Ειδικό δικαστήριο χωρίς αναστολή εκποιήσεων

Η πρόταση της κυβέρνησης προς το Υπουργικό Συμβούλιο για τη δημιουργία ειδικού δικαστηρίου ειδικής δικαιοδοσίας που θα εκδικάζει θέματα εκποίησης πρώτης κατοικίας είναι πολύ κοντά, όμως θα λείπει ο χαρακτήρας της αναστολής της εκποίησης. Οπως πληροφορείται η «Κ», ναι μεν το ειδικό δικαστήριο θα προχωρήσει, μέτρο το οποίο θα βοηθήσει τη λειτουργία του πλαισίου των εκποιήσεων, ωστόσο η κυβέρνηση δεν θα έχει στην πρόταση νόμου –που θα περάσει από το Υπουργικό και θα δοθεί στη συνέχεια στη βουλή– την πρόνοια της αναστολής της διαδικασίας μέχρι να διακριβωθεί το ποσό.

Αυτό το κενό βέβαια πιθανώς να θελήσει να το «καλύψει» η Βουλή των Αντιπροσώπων και να «κουμπώσει» η πρόταση των κομμάτων για αναστολή εκποίησης μέχρι να γίνει εκδίκαση υπόθεσης για τελική οφειλή. Είναι η γνωστή πλέον πρόταση νόμου βουλευτών που τροποποιεί τον περί Μεταβιβάσεως και Υποθηκεύσεως Ακινήτων Νόμου, με την οποία θα διασφαλίζεται το δικαίωμα του ενυπόθηκου οφειλέτη και άλλων ενδιαφερομένων προσώπων να προσφεύγουν σε αρμόδιο δικαστήριο για την αναστολή των διαδικασιών εκποίησης ακινήτου, σε συγκεκριμένες περιπτώσεις, οι οποίες καθορίζονται και περιλαμβάνουν την αμφισβήτηση του ύψους του οφειλόμενου ποσού και την επίκληση ύπαρξης καταχρηστικών ρητρών στις συμβάσεις δανείων ή υποθηκών.

Με αστερίσκους ή μη, η δημιουργία ειδικού δικαστηρίου έστω και μετά από πολλά χρόνια, λαμβάνει σάρκα και οστά. Είναι ένα από τα δύο μέτρα τα οποία υπολογίζονται πως θα ενισχύσουν το πλαίσιο των εκποιήσεων και για τις δύο πλευρές, δηλαδή και για τους δανειολήπτες, αλλά και για τις εταιρείες εξαγοράς πιστώσεων και τράπεζες. Το δεύτερο μέτρο αφορά την εφαρμογή του Σχεδίου Ενοίκιο Εναντι Δόσης, για το οποίο έστω και προφορικά –όπως ενημέρωσε– ο γενικός διευθυντής του υπουργείου Οικονομικών, Γιώργος Παντελή, έχει δώσει πράσινο φως η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Οσον αφορά στο ειδικό δικαστήριο, αναμένουμε περισσότερες πληροφορίες για το πώς θα ενεργεί, αλλά και κατά πόσο θα ικανοποιήσει τους βουλευτές. Πάντως, το ΥΠΟΙΚ είχε ανακοινώσει πως το είχε έτοιμο και θα το κατέθετε την Τετάρτη 14 Ιουνίου στο Υπουργικό Συμβούλιο.

Οι διαφωνίες

Ο Σύνδεσμος Τραπεζών πάντως από πλευράς του έχει εκφράσει τη θέση πως, η προωθούμενη Πρόταση Νόμου που έχει ως σκοπό την παραπομπή στα ήδη βεβαρημένα κυπριακά Δικαστήρια με τον μεγάλο χρόνο εκδίκασης υποθέσεων για την εξακρίβωση του ποσού που χρωστά ο δανειολήπτης, θα προκαλέσει μεγάλη και μόνιμη εμπλοκή τόσο στις τράπεζες, όσο και ευρύτερα στο Δικαστικό Σύστημα, αλλά και στην οικονομία. Κατ’ επέκταση – σύμφωνα με τις τράπεζες– θα επιφέρει δυνητικές επιπτώσεις στις αξιολογήσεις της χώρας, στη χρηματοπιστωτική σταθερότητα και στις προοπτικές της χώρας σε μια περίοδο με μεγάλες προκλήσεις.

Ο Σύνδεσμος Εταιρειών Εξαγοράς Πιστώσεων από πλευράς του –θέση που είχε εκφράσει σε μία από τις συνεδρίες της Επιτροπής Οικονομικών– εκτιμά πως η τροποποίηση του νόμου που θα μπορεί ο δανειολήπτης να σταματά τη διαδικασία της εκποίησης μέχρι να διακριβωθεί το ποσό που χρωστά, θα ενισχύσει τους στρατηγικούς κακοπληρωτές. Σύμφωνα με τον Σύνδεσμο, θα μπορούν πλέον οι ενυπόθηκοι οφειλέτες ή τα ενδιαφερόμενα μέρη να σταματούν τη διαδικασία ανάκτησης χρέους μέσω εκποίησης, απλά καταχωρώντας οποιοδήποτε δικονομικό διάβημα έχουν στη διάθεσή τους, χωρίς όμως απαραίτητα να υπάρχει η βάση για δικονομικό διάβημα. Ετσι, ο Σύνδεσμος εκτιμά πως με τη σημερινή κατάσταση των Δικαστηρίων και τις σοβαρές καθυστερήσεις που παρατηρούνται λόγω του βεβαρημένου προγράμματός τους, θα οδηγηθούμε σε κατάχρηση των Δικαστηριακών Διαδικασιών, οι οποίες θα καταχωρούνται με μοναδικό σκοπό την καθυστέρηση της εκποίησης.

