Γιώργος Σκαφιδάς
Δεκάδες εκατομμύρια ψηφοφόροι καλούνται στις κάλπες αυτές τις ημέρες (15 – 17 Μαρτίου), για να εκλέξουν τον επόμενο πρόεδρο της Ρωσικής Ομοσπονδίας, ο οποίος θα είναι -βέβαια- ίδιος με τον προηγούμενο.
Ο 71χρονος Βλαντιμίρ Πούτιν διεκδικεί μια νέα -εξαετή- θητεία στην προεδρία, παίζοντας χωρίς αντίπαλο.
Το ερώτημα, ως εκ τούτου, δεν είναι εάν εκείνος θα επανεκλεγεί· αυτό είναι δεδομένο. Η βεβαιότητα της επανεκλογής του, ωστόσο, δεν αρκεί για να καταστήσει την τρέχουσα εκλογική αναμέτρηση ολότελα αδιάφορη.
Ο Πούτιν σε αυτές τις κάλπες (τις πρώτες προεδρικές εκλογές που πραγματοποιούνται στη Ρωσία έπειτα από την έναρξη της εισβολής στην Ουκρανία το 2022) αναμετράται πια με τον εαυτό του, τον «μύθο» του, τα παλαιότερα ποσοστά του, τις διαθέσεις (δυσφορίας/αδιαφορίας/κόπωσης) των Ρώσων ψηφοφόρων, τον (όποιο) αντίκτυπο της απώλειας του Αλεξέι Ναβάλνι αλλά και με τις επιπτώσεις που είχε για τους Ρώσους η -διετής πια- «ειδική στρατιωτική επιχείρηση» του Κρεμλίνου στην Ουκρανία.
Για την ιστορία, αυτή είναι η έβδομη εκλογική αναμέτρηση στην οποία πρωταγωνιστεί ο Πούτιν από το 1999 και έπειτα, μια αναμέτρηση την οποία πρόκειται να κερδίσει, όπως άλλωστε και τις έξι προηγούμενες.
Οι επιδόσεις του παρελθόντος
Ο Ρώσος ηγέτης έχει, μέχρι στιγμής, εκλεγεί τέσσερις φορές πρόεδρος (2000, 2004, 2012, 2018), ενώ το τετραετές (2008-2012) πέρασμά του από την πρωθυπουργία ήταν το συνταγματικά αναγκαίο διάλειμμα μεταξύ των συνεχόμενων προεδρικών θητειών που δεν μπορούσαν να είναι πάνω από δύο στη σειρά.
Εν τω μεταξύ, βέβαια, το ρωσικό Σύνταγμα ξαναγράφτηκε από τον ίδιο και τους συν αυτώ, με τις σχετικές, άνωθεν εκπορευόμενες, «αναδιατυπώσεις» να επικυρώνονται στο πλαίσιο δημοψηφίσματος («ψευδοδημοψηφίσματος», σύμφωνα με τους επικριτές του) το 2020. Κάπως έτσι, οι προεδρικές θητείες έγιναν, από τετραετείς που ήταν, εξαετείς και το κοντέρ μηδένισε για τον Ρώσο ηγέτη, σβήνοντας όσα είχαν λάβει χώρα πριν από τα έτη 2020-2021. Κάπως έτσι, ο Πούτιν απέκτησε τη δυνατότητα να διεκδικήσει ακόμη δύο -εξαετείς πια- προεδρικές θητείες: φέτος και το 2030.
Εάν καταφέρει να παραμείνει στην εξουσία ως το 2030, ο Πούτιν θα έχει ξεπεράσει τα χρόνια του Στάλιν στην εξουσία που ήταν 29. Εάν καταφέρει, δε, να κρατηθεί ως και το 2036 (οπότε θα είναι 84 ετών), θα είναι ο μακροβιότερος Ρώσος ηγέτης μετά τη… Μεγάλη Αικατερίνη.
Τα υψηλά και τα χαμηλά
Για τους λάτρεις της στατιστικής, το χαμηλότερο ποσοστό που έχει λάβει ο Πούτιν σε προεδρικές εκλογές ήταν 53,44% τον Μάρτιο του 2000· και το υψηλότερο 77,53% το 2018. Όσο για τη συμμετοχή των ψηφοφόρων σε προεδρικές εκλογές με υποψήφιο τον Πούτιν, η χαμηλότερη ήταν 64,3% το 2004 και η υψηλότερη 68,6% το 2000.
Τι θα γίνει φέτος; Ο 71χρονος Ρώσος ηγέτης δεν φοβάται, προφανώς, μήπως χάσει. Το αποτέλεσμα είναι προδιαγεγραμμένο και η εκλογική διαδικασία «προσεκτικά χορογραφημένη», όπως σημειώνουν δυτικοί αναλυτές με εμφανώς επικριτική διάθεση. Ο Πούτιν έχει, επισήμως, απέναντί του τρεις αντιπάλους (τον Νικολάι Χαριτόνοφ, τον Λεονίντ Σλούτσκι και τον Βλαντισλαβ Νταβάνκοφ) από τους οποίους όμως κανείς δεν φαίνεται να συγκεντρώνει πάνω από 5%.
