Kathimerini.gr
Σε απόλυτο και ανεξέλεγκτο κραχ εξελίχθηκε η βίαιη διόρθωση στις αγορές που ξεκίνησε την «Ημέρα Απελευθέρωσης». Η χθεσινή δραματική εικόνα κατάρρευσης και χάους στους διεθνείς χρηματιστηριακούς δείκτες και η μαζική και άτακτη φυγή των επενδυτών ξύπνησε μνήμες «Μαύρης Δευτέρας» έπειτα και από τις νέες δηλώσεις του Ντόναλντ Τραμπ, οι οποίες έδειξαν ότι οι ΗΠΑ αναμένεται να διατηρήσουν ή και να εντείνουν την επιθετικότητά τους στο μέτωπο των δασμών, αφού προειδοποίησε τις ξένες κυβερνήσεις ότι θα έπρεπε να πληρώσουν «πολλά χρήματα» για να άρουν τους δασμούς που ονόμασε «φάρμακο», ενώ απείλησε με νέους δασμούς την Κίνα λόγω των αντιποίνων που ανακοίνωσε η χώρα την Παρασκευή. Ολα αυτά οδήγησαν σε ακόμη μεγαλύτερους φόβους για ύφεση, προκάλεσαν μπαράζ προειδοποιήσεων από διεθνείς οίκους για «γκρέμισμα» χωρίς τέλος στις αγορές, ενώ ώθησαν ακόμα και μεγαλοεπενδυτές που είχαν υποστηρίξει τον Τραμπ να κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου ότι η Αμερική οδεύει προς έναν αυτοπροκαλούμενο «οικονομικό πυρηνικό χειμώνα».
Το «φάρμακο»
Υπερασπιζόμενος τους σαρωτικούς δασμούς και προσπαθώντας να υποβαθμίσει το ισχυρό σοκ που προκάλεσαν στα παγκόσμια χρηματιστήρια, ο Τραμπ, μιλώντας σε δημοσιογράφους στο Air Force One αργά την Κυριακή, είπε: «Δεν θέλω να πέσει καμία αγορά. Αλλά μερικές φορές πρέπει να πάρεις φάρμακο για να διορθώσεις κάτι», ενώ επανέλαβε ότι οι θέσεις εργασίας και οι επενδύσεις θα επιστρέψουν στις ΗΠΑ για να τις κάνουν «πλούσιες όσο ποτέ άλλοτε».
Λίγες ώρες μετά τα σχόλια του Τραμπ, τα χρηματιστήρια στην Ασία κατέγραψαν νέα «βουτιά», με τον δείκτη Hang Seng στο Χονγκ Κονγκ να κλείνει με απώλειες 13,22%, το χρηματιστήριο της Σαγκάης να υποχωρεί κατά 7,34% και τον δείκτη Nikkei 225 της Ιαπωνίας να χάνει 7,83% φτάνοντας σε χαμηλό 18 μηνών, ενώ Ευρώπη και futures στη Γουόλ Στριτ πραγματοποίησαν νέα ελεύθερη πτώση.
Η διάψευση της ελπίδας
Αν και λίγο μετά το άνοιγμα της Γουόλ Στριτ υπήρξε η φήμη ότι ο Τραμπ σκέφτεται ένα τάιμ άουτ 90 ημερών για την επιβολή των δασμών, κάτι που περιόρισε τις απώλειες οδηγώντας ακόμη και σε θετικό έδαφος τους αμερικανικούς δείκτες, εντούτοις αυτό αποδείχθηκε fake news, με τις αγορές να επιστρέφουν στον… πανικό, τη στιγμή που ο Τραμπ απείλησε και με νέους δασμούς 50% την Κίνα λόγω των αντιποίνων που ανακοίνωσε η χώρα. Ετσι, στην Ευρώπη, οι μετοχές υποχώρησαν σε χαμηλό 16 μηνών, με τους βασικούς δείκτες σε Φρανκφούρτη, Παρίσι, Μιλάνο και Λονδίνο να βυθίζονται κατά 4,5%-5,2%, ενώ ενδοσυνεδριακά η πτώση είχε ξεπεράσει και το 10% (DAX).
