Kathimerini.gr
BLOOMBERG, FINANCIAL TIMES, THE GUARDIAN, THE NEW YORK TIMES
Αφού προκάλεσε τεκτονικούς κραδασμούς στις αγορές και μείζονα πολιτική κρίση στη Βρετανία ύστερα από μόλις έξι εβδομάδες στον πρωθυπουργικό θώκο, η Λιζ Τρας ανακάλεσε χθες μεγάλο μέρος και στοιχεία-κλειδιά από τον μίνι προϋπολογισμό. Σε μία ακόμη από τις αλλεπάλληλες στροφές 180 μοιρών στις οποίες την έχουν εξωθήσει οι αντιδράσεις των αγορών, η πρωθυπουργός της Βρετανίας δήλωσε πως «μέρος του μίνι προϋπολογισμού πήγε πιο πέρα και πιο γρήγορα από όσο περίμεναν οι αγορές» και επανέφερε τους φόρους που σχεδίαζε να μειώσει δραστικά.
Προπαντός, όμως, επανέφερε την αύξηση του συντελεστή φορολογίας των επιχειρήσεων. Αυτό σημαίνει πως ο εταιρικός φόρος θα αυξηθεί από το επόμενο έτος στο 25% από το υφιστάμενο 19%, όπως προέβλεπε αρχικά το σχέδιο του πρώην υπουργού Οικονομικών, Ρίσι Σούνακ. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις οικονομολόγων, ο εν λόγω φόρος αναμένεται να αποφέρει στα ταμεία του βρετανικού κράτους 18 δισ. στερλίνες ετησίως, ποσό αντίστοιχο των 20,7 δισ. ευρώ .
Κι ενώ αγορές, πολιτικοί κύκλοι, επιχειρήσεις και απλοί Βρετανοί πολίτες περίμεναν νωρίτερα να ανακοινώσει η Βρετανίδα πρωθυπουργός τη νέα ταπεινωτική στροφή στην ατυχή οικονομική πολιτική της, η Λιζ Τρας μετέτρεψε σε αποδιοπομπαίο τράγο τον Κουάσι Κουαρτένγκ , μέχρι χθες υπουργό Οικονομικών της Βρετανίας. Τον αντικατέστησε με τον Τζέρεμι Χαντ, πρώην υπουργό Εξωτερικών και υπουργό Υγείας, ο οποίος είχε αποπειραθεί στο παρελθόν να αναδειχθεί σε ηγέτη των Συντηρητικών. Τα βρετανικά ΜΜΕ σχολιάζουν τον διορισμό του Χαντ ως προσπάθεια της Τρας να επαναφέρει την ηρεμία στις αγορές καθώς ο Χαντ θεωρείται ένας προσγειωμένος και νηφάλιος συντηρητικός πολιτικός που απολαύει γενικής εμπιστοσύνης. Επισημαίνουν, επίσης, πως αποτελεί προσπάθεια της πρωθυπουργού να διασφαλίσει μεγαλύτερη υποστήριξη στο πρόσωπό της και στην πολιτική της στους κόλπους του κόμματός της, μια και ο Χαντ αντιπροσωπεύει πτέρυγες του Συντηρητικού Κόμματος που δεν πρόσκεινται στην Τρας. Την ίδια στιγμή, μάλιστα, διέρρεαν πληροφορίες πως κύκλοι των Τόρις σχεδίαζαν μια ειρηνική και αναίμακτη αποπομπή της ίδιας της πρωθυπουργού και την αντικατάστασή της από τον ανταγωνιστή της στις πρόσφατες εσωκομματικές εκλογές και πρώην υπουργό Οικονομικών, Ρίσι Σούνακ.
