Του Παναγιώτη Ρουγκάλα
Αύριο Πέμπτη 15 Ιουνίου αναμένεται μία ακόμα αύξηση επιτοκίων από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ), συνεχίζοντας την προσπάθειά της για να περιορίσει τον πληθωρισμό. Ωστόσο, οι αυξήσεις δεν αναμένεται να επηρεάσουν αισθητά τους συνεπείς δανειολήπτες στην Κύπρο, αφού σχεδόν όλες οι τράπεζες έχουν προχωρήσει σε αποφάσεις, ή είναι πολύ κοντά για αποφάσεις σχετικά με τα δανειστικά επιτόκια και συγκεκριμένα για δάνεια των «απλών νοικοκυριών» με αξία ακινήτου έως 350 χιλιάδων ευρώ. Ο πληθωρισμός στην Ευρωζώνη αν και έχει μειωθεί στο 6,1% τον Μάιο, σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία οι αναλυτές προβλέπουν αύξηση του επιτοκίου κατά 25 μονάδες βάσης, ή αλλιώς 0,25% την προσεχή Πέμπτη της 15ης Ιουνίου στη συνεδρία της νομισματικής πολιτικής της ΕΚΤ. Εάν από την άλλη δεν αυξήσει έστω και κατά 0,25% τα επιτόκιά της την 15η Ιουνίου, τότε πρώτον, θα κάνει αντίθετη κίνηση από τα λεγόμενά της στην τελευταία αύξηση και δεύτερον, θα αποκτήσει ακόμα περισσότερο ενδιαφέρον για το ποιες θα είναι οι επόμενες κινήσεις νομισματικής πολιτικής της ΕΚΤ. Μετά και την τελευταία αύξηση της ΕΚΤ τον Μάιο, το επιτόκιο των πράξεων κύριας αναχρηματοδότησης καθώς και τα επιτόκια της διευκόλυνσης οριακής χρηματοδότησης και της διευκόλυνσης αποδοχής καταθέσεων έχουν αυξηθεί σε 3,75%, 4% και 3,25% αντιστοίχως. Εάν επιβεβαιωθούν οι αναλυτές, θα είναι η όγδοη κατά σειρά αύξηση από τον Ιούλιο του 2022 και τα άνωθεν ποσοστά θα πάνε στο 4%, 4,25% και 3,50% κατ’ αντιστοιχία.
Εάν επιβεβαιωθούν οι αναλυτές, την Πέμπτη 15 Ιουνίου θα είναι η όγδοη κατά σειρά αύξηση από τον Ιούλιο του 2022.
Ο υπουργός Οικονομικών κ. Μάκης Κεραυνός σχολίασε σε σχετική του συνέντευξη στην «Κ» προ μίας εβδομάδας αναφορικά με τις αποφάσεις τραπεζών για τα δανειστικά επιτόκια ότι, ο κύκλος επαφών δεν έχει τελειώσει ακόμα και θα υπάρξει και νέος. Επί της ουσίας έστειλε ένα μήνυμα προς τις τράπεζες που δεν έχουν ανακοινώσει ακόμα κάποια σχέδια και μηχανισμούς για την ελάφρυνση των δανειοληπτών που έχουν δει τις δόσεις των δανείων τους από τον Οκτώβριο και μετέπειτα να λαμβάνουν την ανιούσα (οι συνέπειες των αυξήσεων των επιτοκίων από τον Ιούλιο άρχισαν να φαίνονται τρεις μήνες μετά). Κατά γενική ομολογία φαίνεται πως έχουν παρθεί αποφάσεις για τα στεγαστικά πρώτης κατοικίας και μικρής αξίας δάνεια. Ερωτηματικά δημιουργούνται για αποφάσεις που σχετίζονται με άλλης φύσης δάνεια, π.χ. επιχειρηματικά μικρών επιχειρήσεων.
