Τις τελευταίες εβδομάδες στις συζητήσεις προμηθευτών με τους συνεργάτες τους, μονοπωλούν οι εξελίξεις στην Ερυθρά Θάλασσα, με τις επιθέσεις των Χούθι σε εμπορικά πλοία και το αποτύπωμα αυτών στο παγκόσμιο εμπόριο. Ήδη, από τις πληροφορίες που μοιράζονται φαίνεται ότι οι νέες αυξήσεις στα εμπορεύματα που φτάνουν από τις ασιατικές αγορές είναι εν πολλοίς αναπόφευκτες. Μεγάλος αριθμός ναυτιλιακών εταιρειών αλλάζει δρομολόγιο, αποφεύγει το Σουέζ και διπλασιάζει τον χρόνο μεταφοράς εμπορευμάτων. Αυτό συνεπάγεται με επιπρόσθετες ανάγκες καυσίμων μεταφοράς, και ως εκ τούτου μεγαλύτερο κόστος. Μέσα σε ένα μήνα, οι τιμές του ναύλου για τα εμπορευματοκιβώτια έχει διπλασιαστεί. Στο μεταξύ, μετά την κλιμάκωση της σύγκρουσης στην Ερυθρά Θάλασσα και την εμπλοκή ΗΠΑ και Βρετανίας, οι τιμές του πετρελαίου μπρεντ κατέγραψαν αύξηση κατά 2,3% και του αμερικανικού αργού 2,5%. Σε επίπεδο κυπριακής αγοράς επικρατεί αναστάτωση, με τις ανησυχίες να διατυπώνονται και επίσημα από επαγγελματίες του λιανικού εμπορίου για εκτόξευση του κόστους των εμπορευματοκιβωτίων αλλά και από τον τομέα των οικοδομών για αυξήσεις σε οικοδομικά υλικά. Ωστόσο τονίζεται ότι, οι όποιες αυξήσεις επέλθουν σε προϊόντα και υπηρεσίες, θα εξαρτηθούν από τη διάρκεια της νέας κρίσης με το ενδεχόμενο μιας παρατεταμένης έκρυθμης κατάστασης στις θαλάσσιες μεταφορές να κτυπά καμπανάκι για προμηθευτές, εμπορευόμενους και καταναλωτές. Η «Κ» συνομίλησε με στελέχη εταιρειών που είναι κολοσσοί στο λιανικό τροφίμων στην Κύπρο, όπως ΚΕΑΝ, Laiko Cosmos και Coca Cola οι οποίοι εξήγησαν πώς και σε ποιο βαθμό επηρεάζονται από τη νέα κρίση και το αποτύπωμα αυτής στην εφοδιαστική αλυσίδα.
Είδη ένδυσης και υπόδησης
Οι εξελίξεις επηρεάζουν άμεσα τις εισαγωγές και τις εξαγωγές σε ασιατικές αγορές όπως Κίνα, Σιγκαπούρη, Ινδία, Ιαπωνία κοκ, με την Κίνα να αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες αγορές εισαγωγής προϊόντων για την Κύπρο. Από τον Ιανουάριο μέχρι τον Οκτώβριο του 2023 οι εισαγωγές από την αγορά της Κίνας ανήλθαν γύρω στα 600 εκατ. ευρώ, από την Ινδία στα 91 εκατ. ευρώ και την Ιαπωνία στα 255 εκατ. ευρώ σύμφωνα με την τελευταία έκδοση της Στατιστικής Υπηρεσίας. Από αυτές τις αγορές –και ευρύτερα από τις ασιατικές– η Κύπρος εισάγει προϊόντα ένδυσης, υπόδησης, έπιπλα, ηλεκτρικές και ηλεκτρονικές συσκευές και πρώτες ύλες για τον τομέα των κατασκευών. Αυτό που διευκρινίζεται από τον Μάριο Αντωνίου, γ.γ. του Παγκύπριου Συνδέσμου Λιανικού Εμπορίου, είναι ότι σε πρώτο στάδιο η κατάσταση στην Ερυθρά Θάλασσα επηρεάζει σε μικρότερο βαθμό τα είδη πρώτης ανάγκης και τα τρόφιμα, και ως εκ τούτου το καλάθι του σουπερμάρκετ δεν αναμένεται να επηρεαστεί σημαντικά. Τουλάχιστον επί του παρόντος. Πιο ξεκάθαρη εικόνα θα υπάρχει με τον υπολογισμό του κόστους των υλικών (που αναπόφευκτα επηρεάζει το λειτουργικό κόστος παραγωγής, και ως εκ τούτου και τα τελικά προϊόντα) και την αύξηση