Του Παναγιώτη Ρουγκάλα
Η Κύπρος έχει σχεδιάσει να βγει στις διεθνείς αγορές με έκδοση Ευρωπαϊκού Μεσοπρόθεσμου Ομολόγου (EMTN) το 2023 με σκοπό να αντλήσει 1 δισεκατομμύριο ευρώ. Συγχρόνως, μέσα σε αυτό το 1 δισ. που θα βγει στις αγορές μέσω ομολόγου EMTN, περιλαμβάνεται και η έκδοση ομολόγου βιωσιμότητας (sustainability bond), παρεμφερές του πρασίνου ομολόγου (green bond). Σύμφωνα με την εκπόνηση του αρχικού Ετήσιου Χρηματοδοτικού Προγράμματος 2023 που ετοιμάστηκε, προβλέπονται ετήσιες χρηματοδοτικές ανάγκες για το 2023 της τάξης του 1,52 δισ. ευρώ. Πιθανώς, αυτό το 1 δισ. που θα λάβει η Κύπρος από τις διεθνείς αγορές το 2023 να απαρτίζεται από μία «κλασική» έκδοση 0,5 δισ. και από μία άλλη επίσης 0,5 δισ. που θα είναι με ομόλογο βιωσιμότητας. Σημειώνεται πως η Κύπρος θα προχωρήσει για πρώτη φορά σε έκδοση με ομόλογο βιωσιμότητας (sustainability bond).
Όπως διαφαίνεται από το ετήσιο χρηματοδοτικό πρόγραμμα του 2023 που ετοίμασε το Γραφείο Διαχείρισης Δημοσίου Χρέους, ο υπόλοιπος δανεισμός θα γίνει με εγχώρια τριμηνιαία γραμμάτια δημοσίου, με εξαετή εγχώρια ομόλογα για ιδιώτες και με δάνεια από υπερεθνικούς οργανισμούς. Αναλυτικότερα, περί τα 300 εκατ. ευρώ θα αντλήσει η Κύπρος από εγχώρια τριμηνιαία Γραμμάτια Δημοσίου, 40 εκατ. ευρώ θα αντλήσει από ιδιώτες μέσω εξαετών εγχώριων ομολόγων και 180 εκατ. ευρώ θα λάβει μέσω δανείων από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, την Τράπεζα Αναπτύξεως του Συμβουλίου της Ευρώπης και την Ευρωπαϊκή επιτροπή.
Όπως γίνεται αντιληπτό, οι χρηματοδοτικές ανάγκες για το 2023 δεν είναι μεγάλες, αφού το μεγαλύτερο κομμάτι απορροφά το χρέος με τον διεθνή κωδικό αξίας «XS1457553367». Το 2023 λήγει ο 7ετής δανεισμός που είχε λάβει η Κύπρος το 2016, με επιτόκιο το 3,75%. Γενικότερα η περίοδος 2023 - 2025 χαρακτηρίζεται από χαμηλές έως μέτριες ακαθάριστες ανάγκες χρηματοδότησης, με το δημοσιονομικό ισοζύγιο να εκτιμάται να καταγράφει πλεονάσματα με αυξητική τάση κατά την επόμενη τριετία. Οι χρηματοδοτικές ανάγκες του κράτους για το 2023 θα είναι χαμηλές, μόνο στο 1,52 δισ. ευρώ, έναντι άνω των 2,5 δισ. ευρώ που θα έχει για το 2024. Το 2025 οι ανάγκες υπολογίζονται στα επίπεδα του 2023. Οι συγκυρίες για ένα «δύσκολο 2023» που έρχεται ευνοούν τις απαιτήσεις της Κύπρου σε σχέση με το χρέος για το 2023. Προφανώς κανείς από το κράτος δεν είχε προβλέψει ότι θα ερχόταν ένας πόλεμος, άρα και οι επιπτώσεις του θα είναι εμφανείς το 2023 για να είχε ετοιμάσει ένα «άνετο» από χρηματοδοτικής πλευράς 2023. Είναι απλά «τυχερή» η Κύπρος σε αυτό το κομμάτι.
Στο 1,5% το σταθμικό κόστος
To μέσο σταθμικό κόστος χαρτοφυλακίου του χρέους ακολουθεί καθοδική πορεία προσεγγίζοντας το 1,5% στο τέλος Σεπτεμβρίου 2022, σε σύγκριση με 1,6% το 2021 και 4,2% το 2012. Όπως σημειώνεται σε σχετική έκθεση του Γραφείου Διαχείρισης του Δημοσίου Χρέους η καθοδική πορεία του μέσου σταθμικού κόστους του δημόσιου χρέους αντικατοπτρίζεται στη μείωση των καταβληθέντων από την Κυπριακή Δημοκρατία τόκων. Ως κυριότεροι λόγοι της μείωσης της εξυπηρέτησης του δημόσιου χρέους αναφέρονται η βελτίωση της πιστοληπτικής αξιολόγησης του αξιόχρεου του μακροπρόθεσμου ομολόγου της Κυπριακής Δημοκρατίας, το περιβάλλον πολύ χαμηλών επιτοκίων στην ευρωπαϊκή αγορά, μια σειρά από συναλλαγές υποχρεώσεων χαρτοφυλακίου που πραγματοποιήθηκαν τα προηγούμενα έτη και οι νέες εκδόσεις χαμηλού κόστους οι οποίες αντικατέστησαν υφιστάμενο χρέος με υψηλότερο επιτόκιο. Ωστόσο, αναμένεται ότι το κόστος του δημόσιου χρέους θα ανέβει τα προσεχή χρόνια μετά τις διαδοχικές αυξήσεις των επιτοκίων από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα για την αντιμετώπιση του εξαιρετικά υψηλού πληθωρισμού στην οικονομία.
Με αστερίσκο
Ακόμα δεν έχει αποφασιστεί εάν η Κύπρος για το 0,5 δισ. του «κλασικού» EMTN δανεισμού θα βγει με παραδοσιακό τρόπο στις αγορές ή αν θα προχωρήσει με μία επανέκδοση παλαιότερου ομολόγου με τους ίδιους όρους(ΤΑΠ). Ως τώρα πάντως το Γραφείο Διαχείρισης Δημοσίου Χρέους έχει δικαιωθεί με τις επιλογές του, άρα με ότι προχωρήσει θα είναι αποτέλεσμα μελετημένης κίνησης. Κάθε συναλλαγή δανεισμού στοχεύει κυρίως στη χρηματοδότηση του δημοσιονομικού ελλείμματος, στη διατήρηση του επιθυμητού επιπέδου των ταμειακών αποθεμάτων, στην αναχρηματοδότηση του ανεξόφλητου δημόσιου χρέους, και στην κάλυψη άλλων αναγκών που απορρέουν από την κυβερνητική πολιτική.
Στο 89,3% το χρέος
Σύμφωνα με το Γραφείο, το δημόσιο χρέος της Κύπρου εκτιμάται ότι θα μειωθεί κατά 14,3 μονάδες του ΑΕΠ το 2022, προσεγγίζοντας το 89,3% του ΑΕΠ σε σύγκριση με 103,6% του ΑΕΠ το 2021. Το 2023 εκτιμάται ότι το χρέος ως προς το ΑΕΠ θα συνεχίσει την πτωτική του τάση, προσεγγίζοντας το 83,3% του ΑΕΠ και θα μειωθεί περαιτέρω προσεγγίζοντας το 76,5% και 72,3% του ΑΕΠ το 2024 και το 2025 αντίστοιχα.
