ΚΥΠΕ
Ενώπιον της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Οικονομικών τέθηκαν εκ νέου οι τέσσερις προτάσεις νόμου που αφορούν τη διαδικασία εκποιήσεων, οι οποίες αναμένεται να οδηγηθούν στην Ολομέλεια στις 6 Ιουλίου.
Η πρόταση ΔΗΣΥ-ΔΗΚΟ, που αφορά την παραχώρηση πληροφόρησης στους δανειολήπτες όσον αφορά το οφειλόμενο ποσό, βρίσκει σύμφωνους το Υπουργείο Οικονομικών και την Κεντρική Τράπεζα. Αντίστοιχα, η πρόταση του ΑΚΕΛ που αφορά την ανταλλαγή ακινήτου έναντι χρέους στην αγοραία τιμή αντί της αξίας καταναγκαστικής πώλησης, το Υπουργείο Οικονομικών ανέφερε ότι συμφωνεί με την πρόταση, προτείνοντας ωστόσο εξαίρεση όσον αφορά το Σχέδιο «Ενοίκιο έναντι Δόσης», καθώς δεν θα μπορεί να εφαρμοστεί, αν ισχύσει αυτή η νομοθεσία.
Καθησυχάζοντας τις ανησυχίες των βουλευτών του ΑΚΕΛ για συμπερίληψη εξαίρεσης για σχέδιο το οποίο ακόμα δεν έχει ανακοινωθεί, ο Γενικός Διευθυντής του Υπουργείου Οικονομικών, Γιώργος Παντελή, ανέφερε ότι το Σχέδιο Ενοίκιο έναντι Δόσης έχει εγκριθεί από την Γενική Διεύθυνση Ανταγωνισμού της ΕΕ και αναμένεται η δημοσίευσή του.
Αντίθετα, αναφορικά με την πρόταση νόμου που υπογράφουν βουλευτές του ΑΚΕΛ, του ΔΗΚΟ, της ΔΗΠΑ, της ΕΔΕΚ, του ΕΛΑΜ, των Οικολόγων και ανεξάρτητοι βουλευτές αναφορικά με την παραχώρηση του δικαιώματος σε δανειολήπτες για εξασφάλιση διατάγματος αναστολής της διαδικασίας εκποίησης για λόγους όπως την διαπίστωση του οφειλόμενου ποσού, τόσο το Υπουργείο Οικονομικών, όσο και η Κεντρική Τράπεζα εκφράζουν τη διαφωνία τους, προειδοποιώντας για κινδύνους στη χρηματοπιστωτική σταθερότητα και στα έσοδα του κράτους.
Εκ μέρους της Κεντρικής Τράπεζας, ο Κλεάνθης Ιωαννίδης, είπε ότι φαίνεται να υπάρχει εφησυχασμός ότι το 9% στο οποίο βρίσκονται σήμερα τα ΜΕΔ είναι χαμηλό. Σημείωσε ότι είναι πολύ ψηλό, καθώς ο μέσος όρος της ΕΕ είναι 1,8%. Προειδοποίησε ότι η ΕΚΤ κρίνει μια τράπεζα ως ψηλού κινδύνου αν έχει ΜΕΔ πάνω του 5%. Ανέφερε επίσης, ότι μία χειροτέρευση του θεσμικού πλαισίου μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση των προβλέψεων, επηρεάζοντας και τις προβλέψεις για τα εξυπηρετούμενα δάνεια.
Από την πλευρά του, ο ΓΔ του Υπουργείου Οικονομικών είπε ότι η προοπτική αναστολής διαδικασίας εκποιήσεων επ’ αόριστον θα επηρεάσει σημαντικά το κράτος, καθώς τίθεται σε κίνδυνο η ανάκτηση των ΜΕΔ από την ΚΕΔΙΠΕΣ και η αποτελεσματική διαχείρισή τους από τον ΟΧΣ. Πρόσθεσε ότι οι ξένοι οίκοι αξιολόγησης κάνουν αναφορά στην ύπαρξη αποτελεσματικού πλαισίου εκποιήσεων. «Αν προχωρήσουμε με τέτοια πρόταση, επηρεάζεται η πρόσβαση της Κύπρου στις αγορές κεφαλαίων», σημείωσε, η οποία θα γίνει πιο κοστοβόρα για τη Δημοκρατία. Επιπλέον, έκανε αναφορά στις αξιολογήσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, που αναφέρουν ότι μια από τις μεγαλύτερες ανισορροπίες της κυπριακής οικονομίας είναι το ψηλό ιδιωτικό χρέος που αντικατοπτρίζεται μέσω των ΜΕΔ.
Από την πλευρά του ο Χρηματοοικονομικός Επίτροπος, Παύλος Ιωάννου, είπε ότι η εφαρμογή της προτεινόμενης νομοθεσίας είναι πολύ περιορισμένη, και επικαλέστηκε την αναγκαιότητα ύπαρξης συγκροτημένης βάσης δεδομένων που να καλύπτει και τις εταιρείες εξαγοράς πιστώσεων και διαχείρισης δανείων, προκειμένου να λαμβάνονται υπόψη στη λήψη αποφάσεων.
