Του Παναγιώτη Ρουγκάλα
Στο τελικό στάδιο για την ετοιμασία του προϋπολογισμού του 2024 βρίσκεται το υπουργείο Οικονομικών. Στόχος, στο τελευταίο πενταήμερο του Σεπτέμβρη να κατατεθεί ενώπιον του Υπουργικού Συμβουλίου για έγκριση και κατόπιν, ως είθισται, να πάρει τον δρόμο από τον λόφο του Προεδρικού για τη Βουλή των Αντιπροσώπων.
Όπως δήλωσε στην «Κ» ο υπουργός Οικονομικών, κ. Μάκης Κεραυνός, ο προϋπολογισμός του 2024 καταρτίζεται στο πλαίσιο της εξαγγελθείσας πολιτικής της κυβέρνησης για δημοσιονομική πειθαρχία και γνώμονα έχει –όπως υπογράμμισε– τη διασφάλιση της δημοσιονομικής σταθερότητας. Τόνισε πως είναι αναπτυξιακός και στοχεύει ιδιαίτερα στη μείωση του ρυθμού αύξησης της απασχόλησης στον δημόσιο τομέα και στην αύξηση της παραγωγικότητας. Ερωτηθείς σχετικά με τους στόχους της κυβέρνησης που θα επιτευχθούν μέσω του προϋπολογισμού του 2024, ο κ. Κεραυνός απάντησε ότι στόχος του προϋπολογισμού του 2024 και του μεσοπρόθεσμου δημοσιονομικού πλαισίου 2024-2026 είναι η αντιμετώπιση των προκλήσεων και η σταθεροποίηση των συνθηκών βιώσιμης ανάπτυξης της οικονομίας. Κληθείς να δώσει κάποια χαρακτηριστικά του, υπέδειξε πως θα είναι πλεονασματικός και θα στοχεύει στην μεσοπρόθεσμη μείωση του δημοσίου χρέους, ικανοποιώντας παράλληλα τα δημοσιονομικά πλαίσια που έθεσε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Σε ερώτηση αν έχουν ληφθεί μέτρα για μείωση των επιπτώσεων της ακρίβειας και του πληθωρισμού, ο κ. Κεραυνός εξήγησε πως, έχουν ενσωματωθεί μέτρα ελαχιστοποίησης των επιπτώσεων της ακρίβειας, ωστόσο μέτρα θα ανακοινώνονται συνέχεια βάσει των αναγκών και των εξελίξεων. Παράλληλα, ο κ. υπουργός συμπλήρωσε ότι ενσωματωμένα στον προϋπολογισμό του 2024 είναι μέτρα και δράσεις που αφορούν το Σχέδιο Ανάπτυξης και Ανθεκτικότητας που οδηγούν σε πράσινη ανάπτυξη και ψηφιοποίηση. «Στόχος να μετατρέψουν τα παραπάνω την οικονομία και την κοινωνία σε μία πορεία καλύτερης προοπτικής», κατέληξε.
Τα ανώτατα όρια δαπανών
Σύμφωνα με τον κρατικό προϋπολογισμό 2024 και μεσοπρόθεσμο δημοσιονομικό πλαίσιο 2025-2026 που συμπεριλαμβάνεται στο Στρατηγικό Πλαίσιο Δημοσιονομικής Πολιτικής 2024-2026 του υπουργείου Οικονομικών, το συνολικό ανώτατο όριο δαπανών για την κεντρική κυβέρνηση καθορίζεται στα 9,38 δισ. ευρώ για το 2024, στα 9,48 δισ. ευρώ για το 2025 και στα 9,42 δισ. ευρώ για το 2026. Όπως έχει ήδη «σταλεί το μήνυμα», κατά τη διάρκεια του 2024 θα πρέπει να καταβληθεί κάθε προσπάθεια ώστε να μην υποβάλλονται νέες προτάσεις πολιτικής προς το Υπουργικό Συμβούλιο που συνεπάγονται πρόσθετο δημοσιονομικό κόστος. Η υποβολή νέων προτάσεων από τα υπουργεία/ υφυπουργεία/ τμήματα/ ανεξάρτητες υπηρεσίες όπως υπάρχει στο Στρατηγικό Πλαίσιο Δημοσιονομικής Πολιτικής θα πρέπει να εντάσσεται στη διαδικασία κατάρτισης του προϋπολογισμού και εντός των καθορισμένων ανώτατων οροφών. «Μόνο σε εξαιρετικές και απρόβλεπτες περιπτώσεις θα εξετάζονται νέες προτάσεις μετά την έγκριση του προϋπολογισμού, με την προϋπόθεση ότι οι αναγκαίες πιστώσεις θα καλύπτονται από εξοικονομήσεις χωρίς να διαφοροποιείται η συνολική οροφή του προϋπολογισμού και κατ’ επέκταση να επηρεάζεται η επίτευξη των δημοσιονομικών στόχων, με πλήρη ανάλυση του ετησίου και μεσοπρόθεσμου κόστους που η πρόταση συνεπάγεται», σημειώνεται χαρακτηριστικά.
