Οι ΗΠΑ προσέρχονται στις κάλπες για να αποφασιστεί η σύνθεση του Αμερικάνικου Κογκρέσου για τα επόμενα δύο χρόνια της προεδρίας του Τζο Μπάιντεν, καθώς διακυβεύονται 470 θέσεις στο νομοθετικό σώμα (35 στην Γερουσία και όλες οι 435 της Βουλής των Αντιπροσώπων). Πάνω από 40 εκατομμύρια ψηφοφόροι έχουν ήδη αποστείλει τις ψήφους τους ταχυδρομικά, καθώς οι φετινές ενδιάμεσες εκλογές αναμένονται να σπάσουν όλα τα ρεκόρ συμμετοχής.
Τι διακυβεύεται
Παραδοσιακά, οι ενδιάμεσες εκλογές λειτουργούν εν είδει «δημοψηφίσματος» για τον εκάστοτε πρόεδρο και το πώς τα έχει καταφέρει (ή όχι) με την οικονομία. Ιστορικά, το κόμμα του προέδρου πάντα χάνει έδρες στο Κογκρέσο, με μόνες εξαιρέσεις τα τελευταία 100 χρόνια το 1934, το 1998, και το 2002. Κυριαρχούν διάφορες εξηγήσεις για το φαινόμενο αυτό, αλλά μια κοινή ερμηνεία είναι ότι ο μέσος, αναποφάσιστος, ψηφοφόρος επιδιώκει να «ραπίσει» όποιον ελέγχει τον Λευκό Οίκο όπως γράφει ο Perry Bacon Jr. στο Washington Post.
Όμως, για πολλούς, αυτές οι εκλογές είναι διαφορετικές. «Είναι μια μάχη για την ίδια την ψυχή των ΗΠΑ», αναφώνησε ο Πρόεδρος Μπάιντεν την περασμένη εβδομάδα, και την Κυριακή είπε πως «στο ψηφοδέλτιο διακυβεύεται κυριολεκτικά η δημοκρατία», απηχώντας την αγωνία πολλών Δημοκρατικών που βλέπουν τις τωρινές ενδιάμεσες εκλογές σαν κρίσιμες για την ίδια την επιβίωση της Αμερικάνικης δημοκρατίας. Σύμφωνα με τον Guardian, 80% των ψηφοφόρων των Δημοκρατικών βλέπουν τις εκλογές μέσα από αυτό το πρίσμα, ενώ οι Ρεπουμπλικάνοι κατά 92% θεωρούν πως η οικονομία είναι το πιο σημαντικό θέμα.
Είναι οι πρώτες εκλογές μετά τα επεισόδια στο Καπιτώλιο στις 6 Ιανουαρίου του 2021, οι πρώτες εκλογές μετά την απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου των ΗΠΑ να ανατρέψει την απόφαση Roe v. Wade και να καταργήσει το ομοσπονδιακό δικαίωμα στην άμβλωση.
Η σκιά του Ντόναλτ Τράμπ είναι εμφανής σε όλες τις πτυχές των τωρινών εκλογών. Το «Big Lie», δηλαδή η επιμονή του πρώην προέδρου ότι οι Δημοκρατικοί «έστησαν» τις εκλογές του 2020, και η συνεχής επανάληψή του από πολλά μέλη των Ρεπουμπλικάνων όπως και από τα μέσα ενημέρωσης, τα φιλικά προσκείμενα στο κόμμα του, έχει δημιουργήσει μια τρομερή στρέβλωση της δημοκρατικής διαδικασίας.
«Είναι ένα δημοψήφισμα και για τους δύο τους [Μπάιντεν και Τράμπ]», λέει ο Lee Miringoff, διευθυντής του κέντρου ερευνών και δημοσκοπήσεων MIPO, στο Politico.
Σύμφωνα με τον Guardian, ένας από τους μεγάλους κινδύνους που βλέπουν οι Δημοκρατικοί είναι πως, εάν οι Ρεπουμπλικάνοι κερδίσουν σημαντικά πόστα, τόσο ομοσπονδιακά όσο και στο επίπεδο της κάθε πολιτείας, και ο Ντόναλντ Τράμπ επιχειρήσει να ξανά-εκλεγεί πρόεδρος, θα υπάρξει το ενδεχόμενο να μην αντισταθούν στις προσπάθειές του να ανατρέψει το εκλογικό αποτέλεσμα όπως έγινε το 2020.
Είναι οι πρώτες εκλογές μετά τα επεισόδια στο Καπιτώλιο και οι πρώτες εκλογές μετά την απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου των ΗΠΑ να ανατρέψει την απόφαση Roe v. Wade.
Τα προγνωστικά
Οι οιωνοί για τους Δημοκρατικούς δεν είναι καλοί. «Οι Ρεπουμπλικάνοι θα έχουν έλεγχο της Βουλής των Αντιπροσώπων, αλλά στην Γερουσία είναι ακόμα ανοιχτά τα ενδεχόμενα,» σύμφωνα με τον Steven Shapard του Politico. Χρειάζονται 218 Αντιπρόσωποι για τον έλεγχο της Βουλής, με το Politico να προβλέπει ότι υπάρχουν 216, πιθανοί έως σίγουροι, Ρεπουμπλικάνοι, με μόλις 194 αντίστοιχα Δημοκρατικοί.
Σύμφωνα με το FiveThirtyEight, το όποιο θεωρείται από τις πιο έγκυρες πηγές στατιστικής ανάλυσης, οι πιθανότητες για έλεγχο της Βουλής των Αντιπροσώπων από τους Ρεπουμπλικάνους υπερβαίνουν τις 80%.
