Του Γιάννη Ιωάννου
Την περασμένη Τρίτη η αμερικανική CENTCOM (US Central Command) ανακοίνωσε πως με ένα χτύπημα drone στη περιοχή Jindires του Αφρίν εξουδετέρωσε δύο μέλη του Ισλαμικού Κράτους (ISIS). Το εν εκ των δύο αποδείχτηκε πως ήταν εκ των ηγετικών στελεχών της οργάνωσης επί συριακού εδάφους. Πρόκειται για τον Maher al-Agal o οποίος ανήκει στον στενό πυρήνα της ηγετικής ιεραρχίας του ISIS στη «δεύτερη περίοδο ύπαρξης» της οργάνωσης στη «μετά-αλ Μπαγκντάντι» εποχή. Ο al-Agal βετεράνος του παγκόσμιου σαλαφιστικού τζιχαντιστικού κινήματος σε Ιράκ και Συρία την περίοδο 2003-2016 υπήρξε βασικός συνδετικός κρίκος στον τρόπο με τον οποίο η οργάνωση δρα σε υπερεθνικό επίπεδο, εξάγοντας την ιδεολογία και την επιχειρησιακή της δράση εκτός της ευρύτερης περιοχής του λεγόμενου al-Sham (Συρία και Ιράκ). Η είδηση της εξουδετέρωσής του επιβεβαιώνει ότι οι ΗΠΑ δεν έχουν εγκαταλείψει την στρατηγική καταπολέμησης της διεθνούς ισλαμικής τρομοκρατίας που στη περίπτωση του ISIS -που δεν έχει πλέον ενιαία εδαφική παρουσία στη Συρία όπως στην περίοδο κορύφωσης της δράσης του (2014-2016)- επιστρέφει σε κλασικό, αντιτρομοκρατικό, μοτίβο: Αυτό του κοψίματος του κεφαλιού του φιδιού (cutting off the snake’s head) που αποσκοπεί στην εξουδετέρωση της ηγετικής πυραμίδας τέτοιων οργανώσεων προκειμένου να πληγούν στο επίπεδο της οργάνωσης και λειτουργίας τους από την κορυφή της ιδεολογικής ιεραρχίας και προς τα κάτω.
Ο κύκλος αίματος
Η εξουδετέρωση του Agal αποτελεί συνέχεια στις προσπάθειες των ΗΠΑ να πλήξουν τα ηγετικά στελέχη του Ισλαμικού Κράτους με στοχευμένες επιθέσεις η οργάνωση και εκτέλεση των οποίων διαρκεί για μήνες. Προηγήθηκαν το 2019 η επιχείρηση των αμερικανικών ειδικών δυνάμεων που εξουδετέρωσε τον Abu Bakr al-Baghdadi, ιστορικό ηγέτη του Ισλαμικού Κράτους και αρχηγό της οργάνωσης την περίοδο διαμόρφωσης του ντε-φάκτο «χαλιφάτου» του σε περιοχές της Συρίας με αποτύπωμα επί του ελέγχου εδαφών στην επικράτεια της χώρας. Ακολούθησε, στις αρχές του 2022, η εκτέλεση του Hashimi al-Qurayshi, διαδόχου ουσιαστικά του πρώτου. Η εξουδετέρωση του al-Agal, τρίτου σημαντικού ηγέτη της οργάνωσης καταδεικνύει την συνέπεια ως προς το επιχειρησιακό μοτίβο εκ μέρους των ΗΠΑ αλλά και την «διάρκεια» της οργάνωσης που παρά τον περιορισμό ως προς τον έλεγχο εδαφών και την ιδεολογική διείσδυση παραμένει ενεργή σε εκείνη την περιοχή της Συρίας που ελέγχουν ακόμη οι αντικαθεστωτικές δυνάμεις. Επιπλέον, η εγγύτητα των περιοχών δραστηριοποίησης των ηγετικών στελεχών (σ.