Η εκπρόσωπος της Νομικής Υπηρεσίας, Ειρήνη Νεοφύτου, ανέφερε ότι με τη συγκεκριμένη πρόταση υπάρχει διττό πρόβλημα: συνταγματικότητας και δικονομίας, καθώς παρεμβαίνει η νομοθετική εξουσία στη δικαστική και στη νομολογία των δικαστηρίων.
Επιπλέον, απαντώντας σε βουλευτές για το πού βρίσκεται το νομοσχέδιο για το ειδικό δικαστήριο που προτείνει η Κυβέρνηση, ο ΓΔ του Υπ. Οικονομικών είπε ότι συζητήθηκε δυο φορές στο Υπουργικό και λογικά στην επόμενη συνεδρίαση θα υπάρξει κατάληξη.
Ο εκπρόσωπος της Κεντρικής Τράπεζας, απαντώντας με υπόμνημα σε ερωτήσεις που έθεσαν οι βουλευτές στην προηγούμενη συνεδρίαση της Επιτροπής, ανέφερε ότι στις 31 Μαρτίου 2023 στο τραπεζικό σύστημα 36% των ΜΕΔ ήταν σε πέραν των πέντε χρόνων καθυστέρησης, ενώ από αυτά το 26% ήταν πέραν των εφτά χρόνων. Επιπλέον, σημείωσε ότι στις εταιρείες εξαγοράς πιστώσεων η μεγάλη πλειοψηφία των δανείων είναι πέραν των πέντε χρόνων σε καθυστέρηση και κατά πλειοψηφία είναι τερματισμένα δάνεια.
Απαντώντας σε ερώτηση του βουλευτή του ΑΚΕΛ, Άριστου Δαμιανού, πρόσθεσε ότι το ποσό των Μη Εξυπηρετούμενων Δανείων με εξασφάλιση πρώτη κατοικία αξίας κάτω των €350.000 ανέρχεται σε €530 εκ.
Από την πλευρά του, ο Χρηματοοικονομικός Επίτροπος ανέφερε ότι τα στοιχεία που παρουσίασε η Κεντρική «είναι άκρως ανεπαρκή, αν όχι παραπλανητικά», σημειώνοντας την αναγκαιότητα ύπαρξης βάσης δεδομένων, στην οποία να υπάρχει πληροφόρηση και για το για πόσα δάνεια υπάρχει απόφαση δικαστηρίου για εκποίηση και για πόσα χρόνια έχει αυτή καθυστερήσει. «Αν δεν έχουμε επαρκή δεδομένα, δεν κάνουμε σωστή δουλειά», ανέφερε, σημειώνοντας ότι τα στοιχεία επηρεάζουν τους εγγυητές, οι οποίοι, χωρίς ευθύνη, δεν μπορούν να αξιοποιήσουν την ακίνητη περιουσία τους επειδή είναι στο Άρτεμις.
Επιπλέον, ανέφερε ότι πρέπει να είναι γνωστός και ο αριθμός των δανειακών συμβάσεων, εκτός από το λογιστικό απόθεμα, για να συγκρίνουμε αν μειώνονται ή όχι, με εκποιήσεις ή με διευθετήσεις. Σημείωσε ότι η σύγχυση που υπάρχει επηρεάζει τα σχέδια του κράτους για αντιμετώπιση του προβλήματος.
Τέλος, προς ψήφιση θα πάει και η πρόταση νόμου του Προέδρου της ΕΔΕΚ Μαρίνου Σιζόπουλου για την τιμή εκποίησης ενός ακινήτου στην αξία του ακινήτου κατά την αρχική σύναψη του δανείου.
Ο βουλευτής του ΔΗΣΥ, Ονούφριος Κουλά, σε δηλώσεις του, ανέφερε ότι αναδείχθηκαν ξανά οι διαφωνίες της Κυβέρνησης με τα συμπολιτευόμενα κόμματα για το θέμα της διαχείρισης των ΜΕΔ και των εκποιήσεων. Για ένα θέμα τόσο κεφαλαιώδες, το οποίο σύμφωνα με την Κυβέρνηση και την Κεντρική Τράπεζα, διακυβεύεται η χρηματοπιστωτική σταθερότητα και η οικονομία, δεν υπάρχει η αναγκαία συνεννόηση.
Πρόσθεσε ότι αναμένεται εδώ και βδομάδες η πρόταση της Κυβέρνησης με το νομοσχέδιο για το ειδικό δικαστήριο. "Ελπίζουμε το νομοσχέδιο να μην αντιμετωπίζει τη δυστοκία της ασυμφωνίας με τα συγκυβερνόντα κόμματα", είπε, σημειώνοντας ότι ο ΔΗΣΥ, αναμένει το νομοσχέδιο να κατατεθεί το συντομότερο.
