O νεοεκλεγείς πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, παρουσιάζεται αποφασισμένος να ελέγξει το μεγαλύτερο νησί στον κόσμο, ακόμη και να το αγοράσει, εάν εκείνο κηρύξει την ανεξαρτησία του από τη Δανία.
Πώς μπορεί να το επιτύχει; Θα μπορούσε να επιδιώξει να το καταστήσει περιοχή της αμερικανικής κοινοπολιτείας, όπως το Πουέρτο Ρίκο, ή ακόμη και να συνάψει με τη Γροιλανδία μια συμφωνία όπως με τη Μικρονησία και τα Νησιά Μάρσαλ, που θα προσφέρει στον αμερικανικό στρατό απεριόριστη πρόσβαση με αντάλλαγμα αμυντική και οικονομική βοήθεια.
«Υπάρχει πλήθος δυνατοτήτων», δήλωσε στο Politico ο Αλεξ Γκρέι, προσωπάρχης του Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας κατά την πρώτη προεδρική θητεία του Τραμπ. «Υπάρχει προηγούμενο», πρόσθεσε ο ίδιος.
Το παλιό σχέδιο της αγοράς
Εάν ο Τραμπ δεν μπορεί να αγοράσει τη Γροιλανδία, θα μπορούσε να επιδιώξει να αυξήσει τις αμερικανικές βάσεις εκεί για να «κατασκοπεύει» τη Ρωσία και την Κίνα.
Και αν οι κάτοικοι της Γροιλανδίας δεν συμφωνήσουν, θα μπορούσε να βρει εναλλακτικούς τρόπους που θα του επιτρέψουν να αποκτήσει περισσότερη εξουσία στο νησί.
Συνεργάτες του Τραμπ σκέφτονται τις διαπραγματεύσεις που θα οδηγούσαν στο να μετατραπεί το νησί σε αμερικανικό έδαφος, ανέφερε ο Γκρέι, στο πλαίσιο μιας προσπάθειας αναπροσανατολισμού της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής προς το δυτικό ημισφαίριο, καθώς η Κίνα και η Ρωσία στρέφουν επίσης το βλέμμα τους προς την ίδια περιοχή.
Ως προς το σενάριο μίας απευθείας εξαγοράς, ο Γκρέι ανέφερε ότι όντως έπρεπε να πάει πολύ πίσω για να εντοπίσει παρόμοιο μοντέλο.
Επισήμανε την περίπτωση του Σεν Κρουά που αγοράστηκε από τις ΗΠΑ στο πλαίσιο συνθήκης του 1916 και αποτελεί σήμερα μέρος των Παρθένων Νήσων.
Αλλά ακόμη και αν η Γροιλανδία μπορούσε να πωληθεί, πολλοί κάτοικοί της δεν θα ήθελαν να γίνουν μέρος των ΗΠΑ.
Ο πρωθυπουργός του νησιού, ο οποίος έχει ζητήσει την ανεξαρτησία από τη Δανία, έχει δηλώσει ότι η Γροιλανδία «δεν πωλείται και δεν θα πωληθεί ποτέ».
Οι σύμμαχοι του Τραμπ αναγνωρίζουν ότι μια διαπραγμάτευση για την τύχη της Γροιλανδίας θα ήταν δύσκολη. Ωστόσο, η Γροιλανδία διαθέτει ανεκμετάλλευτα ορυκτά και υδρογονάνθρακες αξίας δισεκατομμυρίων που βρίσκονται θαμμένοι κάτω από τους πάγους της Αρκτικής που λιώνουν.
Στα χαρτιά, η Γροιλανδία έχει ήδη πολλές από τις εξουσίες ενός ανεξάρτητου έθνους. Αποτελεί αυτοδιοικούμενη περιοχή της Δανίας. Αυτό σημαίνει ότι μπορεί να εκλέγει τους δικούς της ηγέτες, ενώ η Κοπεγχάγη ελέγχει την εξωτερική της πολιτική και την εθνική της άμυνα.
«Η Δανία δεν διεκδικεί να της ανήκει», δήλωσε ο Σκοτ Αντερσον, πρώην δικηγόρος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ και ειδικός σε θέματα εθνικής ασφάλειας. «Είμαι αρκετά σίγουρος ότι η κυβέρνηση της Δανίας, όπως την έχουμε δει να λέει, δεν θεωρεί ότι έχει τη νομική εξουσία να πουλήσει τη Γροιλανδία σε κανέναν».
Οι ΗΠΑ δεν έχουν αγοράσει άμεσα εδάφη από τότε που πήραν τις Φιλιππίνες από την Ισπανία στα τέλη του 19ου αιώνα. Και το διεθνές δίκαιο έχει καταστήσει ταμπού -αν όχι εντελώς παράνομη- την αγορά, την πώληση ή την κλοπή εδαφών.
«Αν δεν αναγνωριστεί διεθνώς ως έγκυρη και νόμιμη, τότε η αγορά θα προκαλέσει κάθε είδους επιπλοκές που δεν θα επιτρέψουν οφέλη από αυτή τη σχέση», ανέφερε ο Αντερσον.
