Του Γιάννη Ιωάννου
Υψηλή σημασία, ενεργειακά και γεωπολιτικά, αποδίδει η κυβέρνηση Χριστοδουλίδη στην επίσκεψη του Προέδρου της Δημοκρατίας στην Αίγυπτο με φόντο την υπογραφή μιας συμφωνίας και ενός μνημονίου συναντίληψης (MoU) για την ανάπτυξη των κοιτασμάτων «Αφροδίτη» και «Κρόνος» -στα τεμάχια, αντίστοιχα, «12» και «6» της κυπριακής Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ). Την περασμένη Παρασκευή, 14 Φεβρουαρίου, ΚΔ και Chevron, μετά από μια μακρά διαπραγμάτευση που ξεκίνησε στις 25 Αυγούστου πέρυσι (σ.σ. 2024), συμφώνησαν στο αναθεωρημένο πλάνο ανάπτυξης της «Αφροδίτης» -με εκτιμώμενο κόστος 4 δις δολάρια, παραγωγή επί του τεμαχίου (πλωτή μονάδα παραγωγής) με αρχική παραγωγή 800 MMCF ημερησίως (σ.σ. εκατ. κυβικά πόδια) και 4 πηγάδια παραγωγής, με τα δύο τελευταία να αποτελούν πάγιες επιδιώξεις της Λευκωσίας στη διαπραγμάτευση.
Χθες, στο περιθώριο της έκθεσης “Energy Show (EGYPES) 2025”, ο υπουργός Ενέργειας, Γιώργος Παπαναστασίου, υπέγραψε Συμφωνία Φιλεξενούσας Χώρας (Host Government Agreement) με την Αίγυπτο για την εξαγωγή των κοιτασμάτων του «Κρόνου» (τεμάχιο «6») που αναπτύσσει η ιταλική ΕΝΙ -και το οποίο θα κατευθύνει στην Αίγυπτο. Επίσης υπογράφτηκε και μνημόνιο συναντίληψης (MoU) μεταξύ των αιγυπτιακών αρχών και της κοινοπραξίας της «Αφροδίτης» (Chevron Cyprus Limited με 35%, NewMed Energy LP με 30%, BG Cyprus Limited με 35%) -πτυχή που συνδέεται με την εξαγωγή, ουσιαστικά, των ποσοτήτων της «Αφροδίτης» στο αιγυπτιακό τερματικό της Νταμιέτα.
Στο Κάιρο τέλος ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης και η αντιπροσωπεία του (υπ. Ενέργειας και υπ. Εξωτερικών) είχαν την ευκαιρία για διμερείς επαφές με την κυβέρνηση Σίσι -στην οποία λόγω timing και εξελίξεων στην περιοχή αποδίδεται μεγάλη στρατηγική σημασία σε επίπεδο περιφερειακής πολιτικής και ενεργειακής συνεργασίας.
Γκάζι το.. 2031
Σύμφωνα με όσα δημοσίευσε η ισραηλινή εταιρεία NewMed Energy την επομένη της ανακοίνωσης της συμφωνίας ΚΔ-Chevron για το αναθεωρημένο πλάνο ανάπτυξης του κοιτάσματος «Αφροδίτη» επί της αρχής φαίνεται από την συμφωνία ότι ικανοποιούνται οι όροι που έθεσε η Λευκωσία για παραγωγή επί του τεμαχίου (πλωτή μονάδα παραγωγής/floating production facility-FPC), 4 πηγάδια παραγωγής και παραγωγή 800 MMCF ημερησίως (εκατ. κυβικά πόδια). Ωστόσο στην ανακοίνωση αναφέρεται πως η προκαταρκτική ανάπτυξη του κοιτάσματος (φάσεις FEED-Front End Engineering Design και pre-FEED) αποτελεί -μεταξύ άλλων (ο γνωστός όρος inter alia) όπως χαρακτηριστικά παρατίθεται- προϋπόθεση για να καταδείξει και την τελική επενδυτική απόφαση (FID-Final Investment Decision) εκ μέρους του αμερικανικού κολοσσού της Chevron. Η εν λόγω πτυχή, που η «Κ» κάλυψε αναλυτικά στο παρελθόν, δείχνει προς συγκεκριμένες κατευθύνσεις συνδυαστικά με την ανάλυση της ανακοίνωσης της NewMed Energy:
- Απουσίας χρονικού ορίζοντα ως προς την παράδοση του FEED -με πληροφορίες ωστόσο της «Κ» να αναφέρουν ένα χρονικό περιθώριο 9-10 μηνών
- Χρονικό ορίζοντα παραγωγής της «Αφροδίτης» το 2031 -ουσιαστικά δύο δεκαετίες μετά την ανακάλυψη του κοιτάσματος το 2011, πτυχή που μπορεί υπό προϋποθέσεις να επεκταθεί και κάποια χρόνια μετά (2035)
- Πολλών «μικρών γραμμάτων», στη νέα συμφωνία, για την τελική τύχη της «Αφροδίτης» που συνδέονται με την φάση FEED και αφορούν κόστα, εξεύρεση χρηματοδότησης, πτυχές γεωπολιτικού ρίσκου και ασφάλειας, τιμές φυσικού αερίου, ζητήματα προσφοράς φυσικού αερίου, τεχνικά εμπόδια κατασκευής και μεταφοράς, ζητήματα κατανάλωσης του φυσικού αερίου που θα παράγεται ως προς τις αγορές που εξάγεται, κοκ
Τέλος, υπενθυμίζεται πως εκκρεμεί η συμφωνία καταμερισμού των ποσοτήτων της «Αφροδίτης» με το Ισραήλ. Το Ισραήλ διεκδικεί μέρος των 3.6 tcf φυσικού αερίου του κοιτάσματος «12» θεωρώντας πως το 10% περίπου της «Αφροδίτης» εισέρχεται στο γειτονικό κοίτασμα, «Ισάι», επί της ισραηλινής ΑΟΖ. Όπως είναι σε θέση να γνωρίζει η «Κ» η Λευκωσία επιδιώκει το αμέσως επόμενο διάστημα να κλείσει το ζήτημα της συμφωνίας συνεκμετάλλευσης με το Ισραήλ και επί τούτου μπορεί να υπάρξει σχετική επίσκεψη στη γειτονική χώρα για να υπογραφεί η σχετική συμφωνία.