στο κόστος του πετρελαίου μέσα στις επόμενες τρεις εβδομάδες. Αυτές τις μέρες οι λιανέμποροι κάνουν τους υπολογισμούς τους, σε μία προσπάθεια να ξεκαθαρίσουν τις αυξήσεις που προκύπτουν, και τι θα καταλήξει στον καταναλωτή. Από την άλλη, ο μεγαλύτερος χρόνος μεταφοράς, είναι σαφές ότι θα οδηγήσει, ίσως αναπόφευκτα, σε κάποιες ελλείψεις προϊόντων, μια εξέλιξη η οποία επίσης διαταράσσει την αγορά. Όπως εξηγεί ο κ. Αντωνίου, με στόχο τη διασφάλιση του στοκ τους, επιχειρήσεις και προμηθευτές ενδεχομένως να επιχειρήσουν να βάλουν μεγαλύτερες παραγγελίες. Για να γίνει αυτό, χρειάζεται ρευστότητα (καθώς οι παραγγελίες προπληρώνονται), ή άντληση χρηματοδότησης από την τράπεζα, κάτι που δυσχεραίνει τις δυνατότητες μιας επιχείρησης. Αν δεν υπάρχουν επαρκή κεφάλαια για τις παραγγελίες, τότε λιγοστεύουν και τα αποθέματα στην αγορά.
Εκτοξεύονται τα ναύλα
Η κατάσταση είναι ρευστή όπως περιγράφει ο CEO της εταιρείας Laiko Cosmos Trading Ltd, Βασίλης Πετρίδης, εξηγώντας ότι οι προμηθευτές προϊόντων από την Άπω Ανατολή προειδοποιούν ότι τα επόμενα φορτία μπορεί να είναι διπλάσια ακόμα και τριπλάσια από τα σημερινά ναύλα, τα οποία, για πρώτη φορά μετά την περίοδο της πανδημίας, επανήλθαν σε επίπεδα προ του 2020. Ήδη η τιμή των φορτίων από Άπω Ανατολή είναι διπλάσια με αυξητική τάση, σε σχέση με την τιμή που ίσχυε τον Δεκέμβριο. Στην περίπτωση της εταιρείας Laiko Cosmos, οι πρώτες επιπτώσεις αναμένεται να καταγραφούν στα έτοιμα συσκευασμένα προϊόντα προέλευσης από Σιγκαπούρη, όπως καφέδες, ή σε προϊόντα κατάψυξης, καθώς και υλικά για ασιατικά πιάτα στην εστίαση και τα ράφια των υπεραγορών. Κληθείς να εκτιμήσει το ύψος των αυξήσεων, ο κ. Πετρίδης ανέφερε ότι δεν έχουν ληφθεί αποφάσεις, εφόσον η εταιρεία διαθέτει αποθέματα τα οποία καλύπτουν τη ζήτηση για κάποιο διάστημα. Ωστόσο οι χρεώσεις για τις νέες παραγγελίες ενδεχομένως να συμπεριλάβουν τα αυξημένα κόστη στα ναύλα.
Από την πλευρά του ο country manager της Coca Cola Βαγγέλης Μόσχος, εξήγησε ότι οι αναταράξεις στις θαλάσσιες μεταφορές εμπορευμάτων είναι μια εξέλιξη η οποία έρχεται να προστεθεί σε μια βεβαρημένη αλυσίδα αρνητικών εξελίξεων. Σίγουρα, αναφέρει, το γεγονός ότι πολλές ναυτιλιακές έχουν σταματήσει να χρησιμοποιούν τη διώρυγα του Σουέζ και κάνουν τον κύκλο της Αφρικής, επηρεάζει τον χρόνο και το κόστος των μεταφορικών για τα προϊόντα. Μια έμμεση επίπτωση είναι η αύξηση του κόστους του πετρελαίου η οποία θα επηρεάσει αναπόφευκτα γενικότερα το λειτουργικό κόστος μιας επιχείρησης. Ωστόσο, όπως εξηγεί, η εταιρεία δεν έχει εμπορικές σχέσεις και δεν εισάγει πρώτες ύλες από Κίνα ή Άπω Ανατολή αλλά από την ελληνική και την ευρωπαϊκή αγορά. Ως εκ τούτου, σε πρώτο στάδιο δεν επηρεάζεται. Αυτό που έχει επηρεάσει την εταιρεία, όπως περιγράφει, είναι τα νέα δεδομένα που δημιουργούνται στον τουρισμό λόγω του πολέμου στο Ισραήλ, και το αποτύπωμα στην κατανάλωση στην κυπριακή αγορά.
