Του Απόστολου Τομαρά
Η ενόχληση που εξωτερίκευσε στο Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών ο υπουργός Ενέργειας της Ελλάδας Θεόδωρος Σκυλακάκης για την τακτική της κυπριακής κυβέρνησης στη λήψη τελικής επενδυτικής απόφασης για το ηλεκτρικό καλώδιο Great Sea Interconnector, είναι το δεύτερο περιστατικό που το συγκεκριμένο έργο έχει παρενέργειες σε πολιτικό επίπεδο. Η πρώτη ήταν όταν η ελληνική κυβέρνηση είχε αποφασίσει να προχωρήσει από μόνη της στη τρίτη φάση του ίδιου έργου που αφορούσε το τμήμα Κρήτη – Πελοπόννησος. Απέναντι στην ενόχληση της Αθήνας η Λευκωσία από τη μια καταγράφει την ανησυχία της ελληνικής κυβέρνησης και του Φορέα Υλοποίησης του έργου του ΑΜΗΕ, από την άλλη όμως δεν προσπερνά τη δημοσιότητα που δόθηκε στο όλο θέμα την οποία χαρακτηρίζει άστοχη και αχρείαστη. Ουσιαστικά το κλίμα που έχει δημιουργηθεί τερματίζει την περίοδο ευφορίας από την αλλαγή Φορέα Υλοποίησης του έργου που στηρίχθηκε πολιτικά και από τις δύο χώρες. Στην Αθήνα ο ΑΔΜΗΕ ανακοίνωσε πως θα απευθύνει πρόσκληση επενδυτών το επόμενο διάστημα, την ώρα μάλιστα που στη Λευκωσία η λήψη τελικής απόφασης για συμμετοχή της Κυπριακής Δημοκρατίας στο έργο δεν αναμένεται νωρίτερα από τον Ιούλιο. Διαφορετικές απόψεις μεταξύ Αθηνών και Λευκωσίας αποκαλύπτονται και σε άλλα ζητήματα που αφορούν το έργο, όπως η μελέτη κόστους-οφέλους αλλά και το επιχειρηματικό πλάνο.
Οι κόκκινες γραμμές
Παρά τις αλγεινές εντυπώσεις που άφησε η δημόσια ενόχληση του Έλληνα υπουργού Ενέργειας, η κυπριακή πλευρά επιμένει πως για λάβει την τελική επενδυτική απόφαση θα πρέπει πρώτα να πραγματοποιηθεί νέα μελέτη κόστους επένδυσης και οφέλους για τον καταναλωτή. Μάλιστα, αρμόδιες πηγές που μίλησαν στην «Κ» υπό καθεστώς ανωνυμίας υποστήριζαν πως για λόγους δεοντολογίας η σχετική μελέτη θα πρέπει να πραγματοποιηθεί από τρίτο μέρος. «Η επικαιροποίηση δεν θα γίνει από τον ΑΔΜΗΕ. Ως Κυπριακή Δημοκρατία θα επιθυμούσαμε να μη γίνει από ενδιαφερόμενο μέρος, να γίνει από αναγνωρισμένο οίκο». Όπως είναι σε θέση να γνωρίζει η «Κ», το αρμόδιο υπουργείο είναι σε διαβούλευση με διεθνή οίκο που θα αναλάβει τη μελέτη κόστους-οφέλους εκ μέρους της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Ο ΑΔΜΗΕ
