Kathimerini.gr
Για να φαντασθεί κάποιος το μέλλον που μπορεί να φέρει ένα θερμότερο και ξηρότερο κλίμα, καθώς και τις γεωπολιτικές προκλήσεις που θα προκαλέσει, αρκεί να κοιτάξει τα δύο σημεία του κόσμου που ο Ντόναλντ Τραμπ θέλει υπό τον έλεγχο των ΗΠΑ: τη Γροιλανδία και τη διώρυγα του Παναμά.
Ο Αμερικανός πρόεδρος επιμένει ότι και οι δύο τοποθεσίες είναι κρίσιμες για την εθνική ασφάλεια των ΗΠΑ. Ζήτησε ανάκτηση του ελέγχου της διώρυγας από τον Παναμά και απόκτηση της Γροιλανδίας από τη Δανία, παρότι πρόκειται για δύο κυρίαρχες περιοχές με τις δικές τους κυβερνήσεις. Εχουν, όμως, και ακόμη κάτι κοινό: αμφότερες επηρεάζονται σημαντικά από την κλιματική αλλαγή, με τρόπους που αντανακλούν τις μελλοντικές προκλήσεις για την παγκόσμια ναυτιλία και το εμπόριο.
Το ενδιαφέρον Τραμπ για το αρκτικό νησί και τη διώρυγα του Παναμά είναι έμμεση αναγνώριση των νέων προκλήσεων που προκαλεί η κλιματική κρίση
Λόγω των θερμοκρασιών που ανεβαίνουν υπολογίζεται ότι τα τελευταία 30 χρόνια έχουν τηχθεί 28.500 τετραγωνικά χιλιόμετρα πάγων και παγετώνων στη Γροιλανδία. Αν ο πάγος τηχθεί εντελώς, η Γροιλανδία θα μπορούσε να προκαλέσει άνοδο της στάθμης των υδάτων έως και κατά επτά μέτρα, σύμφωνα με τη NASA.
Η υποχώρηση του πάγου στη Γροιλανδία θα μπορούσε όμως να ανοίξει και νέες περιοχές εξόρυξης πετρελαίου και φυσικού αερίου, αλλά και εξόρυξης κρίσιμων μετάλλων, προσελκύοντας διεθνές ενδιαφέρον και προκαλώντας ανησυχίες για περιβαλλοντικές ζημίες. Η κίνηση πλοίων στην Αρκτική αυξήθηκε 37% την τελευταία δεκαετία, όσο τήκονται οι πάγοι στη θάλασσα, ενώ όσο συνεχίζουν να υποχωρούν μπορεί να ανοίξουν επιπλέον εμπορικές δίοδοι.
Οπως είπε στους New York Times η Αμάντα Λιντς, καθηγήτρια στο Brown University, οι νέες εμπορικές δίοδοι που δημιουργήθηκαν από την τήξη των πάγων μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο των περιβαλλοντικών καταστροφών. Τα πλοία από ορισμένες χώρες, είπε, δεν είναι σχεδιασμένα για να αντέχουν τις συνθήκες της Αρκτικής.
Σημειώνεται πως η Κίνα έχει επιδείξει έντονο ενδιαφέρον για νέα δίοδο μέσω της Αρκτικής.
Ο Τραμπ έχει αποκαλέσει την κλιματική αλλαγή φάρσα, όμως ο πρώην σύμβουλος εθνικής ασφαλείας Ρόμπερτ Ο’Μπράιεν άφησε να εννοηθεί ότι η κλιματική αλλαγή ήταν ένας παράγοντας για το ενδιαφέρον του νέου προέδρου στη Γροιλανδία. «Στρατηγικά είναι πολύ σημαντική στην Αρκτική, η οποία θα είναι κρίσιμο πεδίο για το μέλλον, διότι όσο το κλίμα θερμαίνεται η Αρκτική θα γίνει δίοδος, η οποία πιθανώς μειώνει τη χρήση της διώρυγας του Παναμά», είπε στο Fox News.
Η διώρυγα, θεμελιώδης θαλάσσια δίοδος μήκους τουλάχιστον 82 χιλιομέτρων που διασχίζει τον Παναμά, χρησιμοποιεί μια σειρά θυροφραγμάτων και τεχνητών λιμνών για τη διασύνδεση Ατλαντικού και Ειρηνικού. Τα πλοία γλιτώνουν μια διαδρομή περίπου 11.300 χιλιομέτρων.
Μια παρατεταμένη ξηρασία είχε προκαλέσει προβλήματα το 2023. Η στάθμη των υδάτων στην τεχνητή λίμνη Γκατούν, τη βασική πηγή νερού της διώρυγας, έπεσε σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα και οι Αρχές μείωσαν τις διελεύσεις πλοίων για να διατηρήσουν το νερό της λίμνης. Οι ουρές των πλοίων που περίμεναν επί εβδομάδες για να διασχίσουν τη διώρυγα διακύβευαν την ομαλή λειτουργία των εφοδιαστικών αλυσίδων διεθνώς.
Οι επιστήμονες κατέληξαν ότι η άμεση αιτία ήταν το φυσικό φαινόμενο «Ελ Νίνιο», όμως είπαν ότι η κλιματική αλλαγή μπορεί να παρατείνει την ξηρασία και την άνοδο της θερμοκρασίας στην περιοχή. Η Αρχή που διαχειρίζεται τη διώρυγα έχει προτείνει ένα έργο 1,6 δισ. δολαρίων για φράγμα σε παρακείμενο ποταμό, ώστε να διασφαλιστεί φρέσκο νερό.
Πάντως ο Κρις Φιλντς, διευθυντής του Woods Institute for the Environment στο Στάνφορντ, είπε ότι το ενδιαφέρον του Τραμπ για τη διώρυγα του Παναμά και τη Γροιλανδία ήταν έμμεση αναγνώριση ότι η κλιματική αλλαγή είναι πραγματική και προκαλεί νέες διεθνείς προκλήσεις.
