Του Γιώργου Κακούρη
Σε ευρωπαϊκό κρατικό οργανισμό και διεθνή χρηματοπιστωτικά ιδρύματα στρέφεται ο φορέας υλοποίησης του EuroAsia Interconnector για εξεύρεση των κονδυλίων που υπολείπονται για κατασκευή της ηλεκτρικής διασύνδεσης της Κύπρου με την υπόλοιπη Ευρωπαϊκή Ένωση, μετά την απόρριψη του αιτήματος δανεισμού από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, σύμφωνα με τα όσα ανέφερε ο ίδιος ο φορέας σε γραπτή δήλωσή του στην «Κ». «Παράλληλα με τη δυνατότητα επανεξέτασης του αιτήματος χρηματοδότησης προς την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, ο φορέας υλοποίησης προχωρά με την ολοκλήρωση του χρηματοδοτικού προγράμματος για την κατασκευή του έργου», ενώ «βρίσκεται σε παράλληλη διαβούλευση με κορυφαίο ευρωπαϊκό κρατικό οργανισμό και, μαζί με διεθνή χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, προχωρά στη σύναψη κοινοπρακτικού δανείου» αναφέρεται.
Την ίδια στιγμή, εκπρόσωπος της Κομισιόν που μίλησε στην «Κ» σημείωσε πως η χρηματοδότηση των 675 εκατ. ευρώ από τον Μηχανισμό «Συνδέουμε την Ευρώπη» είναι εργαλείο συγχρηματοδότησης του οποίου ο στόχος είναι να ενεργοποιήσει την εξεύρεση πόρων από άλλες πηγές, είτε δημόσιες είτε ιδιωτικές. Ο ίδιος εκπρόσωπος επιβεβαίωσε ακόμα πως τα επιπρόσθετα 100 εκατ. ευρώ τα οποία έχουν δεσμευθεί για το έργο από το Ταμείο Ανάκαμψης αποτελούν στήριξη μέσω δανεισμού, η χορήγηση της οποίας περνά μέσα από τη συμπλήρωση συγκεκριμένων ορόσημων. Εν τω μεταξύ ο φορέας υλοποίησης του έργου – που αποτελεί ιδιωτική πρωτοβουλία – θεωρεί ότι το θέμα της ΕΤΕπ δεν έχει κλείσει, προαναγγέλλοντας διαβούλευση «με όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη, την κυπριακή κυβέρνηση και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή», και στη συνέχεια συζήτηση της αξιολόγησης της ΕΤΕπ με εκπροσώπους της τράπεζας τον Σεπτέμβριο. Σύμφωνα με τον φορέα, η απόφαση της ΕΤΕπ ήταν «καθαρά οικονομική», καθώς η επενδυτική τράπεζα πρόβαλε ως εναλλακτική την μαζική εγκατάσταση μπαταριών. Ο φορέας επικαλείται την αξιολόγηση της ΕΤΕπ (η οποία δεν έχει δημοσιοποιηθεί) για να τονίσει πως η επενδυτική τράπεζα αναγνωρίζει ότι το έργο είναι οικονομικά βιώσιμο και πως η υλοποίησή του θα φέρει οφέλη στην Κύπρο και την Ε.Ε.
Υπενθυμίζεται πως το έργο EuroAsia Interconnector αφορά την ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας - Κύπρου - Ισραήλ, ωστόσο η συζήτηση για συγχρηματοδότηση από την Ε.Ε. αφορά το πρώτο σκέλος του έργου που θα συνδέει την τοποθεσία Κορακιά στην Κρήτη με την Κοφίνου.
