσμα, η δημοσιονομική θέση προβλέπεται να παραμείνει πλεονασματική με το δημοσιονομικό ισοζύγιο να είναι κατά μέσο όρο γύρω στο 2,1% του ΑΕΠ την περίοδο 2024 – 2026. Το δημόσιο χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ εκτιμάται ότι θα παραμείνει σε πτωτική πορεία και να περιοριστεί στο τέλος του 2026 στο 60,1%.
Οι προοπτικές
Σύμφωνα με το βασικό μακροοικονομικό σενάριο του Προϋπολογισμού του 2024, οι προοπτικές της κυπριακής οικονομίας μεσοπρόθεσμα παραμένουν θετικές, ωστόσο με σημαντικό βαθμό αβεβαιότητας. Μετά την περαιτέρω βελτίωση το 2022 σε σχέση με το 2021 η οικονομία παρουσιάζει επιβράδυνση το 2023 λόγω των σημαντικών προκλήσεων που αντιμετωπίζει η παγκόσμια οικονομία και του συνεχιζόμενου πολέμου Ρωσίας-Ουκρανίας, με τον ρυθμό ανάπτυξης να επιταχυνθεί και πάλι το 2024-2026. Σύμφωνα με το βασικό μακροοικονομικό σενάριο, ο ρυθμός ανάπτυξης προβλέπεται να κυμανθεί γύρω στο 2,9% το 2024 ενώ για τα έτη 2025 και 2026 αναμένεται να κυμανθεί στο 3,1% και 3,2% αντίστοιχα. Ο ρυθμός πληθωρισμού (Δείκτη Τιμών Καταναλωτή) για το 2024 προβλέπεται να κυμανθεί στο 3,5%, ενώ για τα έτη 2025 και 2026 προβλέπεται να ανέλθει στο 2% . Το ποσοστό ανεργίας αναμένεται να μειωθεί γύρω στο 5,8% του εργατικού δυναμικού το 2024 και ακολούθως το 2025 να περιορισθεί στο 5,3% και το 2026 να μειωθεί περαιτέρω στο 5%. Το έλλειμμα στο Ισοζύγιο Τρεχουσών Συναλλαγών αναμένεται να σημειώσει βελτίωση τα έτη 2024-2026 και να μειωθεί στο 9,2%, 8,6% και 8% του ΑΕΠ αντίστοιχα. Τέλος, η Καθαρή Επενδυτική Θέση αναμένεται να βελτιωθεί ως ποσοστό του ΑΕΠ ακολουθώντας τη βελτίωση στο Ισοζύγιο Τρεχουσών Συναλλαγών.
Ξεκίνησε με το δεξί το 2024 με αυξημένα έσοδα
Σύμφωνα με τη Στατιστική Υπηρεσία Κύπρου, τα συνολικά έσοδα κατά την περίοδο Ιανουαρίου-Φεβρουαρίου 2024 αυξήθηκαν κατά €333,9 εκατ. (+16,7%) και ανήλθαν στα €2.328,0 εκατ. σε σύγκριση με €1.994,1 εκατ. την αντίστοιχη περίοδο του 2023.
Συγκεκριμένα, οι συνολικοί φόροι επί της παραγωγής και των εισαγωγών αυξήθηκαν κατά €54,1 εκατ. (+8,0%) και ανήλθαν στα €727,2 εκατ. σε σύγκριση με €673,1 εκατ. το 2023, εκ των οποίων τα καθαρά έσοδα του ΦΠΑ (μετά την αφαίρεση των επιστροφών) αυξήθηκαν κατά €51,7 εκατ. (+11,0%) και ανήλθαν στα €523,2 εκατ. σε σύγκριση με €471,5 εκατ. το 2023. Τα έσοδα από τη φορολογία στο εισόδημα και τον πλούτο αυξήθηκαν κατά €120,8 εκατ. (+20,1%) και ανήλθαν στα €721,7 εκατ. σε σύγκριση με €600,9 εκατ. το 2023. Οι κοινωνικές εισφορές αυξήθηκαν κατά €98,6 εκατ. (+17,1%) και ανήλθαν στα €673,9 εκ. σε σύγκριση με €575,3 εκ. το 2023. Οι εισπραχθέντες τόκοι και μερίσματα αυξήθηκαν κατά €1,2 εκατ. (+7,7%) και ανήλθαν στα €16,8 εκατ. σε σύγκριση με €15,6 εκατ. το 2023. Οι τρέχουσες μεταβιβάσεις αυξήθηκαν κατά €4,0 εκατ. (+14,3%) και ανήλθαν στα €31,9 εκατ. σε σύγκριση με €27,9 εκατ. το 2023. Τα έσοδα από παροχή υπηρεσιών αυξήθηκαν κατά €53,0 εκατ. (+54,4%) και ανήλθαν στα €150,4 εκατ. σε σύγκριση με €97,4 εκατ. το 2023. Οι κεφαλαιουχικές μεταβιβάσεις αυξήθηκαν κατά €2,2 εκατ. (+56,4%) και ανήλθαν στα €6,1 εκατ. σε σύγκριση με €3,9 εκατ. το 2023.