Πληθώρα κινδύνων
Σύμφωνα με τους κύριους κινδύνους που περιλαμβάνονται στο Σχέδιο, αυτοί απορρέουν από τις πρόσφατες γεωπολιτικές εξελίξεις στην Ουκρανία, μετά από την εισβολή από τη Ρωσία. Όπως αναφέρει το υπουργείο, οι αυστηρές κυρώσεις που επιβλήθηκαν στη Ρωσία και Λευκορωσία από την Ε.Ε., τις ΗΠΑ και το Η.Β. έχουν επιφέρει άμεσες και έμμεσες επιπτώσεις στην ευρωπαϊκή οικονομία, συμπεριλαμβανομένης της Κύπρου. Οι επιπτώσεις αυτές περιλαμβάνουν τη σημαντική αύξηση του πληθωρισμού, ο οποίος διαβρώνει το πραγματικό εισόδημα των πολιτών. Επίσης, η συμπερίληψη νομικών και φυσικών προσώπων από την Κύπρο στις λίστες κυρώσεων των ΗΠΑ και του Η.Β., έχει πλήξει τον τομέα παροχής υπηρεσιών στην Κύπρο. Σε περίπτωση επανάληψης του φαινομένου αυτού, το πλήγμα ενδέχεται να ενταθεί.
Κατά το υπουργείο, οι εξελίξεις στον τραπεζικό τομέα εξακολουθούν να θεωρούνται πιθανή πηγή κινδύνου κυρίως λόγω του ακόμη υψηλού (παρά τη σημαντική πρόοδο) ποσοστού των μη εξυπηρετούμενων δανείων (ΜΕΔ). Δεδομένης της εισβολής στην Ουκρανία, των κυρώσεων που επιβλήθηκαν των επιπτώσεων στην πραγματική οικονομία και της ανόδου των βασικών επιτοκίων, δεν μπορεί να αποκλειστεί μια αύξηση των ΜΕΔ. Από την άλλη, όπως σημειώνει, γίνονται συνεχώς σημαντικά βήματα προς την αποτελεσματική μείωση του επιπέδου των ΜΕΔ, ενώ το τραπεζικό σύστημα υποστηρίζεται από ανθεκτική κεφαλαιακή θέση και πλεονάζουσα ρευστότητα. Επιπρόσθετα, δυνητικό κίνδυνο αποτελεί η επιβάρυνση των δημοσίων οικονομικών από το ΓεΣΥ, κυρίως μέσω των ελλειμμάτων του ΟΚΥπΥ, τα οποία δύναται να καλύπτει το κράτος κατά τα πρώτα πέντε χρόνια λειτουργίας του, οι εργασίες του οποίου έχουν επιβαρυνθεί ιδιαίτερα λόγω της πανδημίας.
Προειδοποιεί το Συμβούλιο
Λίγες ημέρες νωρίτερα, το Δημοσιονομικό Συμβούλιο Κύπρου προχώρησε σε παρατηρήσεις επί των δημοσίων οικονομικών της Κύπρου. Μέσα στις εισηγήσεις του, υπάρχει η άμεση παρακολούθηση και μέτρα περιορισμού των ανελαστικών δαπανών, καθώς και την άμεση έναρξη σχεδιασμού για την βελτίωση της παραγωγικότητας στο Δημόσιο, η οποία θα πρέπει να προηγηθεί των μαζικών προσλήψεων οι οποίες σχεδιάζονται. Εισηγείται επίσης την άμεση ένταξη στους σχεδιασμούς και εκτιμήσεις της κυβέρνησης, των δαπανών οι οποίες δεν έχουν ολοκληρωθεί αλλά για τις οποίες έχουν δημιουργηθεί σχεδιασμοί ή πολιτικές δεσμεύσεις. Έκανε ιδιαίτερη αναφορά στην άμεση έναρξη σχεδιασμών για τη σταδιακή αντιμετώπιση του χρέους προς το Ταμείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων, αλλά και νύξη για επιτάχυνση της υλοποίησης των όρων του Σχεδίου Ανάπτυξης και Ανθεκτικότητας που μπορεί να αποτελέσει ένα από τα κλειδιά εν όψει της αναμενόμενης επιβράδυνσης της οικονομίας.
