Γράφει ο Πέτρος Παπακωνσταντίνου
Στις 24 Ιουνίου, η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία μπήκε στον πέμπτο μήνα της, με την ουκρανική άμυνα στις ανατολικές περιοχές του Ντονμπάς να εμφανίζει εικόνα κατάρρευσης σε αργή κίνηση. Την εβδομάδα που ακολούθησε, γίναμε μάρτυρες μιας τριπλής επίδειξης ενότητας και αποφασιστικότητας της Δύσης. Υπερβαίνοντας τις πάγιες αντιρρήσεις της Γαλλίας και της Γερμανίας, η Ε.Ε. έδωσε στην Ουκρανία καθεστώς υποψήφιας προς ένταξη χώρας. Στη συνέχεια, η σύνοδος κορυφής της ομάδας G7 διατράνωσε ότι θα συνεχίσει να στηρίζει στρατιωτικά και οικονομικά το Κίεβο «όσο χρειαστεί» για να νικήσει τους εισβολείς, ενώ οι Αμερικανοί αποφάσισαν να εξοπλίσουν τους Ουκρανούς με συστήματα αντιπυραυλικής άμυνας σαν και αυτά που προστατεύουν τον Λευκό Οίκο και το Καπιτώλιο.
Τέλος, το ΝΑΤΟ άνοιξε τον δρόμο στη Σουηδία και στη Φινλανδία μετά την άρση του τουρκικού βέτο –ένα ράπισμα για τον Βλαντιμίρ Πούτιν, που δικαιολόγησε την εισβολή ως αναγκαία για να αποτραπεί η διεύρυνση της Συμμαχίας προς Ανατολάς– και επταπλασίασε τις δυνάμεις αυξημένης ετοιμότητας δίπλα στα ρωσικά σύνορα. «Δεν θα επιτρέψουμε στον Πούτιν να νικήσει», ήταν το στερεότυπο μήνυμα όλων, από τον Μακρόν και τον Σολτς μέχρι τον Μπάιντεν και τον Τζόνσον.
Ωστόσο, πίσω από τα βεβιασμένα χαμόγελα των δυτικών ηγετών στις αναμνηστικές φωτογραφίες των τριών συνόδων, οι αμφιβολίες και οι υφέρπουσες ρωγμές ποτέ, στο διάστημα που μεσολάβησε από την έναρξη του πολέμου, δεν ήταν πιο έντονες. Προ ημερών, το CNN και οι New York Times συνέπεπταν στην εκτίμηση πως η παλίρροια στο πεδίο της μάχης ευνοεί τώρα τους εισβολείς και ότι πολλά από τα εδαφικά τους κέρδη μπορεί να αποδειχτούν μη αναστρέψιμα.
Το περασμένο Σαββατοκύριακο, το Σεβεροντονέτσκ έγινε η τέταρτη στρατηγικής σημασίας πόλη που κατέλαβαν οι Ρώσοι ύστερα από τη Χερσώνα, τη Μελιτόπολη και τη Μαριούπολη, ενώ όλα δείχνουν ότι επίκειται η άλωση και του γειτονικού Λισιτσάνσκ, με την οποία θα επιτευχθεί ο ολοκληρωτικός έλεγχος του Λουγκάνσκ – μιας από τις δύο επαρχίες, μαζί με το Ντονέτσκ, που συναποτελούν τη βιομηχανική περιοχή Ντονμπάς.
Μικρή παρηγοριά για όλα αυτά ήταν η απώθηση των Ρώσων από το Φιδονήσι, στα ανοιχτά της Οδησσού, που βομβαρδίζονταν ανηλεώς – εξέλιξη δηλωτική της αυξημένης πίεσης που δέχονται στο νότιο μέτωπο. Στο μεταξύ, η αναλογία στις απώλειες τόσο στρατιωτών όσο και υλικού έχει αντιστραφεί εις βάρος των αμυνομένων. Η εγκατάσταση ρωσικών συστημάτων αντιαεροπορικής άμυνας S-300 μείωσε σε πολύ μεγάλο βαθμό την αποτελεσματικότητα των ουκρανικών drones, όπως μαρτυρεί και το γεγονός ότι σπανιότατα βλέπουμε πλέον ουκρανικά βίντεο από τα πεδία των μαχών.
Τα ισχυρότερα, μεγαλύτερου βεληνεκούς κανόνια και πύραυλοι της Δύσης μοιάζουν να καταλήγουν σε βαρέλια δίχως πάτο – πολλά αμερικανικά πυροβόλα Μ777 Ηowitzer καταστράφηκαν στις αποθήκες τους. Οι ΗΠΑ έχουν προσφέρει μέχρι τώρα στρατιωτική και οικονομική βοήθεια 55 δισ. δολαρίων στο Κίεβο –πάνω από το 80% του ρωσικού στρατιωτικού προϋπολογισμού–, αλλά ο Ζελένσκι εξακολουθεί να χρειάζεται γύρω στα 7 δισ. μηνιαίως για να καλύπτει τις στοιχειώδεις ανάγκες της κυβέρνησής του.