Μετά τις αναφορές Σκυλακάκη, επί του θέματος τοποθετήθηκε και ο ΑΔΜΗΕ ο οποίος όπως φαίνεται δεν είναι διατεθειμένος να αναμένει την απόφαση της Λευκωσίας και προχωρά το επόμενο διάστημα με πρόσκληση σε επενδυτές για συμμετοχή στο ηλεκτρικό καλώδιο. Με κομψό τρόπο ο Φορέας Υλοποίησης σημειώνει πως το Great Sea Interconnector αποτελεί τελευταία ευκαιρία «προκειμένου η Κύπρος, το τελευταίο μη διασυνδεδεμένο κράτος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, να διασυνδεθεί στο ευρωπαϊκό ηλεκτρικό σύστημα». Στην ανακοίνωση του Ο ΑΔΜΗΕ διαψεύδει τα όσα υποστηρίχθηκαν στη Λευκωσία για το επιχειρηματικό πλάνο. «Το εν λόγω business plan δεν αποτελεί ελαφρά επικαιροποίηση παλαιότερης εκδοχής, όπως ατυχώς έχει αναφερθεί, αλλά καταρτίστηκε εξ αρχής με τις πλέον επικαιροποιημένες παραδοχές από μία από τις τέσσερις μεγαλύτερες εταιρείες ορκωτών ελεγκτών. Τα στοιχεία που το αποδεικνύουν αυτό είναι διαθέσιμα σε κάθε ενδιαφερόμενη Αρχή ή πολίτη». Σύμφωνα με τον ΑΔΜΗΕ το επιχειρηματικό πλάνο μέσω virtual data room είναι διαθέσιμο και στο υπουργείο Ενέργειας της Κύπρου, το οποίο, προκειμένου να αποκτήσει πρόσβαση σε αυτό για να το εξετάσει, υπέγραψε συμφωνία εμπιστευτικότητας με τον ΑΔΜΗΕ ήδη από τον Δεκέμβριο του 2023.
Η Λευκωσία
Στην κυπριακή πρωτεύουσα γίνεται προσπάθεια να πέσει στα μαλακά η ενόχληση της ελληνικής πλευράς. Πηγές με τις οποίες μίλησε η «Κ» δικαιολογούν κατά έναν τρόπο την αντίδραση του Έλληνα υπουργού ένεκα της ευθύνης του Φορέα Υλοποίησης του Έργου έναντι της Ε.Ε στο ακραίο σενάριο μη υλοποίησης του έργου. Σε ένα τέτοιο σενάριο, όπως τονίζουν οι ίδιες πηγές, υπόλογος έναντι της Ε.Ε είναι ο ΑΔΜΗΕ και κατ’ επέκταση ο κύριος μέτοχος το ελληνικό δημόσιο. Μέχρι σήμερα από την Ε.Ε έχουν εκταμιευθεί €135 εκατ. τα οποία θα πρέπει να επιστραφούν εάν κάτι πάει λάθος. Επίσης, η πίεση που βάζει η ελληνική πλευρά στην κυπριακή έχει να κάνει και με το επενδυτικό ενδιαφέρον το οποίο, πιστεύεται, πως θα αναβαθμιστεί μιας και η Κυπριακή Δημοκρατία είναι συμβαλλόμενο μέρος και επενδυτής με συμμετοχή έως και €100 εκατ.
Οι μελέτες και η επικαιροποίησή τους
Στη Λευκωσία παραδέχονται πως υπάρχουν μελέτες για το έργο πλην όμως, αυτές, χρήζουν επικαιροποίησης. Για τη μελέτη κόστους-οφέλους, τη σημαντικότερη από την οποία θα κριθεί η επενδυτική απόφαση της κυπριακής πλευράς, η αρχική πραγματοποιήθηκε το 2017. Σύμφωνα με πηγές στη Λευκωσία, ο ΑΔΜΗΕ έχει υποσχεθεί γραπτώς να παραδώσει την επικαιροποιημένη μελέτη μέχρι τον ερχόμενο Ιούνιο. Ωστόσο άγνωστη παραμένει η τοποθέτηση του ΑΔΜΗΕ στην πρόθεση της κυβέρνησης να προχωρήσει από μόνη της στην ανάθεση σε διεθνή οίκο την διεξαγωγή της σχετικής μελέτης. Για την άλλη μελέτη –αυτή του επιχειρηματικού πλάνου– γίνεται παραδεκτό πως ο ΑΔΜΗΕ έχει προχωρήσει σε δύο επκαιροποιήσεις, μία τον Δεκέμβριο του 2023 και άλλη μία πρόσφατα.