Το Χρηματιστήριο της Αθήνας προσγειώθηκε απότομα κάτω από τις 1.500 μονάδες με πτώση 7,43% και ο τραπεζικός δείκτης κατέγραψε «βουτιά» 8,9%, ενώ η συνολική κεφαλαιοποίηση της αγοράς διαμορφώνεται πλέον στα 104 δισ. ευρώ, με τις τρεις τελευταίες συνεδριάσεις του μεγάλου sell-off να έχουν αφαιρέσει σχεδόν 14 δισ. ευρώ από την αξία των ελληνικών μετοχών.
Χάθηκαν 10 τρισ. δολ.
Σημειώνεται πως περίπου 10 τρισ. δολάρια έχουν γίνει καπνός από την αξία των διεθνών μετοχών μέσα σε τρεις ημέρες, ενώ η πτώση σε βασικούς διεθνείς δείκτες ξεπερνά ακόμη και το 15% το ίδιο διάστημα.
Οι αμερικανικοί δείκτες, έπειτα από κάποια σκαμπανεβάσματα εν μέσω της φήμης για την 90ήμερη παύση στους δασμούς, πραγματοποίησαν νέα πτώση, με τον S&P 500 να φλερτάρει με την bear market, αφού έχει χάσει σχεδόν 20% από το πρόσφατο υψηλό του τον Φεβρουάριο. Οι bear markets συχνά οδηγούν σε ύφεση, κάτι που έχει συμβεί στις εννέα από τις δώδεκα από το 1948.
Ακόμα και ο χρυσός κατέγραψε απώλειες υποχωρώντας ενδοσυνεδριακά στο χαμηλότερο επίπεδο από τις 13 Μαρτίου, καθώς οι επενδυτές ρευστοποίησαν τα κέρδη τους στο πολύτιμο μέταλλο έπειτα από το ισχυρό ράλι φέτος, ώστε να μειώσουν τις ζημίες στα χαρτοφυλάκιά τους από τη βουτιά των μετοχών.
Η εικόνα δεν ήταν διαφορετική για το bitcoin, το οποίο έπεσε κοντά στο επίπεδο των 78.000 δολαρίων, διαγράφοντας όλα τα κέρδη του από τη νίκη του Τραμπ στις εκλογές, ενώ συνεχίστηκε η πτώση και στις τιμές του πετρελαίου, με το Brent να υποχωρεί κοντά στα 64 δολάρια, στα χαμηλότερα επίπεδα από τον Απρίλιο του 2021. Τα ομόλογα ωστόσο συνέχισαν το ράλι, με τις αποδόσεις των 2ετών τίτλων στην Ευρώπη να υποχωρούν σε χαμηλό 2,5 ετών.
Οι επενδυτές στοιχηματίζουν τώρα ότι ο αυξανόμενος κίνδυνος ύφεσης θα οδηγήσει τη Fed να μειώσει τα επιτόκια ήδη από τον επόμενο μήνα, με τις αγορές να τιμολογούν πλέον πέντε μειώσεις φέτος. Οσον αφορά την ΕΚΤ, συνολικά αποτιμώνται άλλες τέσσερις μειώσεις 25 μ.β. φέτος, με το τελικό επιτόκιο να διαμορφώνεται έτσι στο 1,50%.
Δυσοίωνες προβλέψεις
Η Goldman Sachs αύξησε την πιθανότητα ύφεσης στις ΗΠΑ τους επόμενους 12 μήνες για δεύτερη φορά σε μόλις μία εβδομάδα, εκτιμώντας πλέον ότι διαμορφώνεται στο 45%, από 35%. Σήματα κινδύνου έστειλε και ο μελλοντικός καγκελάριος της Γερμανίας Φρίντριχ Μερτς, προειδοποιώντας ότι το κραχ μπορεί να γίνει πολύ χειρότερο. «Η κατάσταση στις διεθνείς αγορές είναι δραματική και απειλεί να επιδεινωθεί περαιτέρω», δήλωσε στο Reuters.
