Kathimerini.gr
Χρύσα Λιάγγου
Σε κρίσιμη καμπή βρίσκονται οι διαβουλεύσεις μεταξύ ΑΔΜΗΕ και κυπριακής πλευράς για την ηλεκτρική διασύνδεση Κρήτης – Αττικής. Η επαμφοτερίζουσα στάση της Κύπρου φρενάρει τη δυναμική που απέκτησε το έργο μετά την ανάδειξη του ΑΔΜΗΕ σε φορέα υλοποίησης και Project Promoter τον περασμένο Οκτώβριο και θέτει νέα και πολύπλοκα εμπόδια.
Η Κυπριακή Δημοκρατία εμμένει στη θέση της για νέα μελέτη κόστους – οφέλους προκειμένου να λάβει τελική επενδυτική απόφαση για τη μετοχική της συμμετοχή στο έργο, ενώ ανεπίσημα θέτει και ζήτημα ανακατανομής του κόστους κοινωνικοποίησης μεταξύ Ελλάδας και Κύπρου. Να αλλάξουν, δηλαδή, τα ποσοστά του κόστους του έργου που θα πληρώσουν οι Ελληνες και οι Κύπριοι καταναλωτές και που με βάση την εγκεκριμένη από το 2017 κατανομή αναφέρονται σε 37% και 63% αντίστοιχα. Το συνολικό κόστος του έργου ανέρχεται σε 1,2 δισ. ευρώ και έχει διασφαλίσει χρηματοδότηση ύψους 657 εκατ. ευρώ από την Ε.Ε. ως ευρωπαϊκό έργο κοινού ενδιαφέροντος (PCI). Η κυπριακή κυβέρνηση φέρεται να ζητάει νέο καταμερισμό του κόστους, με το επιχείρημα ότι η Ελλάδα θα επωφεληθεί περισσότερο από το έργο αφού θα εξάγει ενέργεια από ΑΠΕ στην Κύπρο και μελλοντικά στο Ισραήλ.
Για τον ΑΔΜΗΕ δεν τίθεται και δεν μπορεί να μπει στο τραπέζι, όπως τονίζουν χαρακτηριστικά αρμόδια στελέχη, ζήτημα μελέτης κόστους – οφέλους στο έργο, από τη στιγμή που η βιωσιμότητά του έχει κριθεί από την Ε.Ε., η οποία ενέκρινε χρηματοδότηση ύψους 657 εκατ. ευρώ.
Για να προχωρήσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή σε τόσο υψηλή χρηματοδότηση ενός διασυνοριακού έργου έχει προβεί σε λεπτομερείς μελέτες κόστους – οφέλους, οι οποίες έχουν αποδείξει το όφελος για τους καταναλωτές και την οικονομική βιωσιμότητα του έργου. Τη θέση αυτή ο ΑΔΜΗΕ τη στήριξε γραπτώς στην απαντητική επιστολή που έστειλε στο τέλος της περασμένης εβδομάδας στην κυπριακή πλευρά, στην οποία ανέπτυξε και τους κινδύνους που υποκρύπτει για το κυπριακό δημόσιο μια υπαναχώρηση απέναντι στο έργο, τη στήριξη του οποίου επαναβεβαίωσε για τελευταία φορά στην Ε.Ε. το 2023.
Στο μεταξύ, οι Ρυθμιστικές Αρχές Ενέργειας, Ελλάδας και Κύπρου δεν έχουν ακόμη μεταβιβάσει στον ΑΔΜΗΕ το έργο, με αποτέλεσμα να έχουν παγώσει όλες οι διαδικασίες μετοχικής συμμετοχής τρίτων επενδυτών. Ενδιαφέρον για συμμετοχή στον Great Sea Interconnector (φορέα υλοποίησης της διασύνδεσης) έχει εκφράσει το fund από το Αμπου Ντάμπι TAQA και τo ισραηλινό Aluma, όπως και το αναπτυξιακό αμερικανικό κρατικό fund DFC. Η ιδιοκτησιακή αυτή εκκρεμότητα μπλοκάρει και τις πληρωμές προς την εταιρεία Nexans, που κατασκευάζει το καλώδιο. Στο τέλος Απριλίου, βάσει της σχετικής σύμβασης ανάθεσης του έργου κατασκευής του καλωδίου, θα πρέπει να καταβληθεί στη Nexans η δεύτερη δόση. Ο ΑΔΜΗΕ, που έχει ήδη ξοδέψει περί τα 150 εκατ. ευρώ μέχρι σήμερα, έχει διαμηνύσει προς την κυπριακή πλευρά και τους λοιπούς εμπλεκομένους ότι δεν προτίθεται να ξοδέψει άλλα εάν δεν βρεθεί λύση, που στην πράξη σημαίνει το κυπριακό δημόσιο να λάβει την επενδυτική απόφαση για τη μετοχική συμμετοχή στο έργο για την οποία έχει δεσμευθεί. Η απόφαση αυτή θα ανοίξει τον δρόμο τόσο για την ολοκλήρωση της χρηματοδότησης του έργου από τις τράπεζες όσο και για τη μετοχική σύνθεση του Great Sea Interconnector.
Συνεχής είναι η ενημέρωση της Ε.Ε. για τις εξελίξεις γύρω από το έργο που έχει χρηματοδοτήσει και που θα τερματίσει την ενεργειακή απομόνωση της Κύπρου από το ευρωπαϊκό ηλεκτρικό σύστημα. Την περασμένη Παρασκευή υπήρξε μάλιστα τηλεδιάσκεψη του ΑΔΜΗΕ με στελέχη της Γενικής Διεύθυνσης Ενέργειας της Ε.Ε. Κρίσιμες θα είναι εξάλλου οι συναντήσεις μεταξύ ελληνικής και κυπριακής πλευράς σήμερα στη Λευκωσία, στο περιθώριο των συναντήσεων που έχουν προγραμματιστεί για την ηλεκτρική διασύνδεσης Κύπρου – Ισραήλ, που αποτελεί το δεύτερο τμήμα της εμβληματικής διασύνδεσης Ελλάδας – Κύπρου – Ισραήλ.
Η διοίκηση του ΑΔΜΗΕ θα βρίσκεται σήμερα στην Κύπρο, όπου θα πραγματοποιήσει συνάντηση με στελέχη του υπουργείου Ενέργειας και της Ρυθμιστικής Αρχής του Ισραήλ με αντικείμενο την ωρίμανση της διασύνδεσης Κύπρου – Ισραήλ. Στη συνέχεια θα ακολουθήσει τριμερής διάσκεψη Ελλάδας – Κύπρου – Ισραήλ υπό τον συντονισμό του ΑΔΜΗΕ και με την παρουσία των διαχειριστών των δύο κρατών. Το έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας – Κύπρου – Ισραήλ αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα έργα ηλεκτρικών διασυνδέσεων παγκοσμίως, πρωτοπορώντας στην πόντιση καλωδίων σε βάθος 3.000 μ. και καινοτόμου τεχνολογίας σταθμών μετατροπής (High Voltage Direct Current).
