Του Παναγιώτη Ρουγκάλα
Από τον Ιούλιο του 2022 τα δανειστικά επιτόκια έχουν κάνει άλμα ύψους 3,5% και έχουν φέρει τους δανειολήπτες σε δύσκολη θέση, βλέποντας τη δόση των δανείων τους να έχει ανέβει επικίνδυνα. Οι κυπριακές τράπεζες αναζητούν τρόπους για να απαλύνουν ελαφρώς την κατάσταση που έχει δημιουργηθεί και μάλλον βρήκαν τον τρόπο με τον οποίο θα δώσουν «ανάσα» τουλάχιστον σε δανειολήπτες που έχουν λάβει στεγαστικά δάνεια.
Συγκεκριμένα, μέτρο το οποίο αναμένεται να ανακοινωθεί στο αμέσως επόμενο διάστημα προνοεί όπως είναι σε θέση να γνωρίζει η «Κ», την επιστροφή ποσού στο τέλος του χρόνου εάν ο δανειολήπτης συνεχίσει να εξυπηρετεί αδιάληπτα τη δόση του. Θα αφορά συγκεκριμένα, δάνεια που έχουν χορηγηθεί για στεγαστικούς σκοπούς, είναι αξίας μέχρι 350 χιλιάδων ευρώ, είναι συνδεδεμένα με το επιτόκιο Euribor ή με το βασικό της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας και είναι ενήμερα. Ορισμένες τράπεζες αναμένεται να ανακοινώσουν πως θα λαμβάνουν κανονικά τη δόση με το επιτόκιο όπως έχει διαμορφωθεί, ωστόσο θα οριστεί ένα όριο και ό,τι πληρώνεται πάνω από αυτό στο τέλος του χρόνου θα επιστρέφεται στον δανειολήπτη. Είναι σημαντικό, το δάνειο να εξυπηρετείται κανονικά μέχρι τη στιγμή που θα ανακοινωθεί το μέτρο, αλλά επίσης και μετά τη ρύθμιση αυτή να συνεχίσει να εξυπηρετείται.
Μόνο στις τράπεζες, πρέπει να είναι 2 - 3 δισεκατομμυρίων ευρώ τα στεγαστικά δάνεια τα οποία είναι ενήμερα και αξίας μέχρι 350 χιλιάδων ευρώ.
Ανακοίνωση για το παραπάνω μέτρο θα πρέπει να αναμένουμε εντός Μαΐου από τις τράπεζες, έχοντας και την ανάλογη πίεση και από το υπουργείο Οικονομικών, το οποίο ενδιαφέρεται γενικότερα να βρίσκεται σε καλό επίπεδο η κυπριακή οικονομία και να μην δημιουργηθούν προβλήματα. Αυτό δεν σημαίνει ότι η απόφαση αυτή θα ανακοινωθεί από όλες τις τράπεζες, αλλά τουλάχιστον μία θα ανακοινώσει το μέτρο. Άλλες τράπεζες μπορεί να μην ανακοινώσουν αντίστοιχο μέτρο, διότι μπορεί να μην ταιριάζει στο δανειστικό τους προφίλ και τα δάνεια που έχουν παραχωρήσει.
Μόνο στις τράπεζες, πρέπει να είναι στεγαστικά δάνεια 2 - 3 δισεκατομμυρίων ευρώ, στην περίμετρο που περιέγραψε το υπουργείο Οικονομικών, δηλαδή τα δάνεια που έχουν τα χαρακτηριστικά που περιγράφηκαν πάνω. Εξαιρούνται βέβαια τα δάνεια των εταιρειών εξαγοράς πιστώσεων.
Για όποια ενέργεια τέτοιου τύπου προβούν οι τράπεζες θα πρέπει να ενημερώσουν τον εγχώριο επόπτη και αν κρίνει ο ίδιος ότι πρέπει να δώσει ή να ζητήσει από αρχές εκτός Κύπρου εγκρίσεις, θα προχωρήσει αναλόγως. Εν αναμονή αποφάσεων λοιπόν των τραπεζών εντός Μαΐου και της έκτασης που θα έχουν.
