Του Παναγιώτη Ρουγκάλα
Υπάρχει «deadline» μέχρι το τέλος του 2024 για την εναρμόνιση της Κύπρου με τον ευρωπαϊκό κανονισμό για τον έλεγχο των μεγάλων ξένων επενδύσεων στην Κύπρο. Η Βουλή θα «τρέξει» την διαδικασία παράλληλα με την εξέταση των Προϋπολογισμών, ωστόσο ο χρόνος είναι περιορισμένος, δεδομένου πως πρέπει να περάσει κάτι μέχρι την τελευταία Ολομέλεια.
Όλα τα μέρη που καλέστηκαν στην Επιτροπή Οικονομικών τάχθηκαν υπέρ της νομοθετικής ρύθμισης του θέματος για έλεγχο των ξένων επενδύσεων, αλλά τόνισαν πως πρέπει να γίνει υπό το σωστό πρίσμα ο έλεγχος των ξένων επενδύσεων στην Κύπρο και όχι να δημιουργηθεί περαιτέρω γραφειοκρατία και άλλα που θα πλήττουν τις επενδύσεις.
Αγκάθι, κατά τους καλεσμένους, το ότι στο νομοσχέδιο δεν έχει μπει ένα σημείο, ένα όριο χρηματικής επένδυσης κατά το οποίο θα αρχίζει ο έλεγχος του κράτους για το αν η συγκεκριμένη ξένη επένδυση μπορεί να έχει επιπτώσεις σε υποδομές ζωτικής σημασίας του κυπριακού κράτους. Στην παρούσα φάση, το νομοσχέδιο δεν ορίζει κάποιο όριο, και ο έλεγχος της συγκεκριμένης επένδυσης ενός ξένου επενδυτή μπορεί να ελέγχεται από το πρώτο ευρώ, κάτι που τα εμπλεκόμενα μέρη βρίσκουν δυσλειτουργικό. Η επιστροφή του νομοσχεδίου έχει «τάιμινκ» πλέον με τις εξαγορές ιδιωτικών νοσηλευτηρίων στην Κύπρο από επενδυτικά ταμεία, και όχι για εξαγορές τραπεζών, όπως είχε έρθει στην επιφάνεια στο τέλος του καλοκαιριού του 2022 με τη Lonestar και την Τράπεζα Κύπρου.
Το παρόν νομοσχέδιο περιλαμβάνει συγχρόνως τη σύσταση Επιτροπής από πολλά Υπουργεία της Κύπρου, και δεν θα υπάρχει «συγκέντρωση δύναμης» μόνο στον Υπουργό Οικονομικών, όπως αρχικά προνοούσε το νομοσχέδιο του 2022. Το νομοσχέδιο αναγνωρίζει ότι ορισμένες ξένες επενδύσεις μπορεί να έχουν επιπτώσεις σε υποδομές ζωτικής σημασίας, καθώς και σε τεχνολογίες ή ευαίσθητες πληροφορίες, και επιδιώκει την προστασία των συμφερόντων της ΕΕ σε αυτούς τους τομείς. Σύμφωνα με έκθεση του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου το 2021, οι άμεσες ξένες επενδύσεις που εισέρρευσαν στην ΕΕ ανήλθαν σε περίπου 117 δισεκατομμύρια ευρώ (8% της παγκόσμιας αξίας).
Ο κανονισμός προβλέπει μηχανισμό συνεργασίας, ο οποίος συνεκτιμά την ενωσιακή διάσταση των περιπτώσεων άμεσων ξένων επενδύσεων που χειρίζονται τα κράτη μέλη, προσδιορίζοντας τις διασυνοριακές επιπτώσεις τους, και καθιστά δυνατή την αντιμετώπιση των κινδύνων για την ασφάλεια και τη δημόσια τάξη που απειλούν τα ενωσιακά έργα και προγράμματα. Σύμφωνα με τους Ελεγκτές από την τότε έρευνα, 6 κράτη μέλη δεν διαθέτουν μηχανισμό ελέγχου, όπως η Κύπρος.
