Kathimerini.gr
Μανώλης Κωστίδης
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗ – ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ. Παράθυρο επιστροφής της Αγκυρας στο πρόγραμμα συμπαραγωγής των F-35 άνοιξε εκ νέου η Ουάσιγκτον, επαναφέροντας τη γνωστή προϋπόθεση της απομάκρυνσης των ρωσικών πυραύλων S-400 από την Τουρκία. Υπενθυμίζεται ότι παρόμοιες συζητήσεις, μάλιστα με προτεινόμενες εναλλακτικές λύσεις μεταστάθμευσης των S-400 ακόμη και στο γειτονικό Αζερμπαϊτζάν, έχουν γίνει στο παρελθόν, δίχως όμως να ευοδωθούν.
Αυτή τη φορά η πρόταση ήρθε από την αναπληρώτρια υπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ Βικτόρια Νούλαντ, η οποία σε συνέντευξή της στο CNN Turk, αφού υπενθύμισε πως η Τουρκία επέλεξε τους S-400 την ώρα που ήταν σε διαπραγματεύσεις με τις ΗΠΑ για το σύστημα των αμερικανικών πυραύλων Patriot, τόνισε ότι «αν λύσουμε το θέμα των S-400, θα χαρούμε να επαναφέρουμε την Τουρκία στην οικογένεια των F-35. Κι όταν το λύσουμε το θέμα αυτό, πρέπει να φροντίσουμε η Τουρκία να διαθέτει ισχυρή αντιαεροπορική άμυνα».
Η κ. Νούλαντ πρότεινε στην Τουρκία να ξεκινήσουν οι συζητήσεις για την αντιαεροπορική άμυνα της χώρας, αναφέροντας ότι «προσφερόμαστε να μιλήσουμε για την ενίσχυση της αεράμυνας εδώ και πολλά χρόνια, τόσο πριν από την αγορά των S-400 όσο και αργότερα. Οπως γνωρίζετε, αυτό είναι ένα περίπλοκο ζήτημα. Αλλά αν μπορούμε ακόμη να ξεπεράσουμε αυτό το ζήτημα, το θέμα των κυρώσεων CAATSA θα εξαφανιστεί και μπορούμε να επιστρέψουμε στις συνομιλίες για τα F-35». Η συνέντευξη της αναπληρώτριας υπουργού Εξωτερικών ήρθε μετά τις συνομιλίες που είχε στην Αγκυρα στο πλαίσιο του στρατηγικού μηχανισμού των δύο χωρών και τη συνάντησή της με τον υπουργό Εξωτερικών της Τουρκίας Χακάν Φιντάν – κι αυτό θεωρείται πως δείχνει το θετικό κλίμα που αρχίζει να εμφανίζεται στις σχέσεις των δύο πλευρών.
«Αν λύσουμε το θέμα των S-400, θα χαρούμε να επαναφέρουμε την Τουρκία στην οικογένεια των F-35. Κι όταν το λύσουμε το θέμα αυτό, πρέπει να φροντίσουμε η Τουρκία να διαθέτει ισχυρή αντιαεροπορική άμυνα», τόνισε η Βικτόρια Νούλαντ σε συνέντευξή της στο CNN Turk (φωτογραφία αρχείου). [AP Photo/Susan Walsh, Pool)]
Πολιτικοί αναλυτές εκτιμούν πως στόχος των ΗΠΑ είναι να επαναφέρουν την Τουρκία στο δυτικό στρατόπεδο και την πιέζουν να πάρει αποστάσεις από τη Ρωσία. Η άρση των αντιρρήσεων της Αγκυρας στην ένταξη της Σουηδίας και της Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ ήταν τα ξεκάθαρα βήματα τα οποία οι ΗΠΑ ήθελαν να δουν, κάτι που άνοιξε τον δρόμο για τα F-16 και τα οπλικά συστήματα τα οποία θα τα συνοδεύουν. Τώρα η κυβέρνηση των ΗΠΑ φαίνεται ότι προτείνει την επιστροφή της Τουρκίας στα F-35 και ενδεχομένως και αντιαεροπορικά Patriot, αν η Αγκυρα σταματήσει τη στρατιωτική της συνεργασία με τη Μόσχα.
Κανένας στην Αγκυρα δεν πιστεύει πως αυτά τα βήματα μπορούν να γίνουν γρήγορα και ούτε η Τουρκία μπορεί να ανακοινώσει άμεσα ότι δεν χρησιμοποιεί τους S-400, καθώς θέλει να διατηρεί ισορροπίες με τον Βλαντιμίρ Πούτιν. Το πιθανότερο σενάριο που αναφέρουν οι αναλυτές είναι να ξεκινήσουν νέες διαπραγματεύσεις όταν θα αρχίσουν οι πρώτες παραλαβές των εκσυγχρονισμένων F-16. Με την πάροδο του χρόνου, δεν αποκλείουν το ενδεχόμενο η Αγκυρα να ανακοινώσει την πώληση των ρωσικών αντιαεροπορικών συστημάτων σε άλλη χώρα, αφού όμως θα έχει εξασφαλίσει συμφωνία προμήθειας Patriot αλλά και την προμήθεια των F-35. Ολοι παραδέχονται πως οι διαπραγματεύσεις θα είναι σκληρές, καθώς η τουρκική κυβέρνηση διεκδικεί συμπαραγωγή και μεταφορά τεχνογνωσίας.
Εντύπωση προκάλεσε η πρόταση της κ. Νούλαντ για αγορά πυρομαχικών από την Τουρκία που μπορούν να χρησιμοποιηθούν στην Ουκρανία. «Η Τουρκία παράγει πυρομαχικά των 155 χιλιοστών, κάτι που χρειαζόμαστε πάρα πολύ. Η Ουκρανία τα έχει ανάγκη. Εργαζόμαστε πάνω σ’ αυτό. Εργαζόμαστε επίσης πάνω σε άλλες μορφές εμπορικών πρωτοβουλιών στον τομέα της άμυνας, όπου θα μπορούσαμε να συνεργαστούμε», ανέφερε χαρακτηριστικά.
Συνθήκη του Μοντρέ
Ο κ. Φιντάν απέκλεισε οποιοδήποτε ενδεχόμενο αλλαγής της συνθήκης του Μοντρέ για τα Στενά. Ο υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας χαιρέτισε τη συμφωνία μεταξύ της Τουρκίας, της Βουλγαρίας και της Ρουμανίας για τη σύσταση της Ομάδας Εργασίας Αντιμετώπισης Ναρκών Μαύρης Θάλασσας. «Ως παράκτια κράτη το θεωρούμε ένα βήμα που συνάδει τόσο με την αρχή της περιφερειακής αυτοδιάθεσης όσο και με το πνεύμα της συμμαχίας. Θα συνεχίσουμε να εφαρμόζουμε αυστηρά τη σύμβαση του Μοντρέ και αποκλείεται καν να σκεφτούμε αυτό το θέμα, πόσο μάλλον να το συζητήσουμε», ανέφερε.