Στρατιωτική εισβολή
Μία στρατιωτική εισβολή, την οποία ο Τραμπ δεν αποκλείει, θα εξόργιζε τον κόσμο.
Θα θύμιζε πρακτικές «του Σαντάμ Χουσεΐν και του Πούτιν», σημείωσε ο Μπράιαν Φινουκάν, πρώην νομικός σύμβουλος στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ επί τριών προέδρων.
«Αυτή η ρητορική του Τραμπ είναι ανησυχητική γιατί είναι ο επερχόμενος πρόεδρος των ΗΠΑ και τα λόγια του από μόνα τους έχουν συνέπειες στις εξωτερικές σχέσεις», πρόσθεσε ο ίδιος.
Συμφωνία
Ακόμα και αν η Γροιλανδία αποφασίσει να αποκτήσει ανεξαρτησία, οι ΗΠΑ θα μπορούσαν να βρουν τρόπο να ασκήσουν μεγαλύτερο έλεγχο στο νησί.
Οι ΗΠΑ έχουν Συμφωνίες Ελεύθερης Σύνδεσης, με τη Μικρονησία, τις Νήσους Μάρσαλ και το Παλάου του δυτικού Ειρηνικού.
Μια τέτοια συμφωνία θα έδινε στις ΗΠΑ αποκλειστική στρατιωτική πρόσβαση και το δικαίωμα να καθορίσουν ποια άλλα έθνη μπορούν να χρησιμοποιήσουν τη Γροιλανδία ως βάση για τα στρατεύματά τους.
Θα μπορούσε να προσφέρει στο Πεντάγωνο περισσότερες βάσεις στην περιοχή, να απωθήσει την πρόσβαση της Κίνας στις αρκτικές ναυτιλιακές διαδρομές, καθώς λιώνουν οι πολικοί πάγοι, και την πρόσβαση στις αεροπορικές και ναυτικές βάσεις της Ρωσίας στο Μούρμανσκ, στην κοντινή χερσόνησο Κόλα.
Παρόμοια σχέση έχουν οι ΗΠΑ με τη Γροιλανδία με τη Δανία, με τη διαφορά ότι και οι τρεις χώρες του Ειρηνικού είναι ανεξάρτητα έθνη. Η κυβέρνηση Τραμπ εξέτασε την ιδέα της υπογραφής συμφωνίας με τη Γροιλανδία κατά την πρώτη του θητεία.
Πρώην αξιωματούχοι των ΗΠΑ υποστηρίζουν ότι το μοντέλο θα μπορούσε να μειώσει την πίεση στην Κοπεγχάγη, καθώς το νησί είναι περίπου 50 φορές το μέγεθος της Δανίας. Ο εν ενεργεία στρατός της χώρας είναι μικρότερος από την αστυνομική δύναμη της Νέας Υόρκης.
«Η Δανία κατανοεί ότι η Γροιλανδία θα αποκτήσει ανεξαρτησία», τόνισε ο Γκρέι. «Καταλαβαίνουν ότι δεν έχουν την ικανότητα να υπερασπιστούν τη Γροιλανδία μετά την ανεξαρτησία», σημείωσε.
Αλλά αφού η σιωπηρή απειλή του Τραμπ για στρατιωτική δράση για τον έλεγχο της Γροιλανδίας προκάλεσε αντιδράσεις τόσο στη Γερμανία όσο και στη Γαλλία, ακόμη και το να βοηθήσουν οι ΗΠΑ να απομακρυνθεί το νησί από τη Δανία θα μπορούσε να έχει διπλωματικές επιπτώσεις.
Επέκταση των βάσεων
Εάν ο Τραμπ δεν καταφέρει να αγοράσει τη Γροιλανδία ούτε να συνάψει μαζί της αμυντική συμφωνία, ο εκλεγμένος πρόεδρος θα μπορούσε ακόμη να επιδιώξει να αυξήσει τις αμερικανικές βάσεις εκεί.
Οι σύμμαχοι των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ έχουν σημαντικά κενά στην κάλυψη επιτήρησης σε τμήματα του Ατλαντικού και του Αρκτικού Ωκεανού.
Ο Γκρέι, πρώην αξιωματούχος της κυβέρνησης Τραμπ, τόνισε ότι η αποτροπή της εκμετάλλευσης της Γροιλανδίας από τη Ρωσία και την Κίνα είναι προς το συμφέρον όλων.
«Οι Κινέζοι είναι ειδικοί στο να εκμεταλλεύονται αυτές τις αναπτυσσόμενες, αραιοκατοικημένες χώρες και να τις χρησιμοποιούν για τους δικούς τους σκοπούς», ανέφερε προσθέτοντας: «[Η Δανία] κατανοεί ότι μία ευάλωτη Γροιλανδία δεν είναι προς το συμφέρον το δικό της ούτε το δικό μας».
Με πληροφορίες από Politico