σ. και στις τρεις περιπτώσεις μεταξύ 4 και 10χλμ από την τουρκοσυριακή μεθόριο) του Ισλαμικού Κράτους σε περιοχές που ελέγχει de facto η Τουρκία με τις συριακές αντικαθεστωτικές ομάδες που υποστηρίζει (Syrian National Army/SNA) δημιουργεί ένα ενδιαφέρον μοτίβο. Που δεν περνάει απαρατήρητο μεταξύ των αναλυτών εκείνων που βλέπουν μια εργαλειακή σχέση μεταξύ του ISIS και διαφόρων ακραίων οργανώσεων της συριακής αντιπολίτευσης (πχ η οργάνωση Ahrar al-Sharkiya ή η πρώην αλ Κάιντα της Συρίας που μετονομάστηκε πλέον σε Hayat Tahrir al-Sham ή HTS) η οποία έχει ιδεολογικό, πολιτικό ή και -ενίοτε- επιχειρησιακό αποτύπωμα (σ.σ. πχ εναντίον των κουρδικών δυνάμεων στην περιοχή). Ο Bagdadi σκοτώθηκε σε οικεία στην περιοχή Barisha, 3.8 χλμ από τα τουρκικά σύνορα. Ο al-Quraishi στο Atmeh, μόλις 4 χλμ από το συνοριακό πέρασμα του Ρεϊχανλί ενώ ο al-Agal στο Αφρίν -επίκεντρο της στρατιωτικής παρουσίας της Τουρκίας στην περιοχή. Και οι τρεις ηγέτες του ISIS έφεραν ταυτότητες της διοίκησης της περιοχής με πλαστά ονόματα.
Ο al-Agal κυκλοφορούσε με το όνομα Khalid Subaih με ταυτότητα που του εξέδωσε η αντικαθεστωτική διοίκηση του Αφρίν. Θεωρούνταν ο κατεξοχήν άνθρωπος-κλειδί στην εξαγωγή τεχνογνωσίας του ISIS για branches της οργάνωσης εκτός Μέσης Ανατολής -τόσο σε ιδεολογικό όσο και σε επιχειρησιακό επίπεδο.
Tι να αναμένουμε
Η εξουδετέρωση ακόμη ενός ηγετικού στελέχους του ISIS δεν θα εξαλείψει, ασφαλώς, το φαινόμενο του ισλαμικού εξτρεμισμού στη περιοχή αλλά ενδεχομένως θα περιορίσει, μέχρι τον επόμενο στην κορυφή της πυραμίδας, την οργανωτική και επιχειρησιακή παρουσία και δράση της οργάνωσης. Η τελευταία δείχνει τα τελευταία χρόνια να κινείται, ως προς τις δυναμικές της, σε τρεις άξονες:
• Στην εστίαση ως προς την ανάπτυξη τοπικής έναντι παγκόσμιας δράσης με επιχειρησιακή βάση το ευρύτερο περιβάλλον της ΒΔ Συρίας με έδρα το Ίντλιμπ και τις περιοχές ελέγχου των τουρκικών στρατιωτικών επεμβάσεων εγγύς του Ευφράτη. Η ανάπτυξη σε τοπικό επίπεδο προσφέρει αποκέντρωση στα παρακλάδια της οργάνωσης εκτός (πχ Ασία ή Αφρική) κι εξαγωγή του ιδεολογικού μοντέλου όχι συγκεντρωτικά αλλά κατακερματισμένα ως προς την καθαρότητα του στίγματος του παγκόσμιου σαλαφιστικού τζιχαντισμού (takfirism).
• Στην εκμετάλλευση των δυναμικών ή σεκταριστικών συγκρούσεων μεταξύ των οργανώσεων της συριακής αντιπολίτευσης και της σύγκρουσης Τουρκίας-Σύρων αντικαθεστωτικών-Κούρδων-καθεστώτος Άσαντ προκειμένου να εκμεταλλεύονται ευκαιρίες για δράση ή ιδεολογική στρατολόγηση.
• Στην ανάπτυξη πολλαπλών ως προς το είδος σχέσεων με κρατικούς και μη κρατικούς δρώντες (πχ τουρκικό apparatus ασφάλειας ή εγκληματικά δίκτυα στη περιοχή) προκειμένου η οργάνωση να αντλεί πόρους για την πολιτική και στρατιωτική της επιβίωση. Πτυχή που φυσικά ανάγει το επίπεδο σχέσεων Τουρκίας-ISIS σε ένα εξαιρετικό πεδίο διερεύνησης κι ανάλυσης.
