Kathimerini.gr
Είναι απόγευμα Παρασκευής στα τέλη Οκτωβρίου και η Δέσποινα Δελιανίδη βοηθάει μια πελάτισσα να βρει το τέλειο δαχτυλίδι από μια σειρά κοσμημάτων ελληνικής κατασκευής. Η νεαρή φοιτήτρια εργάζεται σε μια μπουτίκ στην Αστόρια για να χρηματοδοτήσει τις σπουδές της. «Λέω στα ξαδέρφια μου πίσω στην Ελλάδα ότι η Αμερική δεν είναι αυτό που ήταν κάποτε. Και αυτό με ανησυχεί, κυρίως γιατί καμιά πολιτική πλατφόρμα δεν μου δίνει ελπίδα».
Το Κουίνς, η περιοχή στην οποία βρίσκεται η ελληνική γειτονιά της Αστόριας, είναι προπύργιο των Δημοκρατικών, με πρόσφατες δημοσκοπήσεις να δείχνουν ότι θα παραμείνει γαλάζιο και στις εκλογές της επόμενης εβδομάδας. Η εσωτερική δυναμική της κοινότητας, ωστόσο, κρύβει μια πιο περίπλοκη ιστορία. Η επιλογή μεταξύ της Κάμαλα Χάρις και του Ντόναλντ Τραμπ έχει πολώσει τους Ελληνες της Νέας Υόρκης, ένα πρωτοφανές κλίμα για τη μικρή κοινότητα.
Η επιστολή
Νωρίτερα αυτόν τον μήνα μια ομάδα Δημοκρατικών, μεταξύ των οποίων ο πρώην κυβερνήτης της Μασαχουσέτης Μάικλ Δουκάκης, ο απερχόμενος βουλευτής του Μέριλαντ Τζον Σαρμπάνης, καθώς και διασημότητες όπως ο Τομ Χανκς και η Νία Βαρντάλος, υπέγραψαν μια ολοσέλιδη επιστολή στους New York Times. «Στο μεγάλο μας έθνος, ένα έθνος μεταναστών, οι ιστορίες των οικογενειών μας και η ελληνική κληρονομιά ενσαρκώνουν το αμερικανικό όνειρο […] Οι αξίες της φιλοξενίας, του φιλότιμου, της ελευθερίας και της δημοκρατίας, σημαντικές για την ελληνοαμερικανική ταυτότητα, αντανακλώνται στη ζωή και την καριέρα της αντιπροέδρου Χάρις», έγραφαν. Παράλληλα, σχεδόν 10.000 άτομα είναι μέλη της διαδικτυακής κοινότητας «Ελληνοαμερικανοί για τη Χάρις», που δημιουργήθηκε μετά την εκλογή Τραμπ το 2016.
Στις γειτονιές της Αστόριας το ελληνικό χρώμα κυριαρχεί. Ωστόσο, οι συνθήκες διαβίωσης που δυσκολεύουν ολοένα και περισσότερο κάνουν το «αμερικανικό όνειρο» άπιαστο για τα νεότερα μέλη της ελληνικής κοινότητας, η οποία εμφανίζεται διχασμένη ενόψει των εκλογών της Τρίτης. «Οι γονείς μας συνήθιζαν να βάζουν αφίσες προεκλογικών εκστρατειών στις βιτρίνες των καταστημάτων. Αυτό πυροδοτούσε συζητήσεις και υγιείς αντιπαραθέσεις, ήταν φυσιολογικό», λέει νεαρός ιδιοκτήτης καφετέριας.
Εντονη ελληνική παρουσία υπάρχει ωστόσο και στο Ρεπουμπλικανικό Κόμμα. Μια δημοσκόπηση του Greek Reporter έδειξε ότι το 48% των ερωτηθέντων Ελληνοαμερικανών ψήφισε τον Τραμπ το 2020. Τον περασμένο μήνα η ομάδα «Ελληνοαμερικανοί για τον Τραμπ» διοργάνωσε μια sold out δεξίωση στη Φιλαδέλφεια με συντονιστές τους Ρεπουμπλικανούς βουλευτές Γκας Μπιλιράκη και Νικόλ Μαλλιωτάκη. Παράλληλα, περισσότεροι από 44.000 άνθρωποι ακολουθούν τη σελίδα στο Instagram «Ελληνες για τον Τραμπ».
