Όταν οι Ρώσοι εισέβαλαν στην Ουκρανία, η ιδέα ότι εκείνοι μπορεί να ηττηθούν έμοιαζε «παρατραβηγμένη». Ο Βλαντιμίρ Πούτιν έδειχνε να έχει έναν ισχυρό, εκσυγχρονισμένο στρατό, που υποστηρίζεται από έναν αμυντικό προϋπολογισμό δεκάδες φορές μεγαλύτερο από εκείνον της Ουκρανίας. Πριν από τον πόλεμο, η οικονομία της Ρωσίας ήταν περίπου οκτώ φορές μεγαλύτερη από εκείνη της Ουκρανίας. Με δεδομένα τα παραπάνω, ίσως να περίμενε κανείς πως η Ρωσία θα επικρατούσε τελικώς, αργά ή γρήγορα, σε έναν πόλεμο φθοράς ενάντια στην Ουκρανία.
Κάτι τέτοιο, ωστόσο, «δεν φαίνεται να συμβαίνει», όπως σημειώνει ο νομπελίστας Αμερικανός οικονομολόγος Πολ Κρούγκμαν μέσα από τις σελίδες των New York Times.
«Κανείς δεν μπορεί να είναι σίγουρος για το βαθμό στον οποίο ο ίδιος ο Πούτιν καταλαβαίνει πώς εξελίσσεται ο πόλεμος. Είναι οι Ρώσοι αξιωματούχοι πρόθυμοι να του πουν την αλήθεια;», διερωτάται ο Κρούγκμαν, υπογραμμίζοντας ωστόσο πως εάν υποδηλώνουν κάτι πολλά από όσα έχει κάνει τις τελευταίες ημέρες η ρωσική πλευρά (απειλώντας τη Δύση και προβαίνοντας σε κινήσεις τις οποίες ο Κρούγκμαν χαρακτηρίζει «αυτοκαταστροφικές» όπως ήταν για παράδειγμα η απόφαση περί διακοπής της ροής του ρωσικού φυσικού αερίου προς την Πολωνία και τη Βουλγαρία), αυτό είναι το γεγονός πως κάποιοι πίσω στη Μόσχα ανησυχούν ότι ο χρόνος δεν είναι πια με το μέρος της Ρωσίας.
Την ίδια ώρα ωστόσο, Αμερικανοί αξιωματούχοι αρχίζουν να μιλούν με μεγαλύτερη αισιοδοξία, όχι μόνο για τον περιορισμό της Ρωσίας αλλά για μια νίκη της Ουκρανίας.
Πως φτάσαμε όμως σε αυτό το σημείο; Η απάντηση είναι, σύμφωνα με τον Κρούγκμαν, ότι η Αμερική, ενώ δεν εμπλέκεται άμεσα στις μάχες, κάνει και πάλι αυτό που έκανε πριν από το Περλ Χάρμπορ: Οι ΗΠΑ, μαζί με τη βοήθεια των συμμάχων τους, υπηρετούν ως το «οπλοστάσιο της δημοκρατίας», δίνοντας στους υπερασπιστές της ελευθερίας τα υλικά μέσα που εκείνοι έχουν ανάγκη για να συνεχίσουν να μάχονται.
Ο Κρούγκμαν συνεχίζει, ανατρέχοντας πίσω στο 1940. Η Βρετανία το 1940, όπως και η Ουκρανία το 2022, είχε σημειώσει απροσδόκητες επιτυχίες εναντίον ενός φαινομενικά ασταμάτητου εχθρού, με τη βρετανική πολεμική αεροπορία να επικρατεί τότε έναντι της γερμανικής Luftwaffe. Ωστόσο, στα τέλη του 1940 οι Βρετανοί βρίσκονταν σε δεινή θέση: Η πολεμική τους προσπάθεια απαιτούσε τεράστιες εισαγωγές όχι μόνο στρατιωτικού υλικού αλλά και βασικών ειδών (τροφίμων, πετρελαίου), και εκείνοι είχαν ξεμείνει από χρήματα.