Στρατηγικός εταίρος η Αίγυπτος
Σε συνέντευξη του στο πρακτορείο ΜΕΝΑ πριν την μετάβαση του στο Κάιρο, ο ΠτΔ Νίκος Χριστοδουλίδης αναφέρθηκε στη στενή συνεργασία με την Αίγυπτο σε πολλαπλούς τομείς πολιτικής και στην στρατηγική σημασία που αποδίδεται σε αυτή την σχέση εκ μέρους της Λευκωσίας. Για τις σχέσεις Αιγύπτου-Κύπρου και τις προοπτικές διμερούς συνεργασίας το επόμενο διάστημα, ιδιαίτερα στον τομέα της ενέργειας και του φυσικού αερίου, ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης ανέφερε στο αιγυπτιακό πρακτορείο ειδήσεων (...) ότι οι σχέσεις των δύο χωρών είναι στρατηγικής σημασίας και βασίζονται σε κοινές αξίες, αμοιβαίο σεβασμό και εντατική συνεργασία σε πολλούς τομείς». Είπε επίσης ότι η συνεργασία μεταξύ Αιγύπτου και Κύπρου στον ενεργειακό τομέα έχει φτάσει σε νέους ορίζοντες, ιδίως με την υπογραφή συμφωνίας για τη μεταφορά φυσικού αερίου από το κυπριακό κοίτασμα «Κρόνος» στην Αίγυπτο. Τέλος, ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης, αναφέρθηκε και στο έργο σύνδεσης του αιγυπτιακού δικτύου ηλεκτρικής ενέργειας με την Ευρώπη μέσω Κύπρου και Ελλάδας, λέγοντας ότι το έργο θα ενισχύσει την ενεργειακή ασφάλεια και βιωσιμότητα, ενώ θα τοποθετήσει την Αίγυπτο ως σημαντικό ενεργειακό κόμβο.
Tα ίδια μηνύματα μετέφερε, τέλος, ο ΠτΔ και σε συνέντευξή του στην Ahram Online αναφερόμενος σε όλο το εύρος της συνεργασίας Καίρου-Λευκωσίας αλλά και στις πρωτοβουλίες Nostos. To NOSTOS-Roots Revival έχει προωθήσει ουσιαστικές ανταλλαγές, ενώ ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης αναφερόμενος στην 10η Τριμερή Σύνοδο Κορυφής στο Κάιρο αυτόν τον Ιανουάριο, τόνισε: (...) επιβεβαιώσαμε τη δέσμευσή μας να επεκτείνουμε το NOSTOS ενσωματώνοντας πολιτιστικές, εκπαιδευτικές και ερευνητικές συνεργασίες με την υποστήριξη της ΟΥΝΕΣΚΟ». Τέλος, κατά τη συνάντηση τους, οι δύο Πρόεδροι, υπογράμμισαν τη μεγάλη σημασία της συμφωνίας και του Μνημονίου Συναντίληψης (ΜοU) για την ενεργειακή συνεργασία των δυο χωρών. Επεσήμαναν, επίσης, πως μέσω αυτών, η ενεργειακή συνεργασία Κύπρου – Αιγύπτου τίθεται σε τροχιά ουσιαστικής υλοποίησης. Κατά τη συνάντηση, η οποία έγινε με τη συμμετοχή των αντιπροσωπειών των δύο χωρών, συζητήθηκαν οι επόμενοι ενεργειακοί στόχοι και ορόσημα και υπογραμμίστηκε η σημασία της περαιτέρω ανάπτυξης της ενεργειακής συνεργασίας μεταξύ Κυπριακής Δημοκρατίας και Αιγύπτου, τόσο σε διμερές όσο και σε περιφερειακό επίπεδο, αφού αποτελεί πρότυπο συνεργασίας και προώθησης της ειρήνης, της σταθερότητας και της ανάπτυξης στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου.