Οικονομικός «ανήφορος»
Η κ. Δελιανίδη σημειώνει ότι τα τελευταία χρόνια ήταν ιδιαίτερα δύσκολα για τους νέους. «Οι περισσότεροι έχουν δύο ή τρεις συγκατοίκους και πολύ λίγοι ζουν στο Μανχάταν, όπου τα ενοίκια είναι απαγορευτικά υψηλά». Ακόμη και στην Αστόρια, λέει, οι τιμές των ενοικίων έχουν ανέβει πολύ, κάτι το οποίο έχει εξωθήσει πολλούς Ελληνες από τη γειτονιά. «Το αμερικανικό όνειρο δεν είναι πλέον εφικτό», λέει ο Ντένις Αμβροσιάτος, ένας νεαρός ιδιοκτήτης καφετέριας. Περιγράφει πώς οι νέοι άνθρωποι ζουν από μεροκάματο σε μεροκάματο και δεν έχουν τη δυνατότητα να αγοράσουν δικό τους σπίτι ή να ξεκινήσουν οικογένεια.
Τα έξοδα των καταστηματαρχών δεν είναι το μόνο που βρίσκεται στα ύψη. Οι τιμές για τους καταναλωτές έχουν σημειώσει άνοδο μετά το 2020. Αν και έχει πλέον υποχωρήσει, ο πληθωρισμός έσπασε ρεκόρ δεκαετίας κατά την προεδρία Μπάιντεν. «Χρειάζεσαι τουλάχιστον 500 δολάρια για τα εβδομαδιαία ψώνια. Αν χρειάζεσαι βρεφικό γάλα και πάνες, θέλεις 700 μόνο για τα βασικά», δήλωσε μια νεαρή μητέρα δύο παιδιών.
Ο κ. Αμβροσιάτος είναι σίγουρος ότι ο Τραμπ θα βοηθήσει την οικονομία. «Είναι ένας σοβαρός επιχειρηματίας – δείτε πόσο ισχυρή ήταν η οικονομία όταν ήταν πρόεδρος. Χρειαζόμαστε τις πολιτικές του πίσω». Την πεποίθηση αυτή συμμερίζονται ψηφοφόροι και των δύο κομμάτων, με μια γυναίκα που υποστηρίζει τους Δημοκρατικούς να παραδέχεται ότι αν και ο Τραμπ είναι «απαίσιος άνθρωπος, που θα γίνει δικτάτορας», μπορεί να διαχειριστεί καλύτερα την οικονομία.
Αλλοι αντιμετωπίζουν με δυσπιστία τις οικονομικές θέσεις του Τραμπ. «Οι δασμοί που προαναγγέλλει ο Τραμπ θα είναι φρικτοί και θα προκαλέσουν άνοδο των τιμών», υποστηρίζει ο Τζιμ Παναγιώτου, πρωταγωνιστής της ελληνικής μουσικής σκηνής της Νέας Υόρκης. Ενας άλλος Δημοκρατικός περιγράφει τον τέως πρόεδρο ως «τυπικό Νεοϋορκέζο, που υπόσχεται τα πάντα και δεν παραδίδει τίποτα».
«Ανατριχιάζω»
«Ισως είμαι ακόμη μικρή και δεν νιώθω τις οικονομικές επιπτώσεις. Παρ’ όλα αυτά, στις φετινές εκλογές δεν καλούμαστε να επιλέξουμε το καλύτερο πολιτικό πρόγραμμα. Οι εκλογές δεν έχουν να κάνουν με αυτό, εδώ και καιρό». Η νεαρή κοπέλα, η οποία ψηφίζει για πρώτη φορά, δηλώνει πως «θα ψηφίσει για τα βασικά δικαιώματα». Αποκαλεί την ψήφο της «συμβολική», αναγνωρίζοντας ότι σε μια γαλάζια πολιτεία όπως η Νέα Υόρκη, δεν έχει τόση σημασία. Παρ’ όλα αυτά, ελπίζει ότι η φωνή της θα βοηθήσει «να αποκλείσει τον Τραμπ από την εξουσία». Φοβάται συγκεκριμένα τις πολιτικές των Ρεπουμπλικανών για τις γυναίκες. «Ανατριχιάζω στη σκέψη ότι οι γυναίκες θα χάσουν το δικαίωμα να ορίζουν το σώμα τους».