Θολό τοπίο και κόντρες
Οι αντιπαραθέσεις κατά πόσο το έργο είναι βιώσιμο συνεχίστηκαν και την περασμένη εβδομάδα μετά την ανάρτηση του πρώην υπουργού Οικονομικών Κωνσταντίνου Πετρίδη, στην οποία ανέφερε πως η Επιτροπή ενέκρινε τη χρηματοδότηση με πολιτικά κριτήρια και προϋπόθεση την εξεύρεση χρηματοδότησης και από άλλες πηγές. Το ζήτημα αναμένεται πως θα απασχολήσει την Κοινοβουλευτική Επιτροπή Εμπορίου, Βιομηχανίας και Τουρισμού την μεθεπόμενη Τρίτη, 29 Αυγούστου, με τη στάση του ΔΗΣΥ να θεωρείται πως θα έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον λόγω της συμμετοχής προσωπικοτήτων που πρόσκεινται στο κόμμα στην προσπάθεια, αλλά και των έντονων αντιρρήσεων που έχει διατυπώσει ο κ. Πετρίδης.
Πληροφορίες της «Κ» θέλουν την ΕΤΕπ να έχει κάνει δεύτερες σκέψεις για την οικονομική βιωσιμότητα του έργου μεταξύ άλλων και λόγω της μη παροχής εγγυήσεων ή στήριξης μέσω της συμμετοχής στο μετοχικό κεφάλαιο, αλλά και για ερωτηματικά που παραμένουν, σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, για τις τεχνικές προδιαγραφές του έργου. Το συνολικό κόστος του έργου, το οποίο αρχικά είχε υπολογιστεί στα 1,57 δισ. ευρώ, έχει αυξηθεί την τελευταία περίοδο στα 1,9 δισ. ευρώ λόγω της κατάστασης στην παγκόσμια αγορά.
Όπως έχει γράψει η «Κ», ο φορέας υλοποίησης έχει ζητήσει τη στήριξη του κράτους (επί της προηγούμενης και της σημερινής κυβέρνησης) μέσω κρατικών εγγυήσεων ύψους 600 εκατ. ευρώ, ούτως ώστε να μπορεί να προχωρήσει στην εξασφάλιση δανεισμού για κάλυψη του υπόλοιπου ποσού. Από την πλευρά της η κυβέρνηση εξετάζει μια σειρά από επιλογές, μεταξύ τους ακόμα και της μη στήριξης του έργου. Επιλογή για το κράτος πάντως αποτελεί και η συμμετοχή στο μετοχικό κεφάλαιο του έργου, όπως είχε αναφέρει στα μέσα Ιουλίου σε δηλώσεις του στα ΜΜΕ ο υπουργός Ενέργειας.
Τα κριτήρια της Κομισιόν
Ερωτηθείς για την απόφαση της ΕΤΕπ για μη χορήγηση δανείου στο έργο, εκπρόσωπος της Κομισιόν ανέφερε στην «Κ» πως δεν εναπόκειται στην Κομισιόν να σχολιάσει αποφάσεις της ΕΤΕπ. Πρόσθεσε ωστόσο πως το έργο αποτελεί Έργο Κοινού Ενδιαφέροντος, κάτι που σημαίνει πως «η Κομισιόν το αξιολόγησε και επιβεβαίωσε πως η ανάλυση κόστους - οφέλους ήταν θετική». Επίσης, πρόσθεσε, προτού εγκρίνει το κονδύλι 675 εκατ. από τον Μηχανισμό «Συνδέουμε την Ευρώπη» η Κομισιόν εξέτασε μια σειρά από κριτήρια όπως «την ωριμότητα του έργου, και την ποιότητα της πρότασης του έργου, που συνεπάγεται οικονομική βιωσιμότητα».
Υπενθύμισε πάντως ότι η χρηματοδότηση από τον εν λόγω μηχανισμό «είναι πάντα μόνο ένα εργαλείο συγχρηματοδότησης του οποίου ο στόχος είναι να ενθαρρύνει επενδύσεις από άλλες πηγές, είτε δημόσιες είτε ιδιωτικές».
Σε σχέση με τα 100 εκατ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης, ο ίδιος εκπρόσωπος επιβεβαίωσε πως πρόκειται για ενδεχόμενο δανεισμό. Οι πληρωμές από το Ταμείο Ανάκαμψης, πρόσθεσε, γίνονται αφού το κράτος μέλος ζητήσει την εκταμίευσή τους, και αφού η Κομισιόν αξιολογήσει κατά πόσο τα ορόσημα που τέθηκαν έχουν εκπληρωθεί, λαμβάνοντας υπόψη και γνώμη της αρμόδιας τεχνοκρατικής ομάδας του Συμβουλίου της Ε.Ε. Όλα τα ορόσημα (που αφορούν τη διαδικασία κατασκευής του έργου) πρέπει να εκπληρωθούν μέχρι τον Αύγουστο του 2026, ανέφερε.