Ο Φραγκλίνος Ρούζβελτ απάντησε με έναν νόμο (Lend-Lease Act) που κατέστησε δυνατή τη μεταφορά μεγάλων ποσοτήτων όπλων και τροφίμων στους πολιορκημένους Βρετανούς. Αυτή η βοήθεια δεν ήταν αρκετή μεν για να αλλάξει πλήρως τις ισορροπίες, όπως γράφει ο Κρούγκμαν, πλην όμως έδωσε στον Ουίνστον Τσόρτσιλ τους πόρους που εκείνος χρειαζόταν για να κρατηθεί, προετοιμάζοντας έτσι το έδαφος για τη νίκη των συμμαχικών δυνάμεων.
Πλέον, στρατιωτική βοήθεια ρέει προς την Ουκρανία, όχι μόνο από τις Ηνωμένες Πολιτείες αλλά και από πολλούς από τους συμμάχους τους.
Χάρη σε αυτήν τη βοήθεια, η αριθμητική της φθοράς λειτουργεί τώρα ενάντια στον Πούτιν, όπως σημειώνει ο Κρούγκμαν. Η οικονομία της Ρωσίας μπορεί να είναι πολύ μεγαλύτερη από την ουκρανική, αλλά είναι μικρή σε σύγκριση με την αμερικανική. Και με την περιορισμένη οικονομική της βάση, η Ρωσία δεν φαίνεται να έχει την ικανότητα να αντικαταστήσει τις απώλειές της στο πεδίο της μάχης. Δυτικοί εμπειρογνώμονες εκτιμούν, για παράδειγμα, ότι οι μάχες στην Ουκρανία έχουν μέχρι στιγμής κοστίσει στη Ρωσία δύο χρόνια παραγωγής αρμάτων μάχης.
Ο στρατός της Ουκρανίας, στον αντίποδα, εξοπλίζεται καλύτερα μέρα με τη μέρα, με ολοένα περισσότερα βαρέα όπλα. Ενώ και η σωρευτική δυτική υποστήριξη προς την Ουκρανία θα έχει σύντομα προσεγγίσει σε μέγεθος τις ετήσιες στρατιωτικές δαπάνες της Ρωσίας.
Με άλλα λόγια, ο χρόνος φαίνεται να είναι τώρα με το μέρος της Ουκρανίας, σύμφωνα με τον Κρούγκμαν. Εάν οι Ρώσοι δεν καταφέρουν να επιτύχουν κάποια δραματικού τύπου ανατροπή άμεσα, τότε η ισορροπία δυνάμεων φαίνεται ότι θα συνεχίσει να αλλάζει υπέρ της Ουκρανίας, συνεχίζει ο νομπελίστας Αμερικανός οικονομολόγος.
Εάν η Ουκρανία όντως κερδίσει, θα είναι ένας θρίαμβος για τις δυνάμεις της ελευθερίας και της δημοκρατίας σε ολόκληρο τον κόσμο. Σύμφωνα με τον Πολ Κρούγκμαν ωστόσο, μια τέτοια νίκη, εάν επιτευχθεί, δεν θα ήταν εφικτή χωρίς την στήριξη των «έξω».
Ο Κρούγκμαν κάνει ειδική μνεία στη Μεγάλη Βρετανία, στην Πολωνία, στις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης που έχουν αψηφήσει τις ρωσικές απειλές, αλλά και στον Αμερικανό πρόεδρο Τζο Μπάιντεν, που έχει καταφέρει να κρατήσει τη δυτική συμμαχία ενωμένη ενώ παράλληλα προμηθεύει την Ουκρανία με τα όπλα που εκείνη χρειάζεται.
«Προηγούμενοι πρόεδροι των ΗΠΑ έχουν εκφωνήσει συγκλονιστικές ομιλίες για την ελευθερία […] Αλλά ο Μπάιντεν έχει κάνει πρακτικά περισσότερα για να υπερασπιστεί την ελευθερία από οποιονδήποτε πρόεδρο μετά τον Χάρι Τρούμαν», καταλήγει ο Κρούγκμαν.
Πηγή: New York Times