Ο κ. Αμβροσιάτος θυμάται επίσης να «ανατριχιάζει» παρακολουθώντας την ομιλία του Τραμπ στο συνέδριο των Ρεπουμπλικανών μετά την απόπειρα δολοφονίας τον Ιούλιο. «Είδα έναν πατριώτη, κάποιον που δεν χρειαζόταν να γίνει πρόεδρος για να είναι ισχυρός, αλλά επιδίωξε την εξουσία για να βοηθήσει την Αμερική».
Οι περισσότεροι δέχτηκαν να μιλήσουν μόνο υπό τον όρο της ανωνυμίας, επικαλούμενοι φόβους για αντίποινα στην οικογένειά τους, κοινωνική πίεση από υποστηρικτές του αντίπαλου κόμματος ή μελλοντικά προβλήματα εργασίας.
Για τον κ. Παναγιώτου ο Τραμπ δεν είναι πατριώτης. «Στο αποκορύφωμα της πανδημίας έστειλε χιλιάδες τεστ COVID στη Ρωσία, ενώ οι άνθρωποι εδώ πέθαιναν και πλήρωναν μια περιουσία για να έχουν πρόσβαση σε εξετάσεις. Αυτό για μένα είναι αντιαμερικανικό».
Μια άλλη γυναίκα, η οποία θα ψηφίσει τη Χάρις, διερωτάται πώς οι Ελληνες μπορούν να ψηφίσουν τον Τραμπ. «Εχω φίλους που είναι περήφανοι για την ελληνική τους ταυτότητα. Και με κάποιον τρόπο γοητεύονται από αυτόν. Οι αξίες μας δεν είναι ίδιες με αυτές ενός λαοπλάνου, ενός νταή που νομίζει ότι είναι πάνω απ’ όλους και από όλο το σύστημα».
Προσθέτει ακόμη ότι οι φετινές εκλογές είναι κρίσιμες για τις γυναίκες. «Αυτό που λέω στην κόρη μου από μικρή είναι ότι μπορεί να κάνει αυτό που θέλει, ίσως και καλύτερα απ’ ό,τι ένας άνδρας. Ο Τραμπ δεν το πιστεύει αυτό – θέλει να διευθύνει μια λέσχη αγοριών. Οι κόρες μας χρειάζονται πρότυπα σαν τη Χάρις».
Μια δημοσκόπηση της 25ης Οκτωβρίου έδειξε ότι η εμπιστοσύνη των Αμερικανών στη δημοκρατία έχει διαβρωθεί. Οι Ελληνες της Αστόριας συμφωνούν ότι η θωράκιση των θεσμών είναι απαραίτητη. Παρ’ όλα αυτά, διαφωνούν για το ποιος φταίει για την επίθεση κατά της δημοκρατίας.
Τα γεγονότα της 6ης Ιανουαρίου 2021 ήταν σοκαριστικά για τον κ. Παναγιώτου. «Αυτό το χάος ήταν πρωτοφανές για τις Ηνωμένες Πολιτείες. Ο Τραμπ, όχι μόνο ενθάρρυνε τους διαδηλωτές εκείνη την ημέρα, αλλά και δεν τους καταδίκασε ποτέ. Για τον ίδιο, αυτό υπονόμευσε τη δημοκρατία.
Η προστασία της δημοκρατίας αποτελεί ύψιστη προτεραιότητα για την Αντζυ Ξυδιά, η οποία πρόσφατα ταχυδρόμησε πάνω από 300 χειρόγραφες επιστολές σε ψηφοφόρους πολιτειών, όπως η Τζόρτζια και η Πενσιλβάνια, προκειμένου να ενθαρρύνει την προσέλευσή τους στις κάλπες. «Η Χάρις και ο Γουόλς σέβονται τους θεσμούς μας και το κράτος δικαίου», σημειώνει, προσθέτοντας ότι έχει εξαντληθεί με το «χάος» του Τραμπ. «Θα ψηφίσω την υποψήφια που σέβεται την Αμερική, κάποιον που μπορεί να είναι πρότυπο για τα παιδιά μας και που θα φέρει πίσω την αξιοπρέπεια στο υψηλότερο αξίωμα της χώρας».