Ο βουλευτής του ΑΚΕΛ, Άριστος Δαμιανού, σε δηλώσεις του μετά την ολοκλήρωση της συνεδρίασης της επιτροπής, είπε ότι αναπτύχθηκε μια πολύ έντονη κινδυνολογία ότι κινδυνεύει το τραπεζικό σύστημα. Σήμερα, σημείωσε "αυτή η κινδυνολογία καταρρίπτεται" με τα στοιχεία που κατέθεσε η Κεντρική, καθώς, όπως είπε, επιβεβαιώθηκε η δική μας θέση ότι η μεγάλη πλειοψηφία των κόκκινων δανείων που αφορούν πρώτη κατοικία δεν βρίσκεται εντός των τραπεζών, αλλά έχουν μεταφερθεί στις εταιρείες εξαγοράς ή διαχείρισης πιστώσεων.
"Είτε η Κυβέρνηση θα δεχτεί ότι το ανθρώπινο και συνταγματικά κατοχυρωμένο δικαίωμα των πολιτών, απρόσκοπτα να καταφεύγουν στη δικαιοσύνη για να βρουν το δίκιο τους, θα επανέλθει όπως ήταν πριν το 2018, είτε θα πρέπει η Κυβέρνηση να αναγνωρίσει ότι θα πλήττεται το κράτος δικαίου στην Κυπριακή Δημοκρατία, με το ψευδοεπιχείρημα ότι κινδυνεύουν οι τράπεζες", σημείωσε.
Ο βουλευτής του Κινήματος Οικολόγων - Συνεργασία Πολιτών, Σταύρος Παπαδούρης, είπε ότι διαφάνηκε ότι το Υπουργείο Οικονομικών έχει δύο καπέλα: του Υπ. Οικονομικών και του πιστωτή, γιατί "η μεγάλη τους έννοια είναι τι θα γίνει με την ΚΕΔΙΠΕΣ και με τον ΟΧΣ, που είναι λεφτά που θα καταλήξουν στο κράτος".
Πρόσθεσε, επίσης, ότι το αίτημα της πρότασης νόμου είναι δίκαιο και επιβεβαιώνεται από πρόσφατη απόφαση του ευρωπαϊκού δικαστηρίου που λέει ότι παρά τις ανησυχίες μη σταθερότητας του χρηματοπιστωτικού τομέα, οι νομοθεσίες, όταν είναι δίκαιες, παραμένουν δίκαιες. Ο κ. Παπαδούρης ανέφερε, τέλος, ότι με την πρόταση νόμου "προσπαθούμε να εξασφαλίσουμε την πρόσβαση στη δικαιοσύνη".
Ο βουλευτής της ΔΗΠΑ, Αλέκος Τρυφωνίδης, επανέλαβε τη θέση της ΔΗΠΑ για την ανάγκη επαναφοράς του δικαιώματος του δανειολήπτη να προσφύγει στο δικαστήριο πριν την εκποίηση. Αναφερόμενος στους κινδύνους που επικαλούνται η Κεντρική Τράπεζα και το Υπ. Οικονομικών, είπε ότι "δεν έχουμε λάβει τις κατάλληλες απαντήσεις που να μας ικανοποιούν και να αποδεικνύουν την κινδυνολογία".
Για τη δημιουργία ειδικών δικαστηρίων, είπε ότι "αισιοδοξούμε ότι θα γίνει αυτό πολύ σύντομα, για να ψηφίσουμε σε συνδυασμό τη δική μας πρόταση νόμου, σε συνδυασμό με το κυβερνητικό νομοσχέδιο", καθώς, όπως σημείωσε, δεν έρχονται σε αντίθεση τα δύο.
Ο Πρόεδρος της ΕΔΕΚ, Μαρίνος Σιζόπουλος, ανέφερε ότι η ρύθμιση των προβλημάτων που έχουν προκύψει από τα ΜΕΔ και η προστασία των ευάλωτων δανειοληπτών - όχι των στρατηγικών κακοπληρωτών- θα πρέπει να γίνει στο πλαίσιο συγκεκριμένων προτάσεων που να καλύπτουν όλο το φάσμα. Σημείωσε ότι ΕΔΕΚ κατέθεσε τις προτάσεις από το 2015.
Όπως είπε, οι προτάσεις πρέπει να περιλαμβάνουν το ειδικό τμήμα στα Επαρχιακά Δικαστήρια για την προσφυγή των δανειοληπτών στη βάση συγκεκριμένων προτεραιοτήτων, τον καθορισμό της αντικειμενικής αξίας του ενυπόθηκου ακινήτου και πώς αυτό αξιοποιείται, την προστασία των εγγυητών και σε περίπτωση απορρόφησης του ακινήτου να υπάρχει διαγραφή του υπόλοιπου.
