Kathimerini.gr
Στο στόχαστρο φορολογικών αρχών και κυβερνήσεων βρίσκονται πλέον τα υπερκέρδη των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων που κατέγραψαν πρωτοφανή κερδοφορία την τελευταία διετία λόγω της ενεργειακής κρίσης, του ανεξέλεγκτου πληθωρισμού, αλλά και της «απληστίας» των επιχειρήσεων, όπως έχει χαρακτηρίσει τις ιλιγγιώδεις αυξήσεις των τιμών ο ΟΟΣΑ, και μαζί του διεθνείς οργανισμοί και οργανώσεις καταναλωτών.
Από τις ενεργειακές εταιρείες, που βρέθηκαν πρώτες στο στόχαστρο όταν συγκέντρωναν δυσθεώρητα κέρδη εν τω μέσω της ενεργειακής κρίσης, τις τράπεζες που φορολόγησε ήδη η Ιταλία, αλλά και οι Τσεχία, Λιθουανία, Ισπανία και σύντομα αναμένεται να κάνει το ίδιο η Λετονία, μέχρι τις βιομηχανίες τροφίμων στην Πορτογαλία και το σύνολο των επιχειρήσεων στις βαλκανικές χώρες, οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις φορολογούν τα υπερκέρδη των επιχειρήσεων για το 2022 και το 2023.
Από τις αρχές του 2022, έχουν επιβληθεί ή προταθεί σε διάφορες ευρωπαϊκές χώρες πάνω από 30 φόροι.
Την επιδρομή στα ταμεία των επιχειρήσεων έχει υπαγορεύσει κυρίως η ανάγκη των κυβερνήσεων να ισοσκελίσουν τους προϋπολογισμούς τους και, δευτερευόντως, να κατευνάσουν την οργή της κοινής γνώμης για τα σκανδαλώδη κέρδη που συγκέντρωσαν οι επιχειρήσεις μεσούντος του χειρότερου πληθωρισμού των τελευταίων δεκαετιών. Ο φόρος που επέβαλε αιφνιδιαστικά στις τράπεζες η ιταλική κυβέρνηση στις 8 Αυγούστου ήταν το τελευταίο δείγμα μιας γενικότερης τάσης που άρχισε να εκδηλώνεται όταν εκτοξεύθηκαν οι τιμές μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, οδηγώντας στα ύψη τα έσοδα των ενεργειακών. Σύμφωνα με στοιχεία της KPMG και του αμερικανικού φορολογικού ιδρύματος, που επικαλείται σχετικό ρεπορτάζ των Financial Times, από τις αρχές του περασμένου έτους έχουν επιβληθεί ή προταθεί σε διάφορες ευρωπαϊκές χώρες πάνω από 30 φόροι σε υπερκέρδη. Συνολικά 24 χώρες-μέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης έχουν ανακοινώσει, επιβάλει ή προτείνει φόρους υπερκερδών στις ενεργειακές μετά και την προώθηση σχετικού σχεδίου από την Κομισιόν στις αρχές του 2022. Και στην εκτός Ε.Ε. Βρετανία έχει επιβληθεί φόρος στα κέρδη από τις εξορύξεις πετρελαίου και φυσικού αερίου από τη Βόρεια Θάλασσα. Η τάση επεκτείνεται, όμως, πολύ πέραν του ένοχου κλάδου των ενεργειακών και των τραπεζών, και σταδιακά σε όλο το φάσμα των επιχειρήσεων. Η Ουγγαρία έχει επιβάλει φόρο υπερκερδών όχι μόνο στα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα αλλά και στις ασφαλιστικές και στις φαρμακοβιομηχανίες. Η Πορτογαλία επέβαλε φόρο 33% στους διανομείς τροφίμων με μεγάλα κέρδη για το 2022 και το 2023, ενώ πιο δυναμικές αποδεικνύονται στο θέμα οι κυβερνήσεις των βαλκανικών χωρών.
Η Κροατία υιοθέτησε φόρο υπερκερδών που θεωρητικά καλύπτει όσες εταιρείες έχουν αναφέρει έσοδα άνω των 40 εκατ. ευρώ για το 2022. Η Βουλγαρία σχεδιάζει επίσης οριζόντιο φόρο υπερκερδών σε όλες τις επιχειρήσεις.
Την ίδια στιγμή, πάντως, «η εισφορά αλληλεγγύης» που είχε επιβληθεί στις ενεργειακές όλης της Ε.Ε. και αρχικά είχε σχεδιασθεί για να ισχύσει μόνο μέχρι τον Δεκέμβριο του 2023, τώρα επεκτείνεται. Ισπανία, Σλοβακία, Ουγγαρία και Τσεχία σχεδιάζουν να τον διατηρήσουν σε ισχύ όχι μόνο για το 2024 αλλά σε ορισμένες περιπτώσεις και για το 2025. Στη Βρετανία, ο αντίστοιχος φόρος έχει σχεδιασθεί για να ισχύσει έως και το 2028.