Ειδικότερα για τον EuroAsia Interconnector, πρόσθεσε, το Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης της Κύπρου περιλαμβάνει τρία ορόσημα τα οποία δεν έχουν ακόμα αξιολογηθεί – αυτό θα γίνει εφόσον η Κύπρος ζητήσει πληρωμή του κονδυλίου. Όσον αφορά πάντως τη χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης, το Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης της Κύπρου αναφέρει πως ο δανεισμός θα πραγματοποιηθεί «δεδομένου πως το έργο θα εξασφαλίσει την απαραίτητη χρηματοδότηση από τον Μηχανισμό “Συνδέουμε την Ευρώπη” και την απαραίτητη χρηματοδότηση από την ΕΤΕΠ και/ή άλλους χρηματοδοτικούς οργανισμούς».
Διαφωνεί με εναλλακτική
Στη δήλωση του στην «Κ» ο φορέας επαναλαμβάνει το επιχείρημα που είχε παρουσιάσει σε ανακοίνωση Τύπου την περασμένη εβδομάδα πως η αξιολόγηση από την ΕΤΕπ ήταν «καθαρά οικονομική», καθώς η ΕΤΕπ έλαβε υπόψη εναλλακτικές λύσεις, όπως τη χρήση μπαταριών αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας. Λύση την οποία ο φορέας υλοποίησης θεωρεί πως δεν αρκεί για τις ανάγκες της Κύπρου και δεν έχει τα ίδια ποιοτικά οφέλη. Συγκεκριμένα, ο φορέας σημειώνει πως στο πλαίσιο της διαδικασίας αξιολόγησης του αιτήματος για δάνειο, η ΕΤΕπ αναγνώρισε πως το έργο είναι οικονομικά βιώσιμο, αλλά «συγκρίνει την υλοποίηση της ηλεκτρικής διασύνδεσης με άλλες δυνητικές εναλλακτικές (counterfactual scenarios)».
Η εναλλακτική που προτάθηκε από την ΕΤΕπ ήταν, σύμφωνα με τον φορέα, «η μαζική εγκατάσταση μπαταριών, σε όλη την Κύπρο, της τάξης 1350MW και διάρκειας 4 ωρών». Το αντεπιχείρημα του φορέα είναι πως στην αξιολόγηση της ΕΤΕπ καταγράφεται ότι «δεν λήφθηκε υπόψη ο συντελεστής μείωσης της απόδοσης των μπαταριών (degradation factor), που συνήθως είναι 2,6% των χρόνο, ενώ θεωρήθηκε ότι οι μπαταρίες αυτές είχαν δείκτη χρήσης 100%, ενώ πρακτικά ο δείκτης αυτός είναι 90%».
Σύμφωνα πάντα με τον φορέα, η διάρκεια ζωής των μπαταριών είναι 15 χρόνια σε σύγκριση με 40 με 50 χρόνια που είναι η διάρκεια ζωής της ηλεκτρικής διασύνδεσης, και γι’ αυτό, σημειώνεται, «θα έπρεπε στη μελέτη να υπολογιστεί η μαζική αντικατάσταση των μπαταριών μέχρι και 3 φορές (αντί για 2 που υπολογίστηκε)». Επίσης, προσθέτει ο φορέας, σε περίπτωση βλάβης του συστήματος ή blackout οι μπαταρίες μπορούν να τροφοδοτήσουν το ηλεκτρικό σύστημα της Κύπρου μόνο για τέσσερις ώρες και μόνο αν είναι πλήρως φορτισμένες, σε αντίθεση με την ηλεκτρική διασύνδεση που μπορεί να προσφέρει συνεχή παροχή για όσο χρειαστεί.