Τα «φώτα» στην BOC
Το ενδιαφέρον εστιάζεται στις αποφάσεις της Τράπεζας Κύπρου αφού, αν και έχει ανακοινώσει την πρόθεσή της για δημιουργία σχεδίου που θα επιβραβεύει τους συνεπείς δανειολήπτες που έχουν στεγαστικά δάνεια πρώτης κατοικίας, είναι άγνωστο πότε και πώς θα εφαρμοστεί. Τα συνολικά δάνεια της Τράπεζας Κύπρου ανέρχονταν σε 10,2 δισ. ευρώ στα τέλη Μαρτίου 2023, με το μερίδιο αγοράς στην Κύπρο να ανέρχεται σε 42,4%. Ειδικότερα, τα στοιχεία της τράπεζας δείχνουν πως τα δάνεια των νοικοκυριών (retail housing) ανέρχονται σε 3,55 δισ. ευρώ, δίχως όμως να μπορούν να διαχωριστούν πόσα από αυτά είναι πρώτης κατοικίας. Παρά τις όποιες αποφάσεις παρθούν, που πρέπει να παρθούν διότι έχει προχωρήσει και σε ανάλογες δηλώσεις η ανώτατη διοίκηση της τράπεζας, στα αποτελέσματα τόνιζε η τράπεζα πως, παρά τις επίμονες πιέσεις, δεν υπάρχουν ενδείξεις για επιδείνωση της ποιότητας του δανειακού χαρτοφυλακίου μέχρι σήμερα. Σημείωνε ότι ο αυξημένος πληθωρισμός σε συνδυασμό με το περιβάλλον αυξανομένων επιτοκίων αναμένεται να επιβαρύνει την αγοραστική δύναμη των πελατών της Τράπεζας και συμπλήρωνε ότι, παρά την περιορισμένη αθέτηση των πελατειακών υποχρεώσεων, η παρακολούθηση και οι προβλέψεις σε τομείς και άτομα που είναι ευάλωτοι στις επιπτώσεις της επιδείνωσης στο μακροοικονομικό περιβάλλον παραμένουν ούτως ώστε να διασφαλιστεί ότι πιθανές δυσκολίες στην αποπληρωμή να εντοπίζονται έγκαιρα, και να παρέχονται κατάλληλες λύσεις σε βιώσιμους πελάτες. Η Τράπεζα Κύπρου, πάντως, έχει δηλώσει πως αναμένει τις κατάλληλες εγκρίσεις από τους διεθνείς επόπτες για να λάβει αποφάσεις που σχετίζονται με τα δανειστικά επιτόκια.
Πολύ μικρότερο μεν το χαρτοφυλάκιο, αλλά αποφάσεις σχετικά με τα δανειστικά επιτόκια που θα βοηθήσουν να περάσουν «ξυστά» οι νέες αποφάσεις της ΕΚΤ για αύξηση των επιτοκίων αναμένονται και από την Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος (Κύπρου). Έχει μεν ανακοινώσει πως σχεδιάζει λύσεις για τους συνεπείς δανειολήπτες που έχουν στεγαστικά, όμως ακόμα δεν έχει προχωρήσει σε επίσημες ανακοινώσεις.
Διαφορετικά μοντέλα
Η κάθε τράπεζα έχει εφαρμόσει προγράμματα που ταιριάζουν περισσότερο με το δανειστικό της χαρτοφυλάκιο. Έτσι, η Eurobank Κύπρου έχει εισάγει πρόγραμμα που για την περίοδο από 1η Ιουνίου 2023 μέχρι και τον Μάιο του 2024 η Τράπεζα θα μειώνει το τελικό επιτόκιο των στεγαστικών δανείων που θα ενταχθούν στο πρόγραμμα κατά 50 μονάδες βάσης (0,50%). Η μείωση θα υπολογίζεται στο τέλος κάθε μήνα και στο τέλος της 12μηνης περιόδου του προγράμματος, το συνολικό ποσό της μείωσης θα επιστραφεί στους πελάτες με κατάθεση στον τρεχούμενό τους λογαριασμό. Στο πρόγραμμα θα ενταχθούν όλα τα φυσικά πρόσωπα δανειολήπτες στεγαστικών δανείων για αγορά ή ανέγερση πρώτης κατοικίας και ανεξάρτητα από την αγοραία αξία της πρώτης κατοικίας.
Η Astrobank προχώρησε σε πρόγραμμα που αφορά στεγαστικά δάνεια πρώτης κατοικίας, η αξία των οποίων είναι μέχρι 350 χιλ. ευρώ και τα οποία είναι συνδεδεμένα είτε με το Βασικό Επιτόκιο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, ή Euribor. Το πρόγραμμα ισχύει από 1η Ιουνίου 2023 μέχρι και τέλος του 2023 και θα προβλέπει το «πάγωμα» του βασικού επιτοκίου στο 2,75%.
Περιορισμένο πρόβλημα
Οι πελάτες της Ελληνικής Τράπεζας από την άλλη, της τράπεζας που είναι η μεγαλύτερη λιανικής τραπεζικής, φαίνεται να ευνοούνται σημαντικά από τις συγκυρίες. Όπως σημείωσε σχετικά στην «Κ» πηγή της τράπεζας, πέραν του 85% των στεγαστικών δανείων είναι πάνω στο βασικό επιτόκιο της Τράπεζας και δεν επηρεάζεται από τις αυξήσεις επιτοκίων της ΕΚΤ. Για τον λόγο αυτό, στο παρόν στάδιο δεν έχουν ληφθεί κάποιες αποφάσεις σε σχέση με τα δάνεια πρώτης κατοικίας.