Η γαλλική Le Monde έγραψε πρόσφατα ότι ο Πούτιν διαχειρίζεται τον πόλεμο με την ψυχραιμία ενός παίκτη πόκερ, που δεν θα διστάσει να παίξει και τα ρέστα του, αν χρειαστεί. Παρά τη μεγάλη οικονομική, πολιτική και ηθική φθορά που έχει υποστεί η χώρα του, η αλήθεια είναι ότι οι κυρώσεις κινδυνεύουν να λειτουργήσουν ως μπούμερανγκ για τη Δύση. Η τεχνητή «χρεοκοπία» της Ρωσίας ακούγεται σαν κακό ανέκδοτο, αφού η χώρα έχει χρέος μόλις 20% του ΑΕΠ, τη στιγμή που το αμερικανικό φθάνει το 140%, και η Μόσχα θέλει να αποπληρώσει τις οφειλές της, αλλά παρεμποδίζεται λόγω του αποκλεισμού της από το διεθνές χρηματοπιστωτικό σύστημα. Την περασμένη Τετάρτη, το ρωσικό ρούβλι έφθασε το υψηλότερο σημείο του απέναντι στο δολάριο και στο ευρώ από τον Μάιο του 2015.
Απειλή νέων κρίσεων
Την ίδια στιγμή, η Γερμανία περνούσε στο δεύτερο επίπεδο επαγρύπνησης για τις ενεργειακές της προμήθειες, με το επόμενο βήμα να είναι η επιβολή δελτίου στο φυσικό αέριο. Ο υπουργός Οικονομίας και προστασίας του Κλίματος, Ρόμπερτ Χάμπεκ, προειδοποίησε ότι, αν η Ρωσία συνεχίσει να κλείνει τις στρόφιγγες, τότε ολόκληρα βιομηχανικά συγκροτήματα θα βάλουν λουκέτο, αλυσίδες εφοδιασμού θα καταρρεύσουν, οι άνεργοι θα αυξηθούν και οι εργαζόμενοι θα γίνουν φτωχότεροι. Ας σημειωθεί ότι ο Χάμπεκ ανήκει στους Πρασίνους, οι οποίοι ενδύθηκαν τη φαιοπράσινη στολή εκστρατείας απέναντι στους Ρώσους, υπερθερμάτισαν για την ακύρωση του Nord Stream 2 και τώρα αναγκάζονται να στραφούν και πάλι στην παραγωγή ενέργειας από λιθάνθρακα, ενώ συζητούν ακόμη και την επιστροφή στην πυρηνική ενέργεια.
Στο μεταξύ, με τον πληθωρισμό σε Ευρώπη και Αμερική να χτυπάει ρεκόρ μισού αιώνα, η διάβρωση της αγοραστικής δύναμης των λαϊκών στρωμάτων και της μεσαίας τάξης απειλεί να αποσταθεροποιήσει τους κυβερνώντες, όπως έδειξε και η βαριά ήττα του Μακρόν στις γαλλικές προεδρικές εκλογές. Στην Ιταλία, που θεωρείται σήμερα ο αδύναμος κρίκος της Ευρωζώνης σε μια επαπειλούμενη, νέα κρίση χρέους, πρώτη δύναμη στις δημοσκοπήσεις είναι το νεοφασιστικό κόμμα FdI.
Στις ΗΠΑ, η δημοτικότητα του Μπάιντεν βρίσκεται στα Τάρταρα, οι Δημοκρατικοί φοβούνται διπλή ήττα στις εκλογές του Νοεμβρίου για Βουλή και Γερουσία, ενώ το εφιαλτικό ενδεχόμενο να νικήσει ο Τραμπ ή ένας νέος Τραμπ στην προεδρική αναμέτρηση του 2024 διαγράφεται ολοένα και ισχυρότερο.
Σε ναρκοθετημένο δρόμο η Μόσχα
Ολα αυτά δεν σημαίνουν ότι ο πόλεμος έχει κριθεί υπέρ του Πούτιν. Οι Ρώσοι θα δυσκολευτούν να καταλάβουν το Ντονέτσκ, όπου οι Ουκρανοί κρατούν ακόμη περίπου το μισό του εδάφους, με δύο μεγάλες πόλεις, το Σλοβιάνσκ και το Κραματόρσκ, οχυρωμένες με πολλαπλές γραμμές άμυνας. Οι ρωσικές θέσεις είναι επισφαλείς στο νότιο μέτωπο και ιδιαίτερα στη Χερσώνα, όπου οι Ουκρανοί σχεδιάζουν γενική αντεπίθεση, πιθανόν τον Αύγουστο. Η ρωσική οικονομία, αλλά και η πολεμική βιομηχανία, θα αντιμετωπίσουν σύντομα την έλλειψη δυτικών ηλεκτρονικών εξαρτημάτων, ενώ η ανεργία αυξάνεται. Οι απειλές της Μόσχας για κλιμάκωση της κρίσης στη Βαλτική με αφορμή τον αποκλεισμό του Καλίνινγκραντ και ο εξοπλισμός της Λευκορωσίας με πυραύλους ικανούς να μεταφέρουν πυρηνικά όπλα ήταν δηλωτικές αυξανόμενης ανασφάλειας. Αν κάτι έδειξαν οι εξελίξεις του τελευταίου δεκαημέρου είναι ότι τόσο η Δύση όσο και η Ρωσία έχουν κάψει πίσω τους όλες τις γέφυρες υποχώρησης, αποφασισμένες για έναν σκληρότατο αγώνα αντοχής, από τον οποίο μεγάλος ζημιωμένος κινδυνεύει να είναι η ίδια η Ουκρανία.