«Μια κλιμάκωση, με τους εμπορικούς εταίρους να απαντούν με τον ίδιο τρόπο στον Τραμπ και τον Τραμπ στη συνέχεια να επιβάλλει νέους δασμούς σε χώρες που αντεπιτίθενται, θα επιδεινώσει τους εμπορικούς πολέμους και θα επιδεινώσει την καταστρεπτική αβεβαιότητα», σχολίασε από την πλευρά του ο Χόλγκερ Σμίεντινγκ, επικεφαλής οικονομολόγος της Berenberg, υπενθυμίζοντας τον εμπορικό πόλεμο που κορυφώθηκε στη Μεγάλη Υφεση του 1929-1939.
Σε ένδειξη της βαθιάς, αυξανόμενης ανησυχίας της Γουόλ Στριτ για τον εμπορικό πόλεμο, ο δισεκατομμυριούχος fund manager Μπιλ Ακμαν, ο οποίος υποστήριξε την υποψηφιότητα του Τραμπ για προέδρου, ζήτησε να παύσουν οι δασμοί για να αποτραπεί ένας «οικονομικός πυρηνικός χειμώνας». «Ο πρόεδρος χάνει την εμπιστοσύνη των επιχειρηματικών ηγετών σε όλο τον κόσμο», πρόσθεσε.
Αναμένεται ύφεση
Με μπαράζ εκθέσεών τους, διεθνείς οίκοι προειδοποιούν ότι τα πράγματα για τις αγορές θα γίνουν χειρότερα στη συνέχεια, με την Barclays να προτρέπει τους επενδυτές «να μην παίξουν τους ήρωες» και να αποτραβηχθούν από τις μετοχές, ενώ θεωρεί βέβαιη την ύφεση στην Ευρωζώνη φέτος. Η JPMorgan εκτιμά πως δύσκολα θα υπάρξει βελτίωση πριν από το β΄ εξάμηνο. Η «Ημέρα Απελευθέρωσης» της περασμένης εβδομάδας μπορεί να σηματοδοτήσει την κορύφωση της εμπορικής αβεβαιότητας, αλλά σίγουρα όχι το τέλος, ειδικά με τα αντίποινα που ακολουθούν, όπως τόνισε η JPMorgan.
Η Deutsche Bank προειδοποίησε ότι η αναταραχή είναι η μεγαλύτερη από τότε που ο Ρίτσαρντ Νίξον έβγαλε την Αμερική από τον κανόνα του χρυσού το 1971: «Αντιπροσωπεύει το μεγαλύτερο σοκ στο παγκόσμιο εμπορικό σύστημα από την κατάρρευση του Μπρέτον Γουντς το 1971 και αποτελεί τη μεγαλύτερη φορολογική αύξηση για τον καταναλωτή των ΗΠΑ από τον νόμο ελέγχου εσόδων και δαπανών του 1968 που τέθηκε κατά τη διάρκεια του πολέμου στο Βιετνάμ». Οπως σημείωσε η γερμανική τράπεζα, μια κυβέρνηση των ΗΠΑ η οποία παραμένει επιθετική με τους δασμούς θα έχει τεράστιες παγκόσμιες επιπτώσεις το 2025, τα επόμενα χρόνια αλλά και τις επόμενες δεκαετίες. «Προς το παρόν δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι οι ΗΠΑ θα υποχωρήσουν, κάτι που πιθανότατα θα σηματοδοτήσει περαιτέρω βίαιη αναταραχή στις αγορές. Σπάνια, αν όχι ποτέ στην Ιστορία, οι επόμενες ημέρες είναι τόσο σημαντικές», τόνισε.
Η Capital Economics ανέφερε πως εξακολουθεί να πιστεύει ότι ο Τραμπ θα… μειώσει τη δόση του φαρμάκου, παίρνοντας πίσω τους δασμούς, αλλά προειδοποίησε πως εάν δεν το κάνει, οι παγκόσμιες μετοχές θα «ασθενήσουν» ακόμη πιο βαριά στη συνέχεια.