«H συγκεκριμένη αξιολόγηση της ΕΤΕπ είναι καθαρά οικονομική και δεν λαμβάνει υπόψη τα σημαντικά ποιοτικά, λειτουργικά και περιβαλλοντικά οφέλη που προκύπτουν από την υλοποίηση της Ηλεκτρικής Διασύνδεσης έναντι της μη συγκρίσιμης λύσης μόνο με εγκατάσταση μπαταριών» τονίζεται. Σύμφωνα με τον φορέα, στην αξιολόγηση της η ΕΤΕπ αναγνωρίζει πως το έργο είναι οικονομικά βιώσιμο και πως η διασύνδεση Κύπρου - Ελλάδας θα φέρει οφέλη στους καταναλωτές 300 εκατ. ευρώ ετησίως και μειωμένους λογαριασμούς, καθώς και ότι το οικονομικό όφελος υπερτερεί του κόστους του έργου.
Επίσης ο φορέας προβάλλει ως οφέλη τα οποία δεν λήφθηκαν υπόψη τον τερματισμό της ενεργειακής απομόνωσης της Κύπρου, τη γεωπολιτική διάσταση του έργου, τη βελτίωση της διείσδυσης ανανεώσιμων πηγών στο ενεργειακό μίγμα, και την ενίσχυση της ενεργειακής ασφάλειας.
Οι αντιρρήσεις Πετρίδη
Πάντως, όσον αφορά τον τέως υπουργό Οικονομικών, Κωνσταντίνο Πετρίδη, ο οποίος σχολίασε το θέμα την περασμένη Δευτέρα με αφορμή το δημοσίευμα της «Κ» για την απόφαση της ΕΤΕπ, μετά την απόρριψη του αιτήματος για δανεισμό «δεν μπορεί να τίθεται πλέον κανένα θέμα συμμετοχής της κυβέρνησης ούτε με μετοχικό κεφάλαιο, ούτε με παροχή εγγυήσεων». Ο κ. Πετρίδης μάλιστα ζήτησε διαφάνεια όσον αφορά το σκεπτικό και τα ευρήματα της ΕΤΕπ, ειδικά καθώς το έργο απασχόλησε αρκετά τα ΜΜΕ, προσθέτοντας πως αυτό έγινε «ενίοτε όχι με ορθό τρόπο». Σύμφωνα με τον κ. Πετρίδη, η έγκριση της χρηματοδότησης από την Κομισιόν έγινε «με πολιτικά κριτήρια με προϋπόθεση ότι η βιωσιμότητα θα διασφαλιζόταν από τις άλλες πηγές χρηματοδότησης», ενώ σημείωσε πως η ίδια η Κομισιόν δεν διενεργεί μελέτες βιωσιμότητας.
Σημειώνεται ότι η Κομισιόν δεν έχει διενεργήσει μελέτη βιωσιμότητας, αλλά έχει χρηματοδοτήσει τη διενέργεια μελετών στο πλαίσιο των Έργων Κοινού Ενδιαφέροντος. Ο κ. Πετρίδης αναφέρει επίσης πως πράγματι για το έργο έγινε πρόβλεψη παροχής 100 εκατ. από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, προσθέτοντας όμως ότι «είναι το μόνο έργο για το οποίο μπήκε πρόνοια για (ενδεχόμενο) δανεισμό και όχι επιδότηση, λόγω της αμφιβολίας για τη βιωσιμότητα και έκβαση του έργου», και εκτιμώντας ότι πλέον «το δάνειο απλά δεν θα αντληθεί». Στα μέσα Ιουλίου, όταν είχε προκύψει μέσω δημοσιευμάτων το ζήτημα για απώλεια της χρηματοδότησης από την Ε.Ε. λόγω της μη εκπλήρωσης συγκεκριμένων ορόσημων (όπως η αγορά καλωδίων), ο κ. Πετρίδης έθετε ερωτήματα κατά πόσο βρέθηκαν επενδυτές για το έργο σε συνέχεια της πολιτικής στήριξης που δόθηκε από το κράτος, και ζητούσε, αν δεν βρέθηκαν, να εξηγηθεί το γιατί.
Έντυπη Έκδοση