Τέσσερα δυνητικά «αγκάθια»
Υπάρχουν, ωστόσο, παράγοντες στους οποίους αξίζει να εστιάσει κανείς:
- Ποιο θα είναι το ύψος της αποχής φέτος;
- Πώς θα εξελιχθούν οι ψηφοφορίες στις κατεχόμενες από τη Ρωσία ουκρανικές περιοχές του Ντονέτσκ, του Λουγκάνσκ, της Χερσώνας, της Ζαπορίζια αλλά και της Κριμαίας;
- Θα πραγματοποιήσουν, άραγε, οι δυνάμεις της Ουκρανίας (ή άλλες φιλο-ουκρανικές) πλήγματα εντός των ρωσικών συνόρων, όπως εκείνα που έχουν επί παραδείγματι προηγηθεί στις περιοχές του Κουρσκ και του Μπέλγκοροντ;
- Θα σημειωθούν, άραγε, συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας ή άλλες συμβολικού τύπου (αντι)δράσεις από αντιπολιτευόμενους/αντιφρονούντες ψηφοφόρους – και αν ναι, πόσο μεγάλης έκτασης/έντασης;
«Μεσημέρι ενάντια στον Πούτιν»
Υπενθυμίζεται ότι υπήρξαν, προεκλογικά, φωνές που μίλησαν ενάντια στην υποψηφιότητα του Πούτιν. Η χήρα του Ναβάλνι, Γιούλια Ναβάλναγια, κάλεσε τους Ρώσους να ψηφίσουν οιονδήποτε άλλον πέρα από τον νυν πρόεδρο, ενώ υπήρξαν και επίδοξοι προεδρικοί υποψήφιοι, όπως ο Μπόρις Ναντέζντιν και η Γεκατερίνα Ντουντσόβα (οι προεδρικές υποψηφιότητες των οποίων δεν έγιναν δεκτές από τις εκλογικές Αρχές λόγω… τεχνικών λεπτομερειών), που τόλμησαν να μιλήσουν ενάντια στον πόλεμο στην Ουκρανία. Παράγοντες της αντιπολίτευσης (ο Μαξίμ Ρέζνικ, η ομάδα του Ναβάλνι κ.ά.) έχουν, πάντως, καλέσει σε συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας έξω από τα εκλογικά κέντρα στις 12 το μεσημέρι της Κυριακής («Noon Against Putin»), 17 Μαρτίου, που είναι και η τελευταία ημέρα ψηφοφορίας. Πόσοι θα τολμήσουν να πάρουν μέρος σε αυτές τις συμβολικού χαρακτήρα εκδηλώσεις διαμαρτυρίας, μένει να φανεί. Υπενθυμίζεται, πάντως, ότι ήταν πολλοί οι Ρώσοι που είχαν δώσει το «παρών» στην κηδεία του Ναβάλνι στη Μόσχα προ εβδομάδων.
Η ιστοσελίδα μέσω της οποίας παράγοντες της αντιπολίτευσης καλούν σε συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας το μεσημέρι της Κυριακής.
Όλα τα παραπάνω δεν πρόκειται, βέβαια, να αλλάξουν το εκλογικό αποτέλεσμα, πλην όμως έχουν την αξία τους.
Ο Πούτιν μπαίνει σε αυτήν την εκλογική αναμέτρηση ως ο ηγέτης που μπορεί να τελειώσει τον πόλεμο τον οποίο ο ίδιος ξεκίνησε στην Ουκρανία. Ο ίδιος στέλνει το μήνυμα ότι οι μάχες βαίνουν καλώς… ότι οι Δυτικοί δεν μπόρεσαν, με τις κυρώσεις τους, να πλήξουν τη ρωσική οικονομία… ότι οι Ρώσοι δεν έχουν λόγο να φοβούνται μια νέα μερική επιστράτευση…
Το τοπίο, ωστόσο, απέχει πολύ από το να είναι ανέφελο για τον Ρώσο ηγέτη. Εάν έδειξε κάτι, άλλωστε, η πρόσφατη εμπειρία, αυτό είναι ότι μπορούν ξαφνικά να κάνουν την εμφάνισή τους απροσδόκητες προκλήσεις. Ποιος θα φανταζόταν προ ετών, για παράδειγμα, μια ανταρσία της Wagner και του Γεβγκένι Πριγκόζιν;
Τι θέλει η πλευρά Πούτιν;
Το στρατόπεδο του νυν προέδρου θα ήταν ευχαριστημένο, πάντως, με ένα ποσοστό κοντά στο 80% και έναν αριθμό ψήφων που θα προσεγγίζει τα 60 εκατομμύρια. Ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου, Ντμίτρι Πεσκόφ, είχε προβλέψει πέρυσι ότι ο Πούτιν θα επανεκλεγεί με πάνω από 90%. Το βράδυ της Κυριακής θα φανεί εάν εκείνος έπεσε μέσα…