Δυναμική 2.000 - 3.000 δανείων

Το Σχέδιο Ενοίκιο Εναντι Δόσης είναι ένα βήμα πριν από την εφαρμογή του, αφού έχει δοθεί έστω και προφορικά το πράσινο φως στο υπουργείο Οικονομικών. Ουσιαστικά θα επιδοτεί το Κράτος τη δόση του δανειολήπτη που θα έχει το δικαίωμα επαναγοράς για 14 χρόνια και η ΚΕΔΙΠΕΣ το δικαίωμα πώλησης μετά από 5 χρόνια. Θεωρείται ότι το Σχέδιο θα αφορά περίπου τις 2.000 κατοικίες, συν τους 800 δανειολήπτες του ΕΣΤΙΑ που απορρίφθηκαν και που θα έχουν τη δυνατότητα να ενταχθούν άνευ κριτηρίων του Σχεδίου Ενοίκιο Eναντι Δόσης. Θα πρέπει να κρατήσουμε μικρό καλάθι για την επιτυχία του σχεδίου, διότι και από τους συνολικά 10.000 δανειολήπτες που θα έμπαιναν στο ΕΣΤΙΑ, τελικά 6.000 περίπου έκαναν αίτηση για να μπουν, οι σωστά συμπληρωμένες αιτήσεις ήταν οι 3.000 και οι 800 από αυτούς κρίθηκαν ως μη βιώσιμη για να συμμετάσχουν.

Η ΚΕΔΙΠΕΣ θα είναι ο φορέας υλοποίησης του Σχεδίου και η εκτέλεση του ρόλου της ΚΕΔΙΠΕΣ προϋποθέτει αλλαγές στον Κατάλογο Δεσμεύσεων ώστε πρώτον να επιτραπεί η αγορά και διαχείριση των κύριων κατοικιών εκτός του χαρτοφυλακίου της ΚΕΔΙΠΕΣ, και δεύτερον να επιτραπεί η αναστολή πληρωμής κρατικής βοήθειας (μία έως δύο δόσεις ανάλογα με τη συμμετοχή στο Σχέδιο ώστε να εξοφληθούν οι κύριες κατοικίες και οι δαπάνες του Σχεδίου.

Οι πρόνοιες του σχεδίου

Οι βασικές παράμετροι του Σχεδίου κατά την έγκριση από το Διοικητικό Συμβούλιο της ΚΕΔΙΠΕΣ είναι οι εξής:

1. Το Σχέδιο αφορά Μη Εξυπηρετούμενες Χορηγήσεις με εξασφάλιση Κύριας Κατοικίας με Αγοραία Αξία μέχρι 250 χιλ.

2. Δικαιούχοι είναι φυσικά πρόσωπα λήπτες συγκεκριμένων επιδομάτων. Επίσης δικαιούχοι είναι οι επιλέξιμοι αλλά μη βιώσιμοι δανειολήπτες για ένταξη στο Σχέδιο Εστία και στο Σχέδιο Οικία.

3. Διενεργείται τεχνικός έλεγχος καταλληλότητας και εκτίμηση της αξίας του ακινήτου.

4. Η ΚΕΔΙΠΕΣ αποκτά την κύρια κατοικία και καταβάλλει προς τη Συμμετέχουσα (Τράπεζα ή Εταιρεία Εξαγοράς Πιστώσεων) περί το 65% της αγοραίας αξίας.

5. Η Συμμετέχουσα διαγράφει την πιστωτική διευκόλυνση που παραμένει μετά την αφαίρεση της τιμής απόκτησης του ακινήτου στον βαθμό που δεν καλύπτεται από άλλες εμπράγματες εξασφαλίσεις.

6. Προηγείται η εξάλειψη επιβαρύνσεων επί της Κύριας Κατοικίας εντός προκαθορισμένων ποσοστών.

7. Η Κυπριακή Δημοκρατία καταβάλλει ενοίκιο στην ΚΕΔΙΠΕΣ ύψους 65% του αγοραίου ενοίκου.

8. Ο ιδιοκτήτης γίνεται ενοικιαστής και η διάρκεια ενοικίασης είναι ίση με 14 έτη ή εφ’ όρου ζωής, όπου ο ενοικιαστής είναι άνω των 65 ετών.

9. Ο ενοικιαστής έχει δικαίωμα επαναγοράς της κατοικίας μετά την πάροδο 5 ετών και πριν την λήξη 14 ετών σε προκαθορισμένη τιμή η οποία αναγράφεται στη σύμβαση ενοικίασης. Η τιμή επαναγοράς λαμβάνει υπόψη διάφορες παραμέτρους (περιλαμβανομένων μεταβολών στις τιμές ακινήτων, εξόδων και πληρωμών ενοικίων) και παραμένει ελκυστική.