Προς νέα αύξηση
Την Τετάρτη 3 Μαΐου η αύξηση των επιτοκίων στην Αμερική αναμένεται να είναι της τάξης του 0,25%, ή αλλιώς 25 μονάδων βάσης. Η αύξηση των επιτοκίων στην Ευρώπη την Πέμπτη 4 Μαΐου αναμένεται πιθανώς να είναι είτε 0,25%, είτε 0,50% και έτσι οι δόσεις των δανειοληπτών για δάνεια που συνδέονται με Euribor και βασικό επιτόκιο της ΕΚΤ θα αυξηθούν ακόμα περισσότερο. Αναλυτές εκτιμούν πως αυτή θα είναι και η τελευταία αύξηση επιτοκίων. Η ΕΚΤ έχει προχωρήσει σε αυξήσεις των επιτοκίων σε έξι διαδοχικές συνεδριάσεις νομισματικής πολιτικής για να κατευνάσει τον πληθωρισμό και να τον φέρει στα αποδεκτά όρια του 2%. Οι αυξήσεις ήταν της τάξης του 0,5% και 0,75%. Τα αποτελέσματα πάντως των αυξήσεων αυτών δεν έχουν αντίκτυπο στις οικονομίες, άρα και δεν έχουν γίνει ουσιαστικά βήματα για να κατευναστεί ο πληθωρισμός που έφτασε κάποια χρονική περίοδο από το 2022 μέχρι και σε χαμηλά διψήφια νούμερα. Ο Δείκτης Τιμών Καταναλωτή τον Μάρτιο 2023 στην Κύπρο αυξήθηκε κατά 1,15 μονάδες και έφτασε στις 114,03 μονάδες σε σύγκριση με 112,88 μονάδες τον Φεβρουάριο 2023. Ο πληθωρισμός τον Μάρτιο 2023 στην Κύπρο αυξήθηκε με ρυθμό 5,8%. Για την περίοδο Ιανουαρίου - Μαρτίου 2023, ο ΔΤΚ σημείωσε αύξηση 6,5% σε σύγκριση με την αντίστοιχη περσινή περίοδο.
Τα ΜΕΔ να μην επιστρέψουν
Ένα μέτρο «επιστροφής χρημάτων» αναμένεται να λειτουργήσει και ως μία μορφή «κινήτρου», αφού για να είναι επιλέξιμος ο δανειολήπτης να λάβει χρήματα πίσω, θα πρέπει πάση θυσία να συνεχίσει να εξυπηρετεί το δάνειό του. Για παράδειγμα, αν ενός δανειολήπτη έχει αυξηθεί η δόση κατά 300 ευρώ, τότε θα πρέπει να συνεχίσει να τα δίνει για να τους επιστραφούν για παράδειγμα 100 ευρώ ανά δόση, ίσον 1.200 ευρώ στο τέλος του χρόνου. Τα ποσά είναι ενδεικτικά και θα δούμε τις αποφάσεις των τραπεζών για το πού θα τεθεί το όριο.
Οι τράπεζες μπορεί να το «παίζουν» μέχρι στιγμής «άνετες» δίχως να βλέπουν ιδιαίτερο πρόβλημα στους ισολογισμούς τους, όμως το «φάντασμα» των νέων ΜΕΔ καραδοκεί. Τα ΜΕΔ τον Ιανουάριο του 2023 είδαμε να αυξάνονται ελαφρώς, στα 2,32 δισ. ευρώ έναντι 2,30 δισ. ευρώ τον Δεκέμβρη του 2022. Η εφημερίδα λαμβάνει παράπονα παντός τύπου για τις δόσεις των δανείων, κυρίως από δανειολήπτες που εξυπηρετούν τα δάνειά τους. Στις πλείστες περιπτώσεις, ένα στεγαστικό δάνειο έχει ανέβει από τον Ιούλιο του 2022, 100 - 400 ευρώ. Εκείνοι οι δανειολήπτες βλέποντας την πίεση που τους ασκείται και με παρονομαστή ότι θέλουν να συνεχίσουν να εξυπηρετούν το δάνειό τους βρίσκονται σε ένα αδιέξοδο. Ερωτηματικό προκύπτει για το αν θα είναι σε θέση να συνεχίσουν να πληρώνουν την «φουσκωμένη» δόση μέχρι τέλους του χρόνου, ώστε και να επωφεληθούν από μέτρα όπως αυτά που θα ανακοινωθούν για τα στεγαστικά δάνεια και την επιστροφή κάποιου ποσού.
Αναμένουν και για καταθετικά
Μεγάλη συζήτηση έχει γίνει και για τα καταθετικά επιτόκια. Παρόλο που αναμένουμε αποφάσεις και για τα καταθετικά επιτόκια στο επόμενο διάστημα (ήδη έχουν προχωρήσει μερικές τράπεζες σε δημιουργία προϊόντων για κλειστά ποσά στους 18 μήνες), φαίνεται πως θα είναι κερδισμένοι κατά κύριο λόγο οι μεγάλοι καταθέτες. Οι ευάλωτοι και η μεσαία τάξη δεν φαίνεται πως θα επωφεληθεί από μέτρα για τα καταθετικά επιτόκια, αν και εξ ορισμού θα έπρεπε οι αυξήσεις να συνάδουν ελαφρώς και με τις αυξήσεις στα δανειστικά.