Στην χειρότερη των περιπτώσεων, μερικοί αναλυτές πιστεύουν ότι υπάρχει και ενδεχόμενο για εκλογική πανωλεθρία των Δημοκρατικών καθώς υπάρχει κίνδυνος ένα «κόκκινο κύμα» να σαρώσει και θέσεις σε περιοχές που θεωρούντο ασφαλή προπύργια των Δημοκρατικών όπως η Νέα Υόρκη και το Όρεγκον, σύμφωνα με ένα άρθρο του πρώην συμβούλου του Μπίλ Κλίντον Douglas E. Schoen στο The Hill.
Στην Γερουσία είναι πιο αμφίρροπες οι εκλογικές αναμετρήσεις, όμως θεωρείται ότι υπάρχει ένα οριακό προβάδισμα για τους Ρεπουμπλικάνους. Η τωρινή σύνθεση της Γερουσίας είναι μοιρασμένη ίσα, με κάθε κόμμα να έχει 50 γερουσιαστές. Οι Ρεπουμπλικάνοι χρειάζονται μόλις μια εκλογική νίκη για να πάρουν τον έλεγχο.
Ενδιάμεσες εκλογές ΗΠΑ: Το διακύβευμα, τα προγνωστικά και η επόμενη ημέρα-3
ΗΠΑ – Ενδιάμεσες εκλογές: Τα τέσσερα σενάρια για την επόμενη ημέρα στο Κογκρέσο
Το αποτέλεσμα των εκλογών στην Γερουσία θα είναι και πολύ σημαντικό για τις εκλογές του 2024 σύμφωνα με το Washington Post, καθώς ένα καλό αποτέλεσμα για τους Ρεπουμπλικάνους τώρα θα καθιστούσε πιθανή μια ενισχυμένη πλειοψηφία (πάνω από 60 γερουσιαστές) του κόμματος στις επόμενες εκλογές.
Οι πιο σημαντικές εκλογικές αναμετρήσεις είναι στις πολιτείες της Πενσυλβάνια, της Τζώρτζια, της Νεβάδας, και της Αριζόνας. Οι εκλογές στην Πενσυλβάνια έχουν και ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την Ελλάδα, καθώς ο υποψήφιος των Ρεπουμπλικάνων Μεχμέτ Οζ έχει στενές σχέσεις με την κυβέρνηση του Τούρκου Προέδρου Ρετζέπ Ταγγίπ Ερντογάν.
Η επόμενη μέρα
Η μελλοντική σύνθεση του Κογκρέσου θα έχει καταλυτικό ρόλο στον πολιτικό χάρτη των ΗΠΑ.
Πρώτων, ο έλεγχος της νομοθετικής εξουσίας από τους Ρεπουμπλικάνους θα δημιουργήσει μεγάλους «πονοκέφαλους» στην κυβέρνηση Μπάιντεν, καθώς θα βρίσκει εμπόδια στην έγκριση μέτρων και μεταρρυθμίσεων που θα την οδηγήσει στην αυξημένη χρήση προεδρικών διαταγμάτων. Όπως έχει γίνει στο παρελθόν, θα υπάρξουν σφοδρές μάχες καθώς οι γραμμές μεταξύ Λευκού Οίκου και Καπιτωλίου θα μοιάζει με χαρακώματα.
Δεύτερον, τα αποτελέσματα της Τρίτης θα είναι σημαντικός παράγοντας για τις εκλογές του 2024. Μια πανωλεθρία των Δημοκρατικών ίσως εντείνει τις φωνές που καλούν τον Μπάιντεν να μην είναι υποψήφιος για δεύτερη θητεία, ενώ για τους Ρεπουμπλικάνους ένας θρίαμβος των Τραμπικών Ρεπουμπλικάνων μπορεί να κάνει μια υποψηφιότητα Τράμπ το 2024 σχεδόν βέβαιη. Από την άλλη, αν οι υποψήφιοι που έχουν λάβει το χρίσμα από τον Τράμπ αποτύχουν, άλλοι επίδοξοι υποψήφιοι Ρεπουμπλικάνοι όπως ο κυβερνήτης της Φλόριδας Ron DeSantis (με τον όποιο ο Τράμπ κήρυξε μια άτυπη εκεχειρία για τις ενδιάμεσες εκλογές) ίσως ενδυναμωθούν.
Τρίτον, όπως γράφει το BBC, η επικράτηση των Ρεπουμπλικάνων μπορεί να σημάνει την αρχή βουλευτικών εξεταστικών επιτροπών που θα βάλουν ως στόχο την προεδρία του Μπάιντεν και θα φέρουν σε τέλος την επιτροπή που εξετάζει τα γεγονότα της 6 Ιανουαρίου. Πιθανές επιτροπές θα μπορούσαν να εξετάσουν τις εμπορικές σχέσεις του γιού του Μπάιντεν, Χάντερ, με την Κίνα και την Ουκρανία, και την απόσυρση των ΗΠΑ από το Αφγανιστάν. Αυτό είναι κάτι που επιβεβαίωσε και ο επίδοξος Πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων Κέβιν Μακάρθι στο CNN.
Έλεγχος του Κογκρέσου από τους Ρεπουμπλικάνους ανοίγει και το παράθυρο σε μια ενδεχόμενη πρότασης μομφής κατά του Τζο Μπαίντεν, κάτι το οποίο ζητάνε πολλά μέλη του κόμματος. Ο Μακάρθι είπε στο CNN ότι δεν πρέπει η πρόταση μομφής να χρησιμοποιηθεί «πολιτικά», αλλά δεν απέκλεισε και το ενδεχόμενο λέγοντας «αυτό δεν σημαίνει πως αν κάτι προκύψει, δεν θα χρησιμοποιηθεί».
Πηγές: Politico, The Washington Post, CNN, FiveThirtyEight, The Hill, BBC, The Guardian