Επηρεάζονται οι εξαγωγές
Φυσικά, πέραν των εισαγωγών, ο κύκλος εργασιών επιχειρήσεων δύναται να επηρεαστεί και σε επίπεδο εξαγωγών. Ένα τέτοιο παράδειγμα είναι η ΚΕΑΝ. Ο director της εταιρείας Κρις Μαρκίδης εξήγησε στην «Κ» ότι το 60% των εξαγωγών της εταιρείας διοχετεύεται στις ασιατικές αγορές. Πρόκειται για προϊόντα όπως χυμοί, οι οποίοι έχουν περιορισμένη διάρκεια κατανάλωσης. Επομένως, μια καθυστέρηση 1-2 μηνών στην παραλαβή τους, μειώνει ακόμη περισσότερο τη διάρκεια ωφέλιμης ζωής του προϊόντος. Ως εκ τούτου, ήδη, εκφράζονται σκέψεις από πελάτες της εταιρείας για να αλλάξουν προμηθευτή, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για το επίπεδο των εξαγωγών της. Στις επιπτώσεις του προβλήματος που αφορούν την κυπριακή αγορά, σημείωσε ότι η κατάσταση στις μεταφορές είναι στο επίκεντρο των συζητήσεων με τους πελάτες της εταιρείας με τις ενδείξεις να οδηγούν στο συμπέρασμα ότι πρόκειται για ένα νέο κτύπημα, οι επιπτώσεις του οποίου θα γίνουν σύντομα ορατές στην εφοδιαστική αλυσίδα. Ήδη οι εταιρείες αναζητούν νέους συνεργάτες σε αγορές οι οποίες δεν επηρεάζονται, ώστε να διασφαλίσουν την απρόσκοπτη προμήθεια εμπορευμάτων. Από την άλλη, εγείρεται ο προβληματισμός για τη διαχείριση των επερχόμενων αυξήσεων και τη δυνατότητα να μετακυλήσουν στο τελικό προϊόν, ή να απορροφηθούν από την εταιρεία. Στην περίπτωση της ΚΕΑΝ, αυτό που διευκρινίζεται είναι η πρόθεση της εταιρείας για διατήρηση των τιμών στα προϊόντα ως έχουν.
Νέες αυξήσεις στις κατασκευές
Αυξήσεις αναμένονται και στο κατασκευαστικό κόστος, με τον πρόεδρο της Ομοσπονδίας Εργολάβων Οικοδομών Στέλιο Γαβριήλ να περιγράφει ότι ενώ αναμένονταν κάποιες διορθώσεις σε υλικά όπως ο χάλυβας, οι μεταλλικές κατασκευές και ο σίδερος, οι γεωπολιτικές αλλαγές φέρνουν αύξηση στο κόστος μεταφοράς υλικών από χώρες όπως Κίνα και Ινδία και κατ’ επέκταση στο κόστος των ίδιων των υλικών. Αυτό συνεπάγεται με νέα άνοδο στο κατασκευαστικό κόστος, το οποίο ήδη μέσα σε τρία χρόνια έχει καταγράψει μια αύξηση της τάξης του 20%. Άνοδος αναμένεται και σε υλικά οικιακού εξοπλισμού, τον οποίο εισάγουμε από χώρες όπως Ιαπωνία, Ινδία και Μαλαισία. Βεβαίως, πέρα από την αύξηση του κόστους, καθυστερήσεις στις παραλαβές υλικών μεταφράζεται δυνητικά σε νέα χρονοδιαγράμματα ολοκλήρωσης οικιστικών έργων.