«Ο Τραμπ σε αγαπάει ή σε μισεί, και με βάση αυτή την εκτίμηση διαμορφώνει τις πολιτικές του. Δεν λειτουργούν έτσι οι δημοκρατίες», λέει μια ψηφοφόρος των Δημοκρατικών, η οποία φοβάται πως σε μια δεύτερη θητεία, ο Τραμπ θα κυβερνήσει «όχι σαν ηγέτης φιλελεύθερης δημοκρατίας, αλλά σαν δικτάτορας». Αλλοι εκφράζουν παρόμοιες ανησυχίες. «Εχει γεμίσει το Ανώτατο Δικαστήριο με δικαστές πιστούς σε αυτόν, οι οποίοι έχουν ήδη κρίνει ότι έχει ασυλία και δεν μπορεί να λογοδοτήσει για κανένα έγκλημα», λέει ένας ακόμη «μπλε» ψηφοφόρος. «Θα βρεθούμε σε αχαρτογράφητο έδαφος για τη χώρα. Και αυτό με φοβίζει».
Παρόμοιες επικρίσεις διατυπώνονται ωστόσο και κατά της Χάρις. Ο κ. Αμβροσιάτος προβληματίζεται από τον τρόπο που έλαβε το Δημοκρατικό χρίσμα. «Η Κάμαλα έλαβε μόνο το 5% των ψήφων στις προκριματικές εκλογές των Δημοκρατικών το 2020 – κανείς δεν την υποστήριξε, ακόμη και μέσα στο κόμμα της», λέει. «Αρα, πώς μπορεί κάποιος που κανείς δεν έχει επιλέξει ποτέ, να τοποθετηθεί επικεφαλής ενός κόμματος και να θέσει υποψηφιότητα για πρόεδρος;». Και άλλοι τόνισαν ότι ίσως ήταν πιο θετικοί προς τη Χάρις αν είχε κερδίσει την υποψηφιότητα σε ένα ανταγωνιστικό Δημοκρατικό συνέδριο.
Στα δύο
«Ο Τραμπ θα μπορούσε να μείνει στην Ιστορία ως ένας καλός πρόεδρος. Τον ψήφισα», λέει ο κ. Παναγιώτου. «Αλλά δίχασε τη χώρα και αυτό δεν θα το συγχωρήσω ποτέ».
Για χρόνια συνεργάτις της Κάμαλα Χάρις, η αντικυβερνήτης της Καλιφόρνιας Ελένη Κουναλάκη είναι από τις πιο σημαντικές προσωπικότητες της ελληνοαμερικανικής κοινότητας που υποστηρίζουν την υποψήφια των Δημοκρατικών.
Και ο κ. Αμβροσιάτος έχει παρατηρήσει την άνοδο του διχασμού μέσα στην κοινότητα. «Οι γονείς μας συνήθιζαν να βάζουν αφίσες προεκλογικών εκστρατειών στις βιτρίνες των καταστημάτων. Αυτό πυροδοτούσε συζητήσεις και υγιείς αντιπαραθέσεις, ήταν φυσιολογικό». Παραδέχεται ότι αυτό είναι αδύνατο σήμερα, καθώς το πολιτικό κλίμα έχει οξυνθεί.
Νεαρή ψηφοφόρος υποστηρίζει ότι οι διαιρέσεις και η μυστικοπάθεια άρχισαν να εμφανίζονται μετά το 2016. «Στο γυμνάσιο θυμάμαι πως κάναμε εικονικές εκλογές. Φυσικά, σε εκείνη την ηλικία τα επιχειρήματα των περισσοτέρων μαθητών ήταν αυτά που άκουγαν στο σπίτι. Υπήρχαν πολλά έντονα συναισθήματα, αλλά λίγα πραγματικά επιχειρήματα». Η κ. Ξυδιά συμφωνεί ότι η είσοδος του Τραμπ στην πολιτική ήταν μια στιγμή καμπής που πόλωσε την κοινότητα. «Παλαιότερα δεν ήταν έτσι».
Σε αντίθεση με την Πενσιλβάνια ή την Τζόρτζια, το αποτέλεσμα της Νέας Υόρκης είναι σχεδόν σίγουρο. Ωστόσο, οι περισσότεροι ερωτηθέντες δέχτηκαν να μιλήσουν μόνο υπό τον όρο της ανωνυμίας, επικαλούμενοι φόβους για αντίποινα στην οικογένειά τους, κοινωνική πίεση από υποστηρικτές του αντίπαλου κόμματος ή μελλοντικά προβλήματα εργασίας. «Η γειτονιά είναι μικρή και οι άνθρωποι μιλούν», είπε κάποιος. Σε μικρές κοινότητες όπως η Αστόρια, οι εκλογές είναι προσωπική υπόθεση.