Σε ό,τι αφορά τον Κουαρτένγκ, ο οποίος νωρίτερα είχε φύγει εσπευσμένα από την ετήσια σύνοδο ΔΝΤ και Παγκόσμιας Τράπεζας, σε επιστολή του προς την πρωθυπουργό μετά την αποπομπή του, παραδέχθηκε πως «το οικονομικό περιβάλλον έχει αλλάξει άρδην στο διάστημα που μεσολάβησε από τις 23 Σεπτεμβρίου, όταν ανακοινώσαμε το σχέδιό μας για την ανάπτυξη». Προσέθεσε επίσης ότι «είναι σημαντικό τώρα, καθώς θα προχωράμε μπροστά, να υπογραμμίσετε πως η κυβέρνηση δεσμεύεται στη δημοσιονομική πειθαρχία». Αυτό ακριβώς δήλωσε και η ίδια η Τρας στη συνέντευξη Τύπου, τονίζοντας ότι η κυβέρνηση θα παραμείνει προσηλωμένη στη δημοσιονομική πειθαρχία, ενώ υπογράμμισε ότι ο Χαντ συμμερίζεται τις απόψεις της και τη φιλοδοξία της να διασφαλίσει οικονομική ανάπτυξη στη χώρα.
Ο απελθών υπουργός Οικονομικών χρεώθηκε τους τεκτονικούς κραδασμούς στις αγορές ομολόγων στα τέλη Σεπτεμβρίου όταν ανακοίνωσε τον μίνι προϋπολογισμό, ουσιαστικά την οικονομική πολιτική της Τρας. Πέτρα του σκανδάλου, που οδήγησε σε μαζικές πωλήσεις και δραματική υποχώρηση των βρετανικών ομολόγων, εκτόξευση του κόστους δανεισμού της Βρετανίας και πτώση της στερλίνας με συνεπακόλουθη την πολιτική κρίση, ήταν η σειρά φοροαπαλλαγών που προέβλεπε. Προπαντός, όμως, η κατάργηση του υψηλότερου συντελεστή του 45% για τους πλουσιότερους πολίτες της Βρετανίας είχε προκαλέσει ομαδική επίθεση κατά της κυβέρνησης από οικονομολόγους, πολιτικούς και διεθνείς πιστωτικούς οργανισμούς, όπως το ΔΝΤ, που καλούσαν τη νέα πρωθυπουργό να ανακαλέσει την επίμαχη φοροαπαλλαγή, κάτι που τελικά αναγκάστηκε να κάνει.
Καθώς οι αγορές προεξοφλούσαν τις τελευταίες ημέρες την ανάκληση του ευρύτερου πακέτου των φοροαπαλλαγών, τα ομόλογα του βρετανικού δημοσίου ανέκαμπταν όπως και η στερλίνα και οι αποδόσεις τους υποχωρούσαν. Στη διάρκεια των ανακοινώσεων της Τρας άρχισε πραγματικό ράλι των ομολόγων του βρετανικού δημοσίου, με τις αποδόσεις των 30ετών ομολόγων να υποχωρούν κατά 0,24 εκατοστιαία μονάδα στο 4,2%, για να επιστρέψουν όμως στη συνέχεια στο 4,58%. Ανάλογη ήταν η πορεία και της στερλίνας, που ενισχύθηκε για να υποχωρήσει αμέσως μετά την ομιλία της πρωθυπουργού κατά 1,4%, περίπου στο 1,1165 δολάριο.
Οπως, πάντως, υπογραμμίζει το Bloomberg, η αποχώρηση του Κουαρτένγκ καταφέρει καίριο πλήγμα στην Τρας και την αφήνει εκτεθειμένη στα σχέδια που ανοικτά απεργάζονται οι Τόρις για την ανατροπή της. Ο Κουαρτένγκ και η Τρας είχαν παρουσιασθεί ως απόλυτα συντονισμένοι και σύμφωνοι σε ό,τι αφορά την πορεία της οικονομίας και την ενδεδειγμένη πολιτική με σκοπό την ανάπτυξη στην οποία στοιχημάτισαν τις πολιτικές τους καριέρες. Είναι, άλλωστε, πιθανόν να επιστρέψει σύντομα η αστάθεια στις αγορές ομολόγων, δεδομένου ότι χθες έληγε το έκτακτο πρόγραμμα αγορών ομολόγων που ανακοίνωσε η Τράπεζα της Αγγλίας στα τέλη Σεπτεμβρίου, στην προσπάθειά της να στηρίξει το βρετανικό χρέος και να επαναφέρει την ηρεμία στην αγορά.
