Kathimerini.gr
Γιώργος Σκαφιδάς
Είναι Νοέμβριος του 2017… και οι Αρχές στην Τουρκία τιμούν τη συμπλήρωση 79 ετών από τον θάνατο του εθνάρχη Μουσταφά Κεμάλ (1881-1938), μέσα σε ένα περιβάλλον το οποίο όμως δεν προσφέρεται για ανέφελους εορτασμούς.
Με φόντο την πραξικοπηματικού τύπου κρίση που είχε προηγηθεί μόλις λίγους μήνες πριν, τον Ιούλιο του 2016, ο Ερντογάν «ξιφουλκεί» κατά πάντων, δικαίων και αδίκων, σε εσωτερικό και εξωτερικό, εξαπολύοντας μύδρους υπό μορφή αντιδυτικών καταγγελιών, αντιδημοκρατικών εκκαθαρίσεων και αυθαίρετων δικτατορικού τύπου συλλήψεων/ομηριών (υπενθυμίζονται οι υποθέσεις των κ.κ. Αντριου Μπράνσον και Σερκάν Γκόλγκε, μεταξύ πολλών άλλων).
Σε τελείως διαφορετικό πνεύμα, ωσάν βγαλμένος από… άλλον πλανήτη, ο Ελον Μασκ μεταβαίνει τον Νοέμβριο του 2017 στην Τουρκία. Ο 46χρονος τότε επιχειρηματίας, ήδη διεθνώς διάσημος μέσω των εταιρειών Tesla και SpaceX, φωτογραφίζεται με φόντο το μαυσωλείο του Ατατούρκ στην Aγκυρα και ανεβάζει τη σχετική φωτογραφία στους λογαριασμούς του στα social media, συνοδεία κειμένου, πλέκοντας το εγκώμιο του Μουσταφά Κεμάλ που «πολέμησε για ειρήνη στην πατρίδα, ειρήνη στον κόσμο».
«Αν μια μέρα τα λόγια μου είναι ενάντια στην επιστήμη, επιλέξτε την επιστήμη», γράφει ο Μασκ στο Twitter στις 9 Νοεμβρίου του 2017, παραθέτοντας μια φράση του Μουσταφά Κεμάλ.
Λίγες ώρες νωρίτερα ωστόσο, στις 8 Νοεμβρίου, είχε συναντηθεί με τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στο προεδρικό μέγαρο στην Αγκυρα, προσδίδοντας έτσι έναν διαφορετικό αέρα επισημότητας, αλλά και βαρύτητας, στην τουρκική του επίσκεψη.
Ερντογάν και Μασκ είχαν τότε, σύμφωνα με τα σχετικά δημοσιεύματα της εποχής, συζητήσει την προοπτική η Tesla και η SpaceX να συνεργαστούν με εταιρείες προερχόμενες από την Τουρκία. «Ανταλλάξαμε απόψεις σχετικά με τις συμπράξεις που θα μπορούσαν να έχουν τουρκικές εταιρείες με τις εταιρείες SpaceX και Tesla», δήλωνε τον Νοέμβριο του 2017 ο Ιμπραχίμ Καλίν ως εκπρόσωπος του Ερντογάν, μιλώντας στο πρακτορείο Anadolu, στη σκιά δημοσιευμάτων που ήθελαν τότε την Τουρκία να ετοιμάζεται να στείλει δικούς της δορυφόρους (Turksat) στο διάστημα από τη μία πλευρά και την Tesla του Μασκ από την άλλη να διευρύνει το δίκτυο με τους σταθμούς ταχυφόρτισης (Supercharger) για τα ηλεκτρικά της οχήματα εντός των τουρκικών συνόρων.
"If one day, my words are against science, choose science."
— Elon Musk (@elonmusk) November 9, 2017
Mustafa Kemal Atatürk
Ερντογάν και Μασκ παρουσιάζονται να τα ξαναλένε, τηλεφωνικά/μέσω βιντεοδιάσκεψης, τον Ιανουάριο του 2021 και έπειτα εκ νέου τον Δεκέμβριο της ιδίας χρονιάς, με κορυφαία θέματα στην ατζέντα των μεταξύ τους συνομιλιών τη συνεργασία στο μέτωπο της διαστημικής/δορυφορικής τεχνολογίας και τα ηλεκτρικά οχήματα.
Τουρκικοί δορυφόροι και ηλεκτρικά αυτοκίνητα
Όταν η Τουρκία εκτόξευσε τον τηλεπικοινωνιακό δορυφόρο Turksat 5A τον Ιανουάριο του 2021, το έκανε με τη βοήθεια του Μασκ, χάρη σε έναν πύραυλο Falcon 9 της SpaceX. Ενώ το ίδιο σκηνικό θα επαναλαμβανόταν και τον Δεκέμβριο του 2021, κατά την εκτόξευση του δεύτερου τουρκικού δορυφόρου Turksat 5B που επίσης έλαβε ώθηση από έναν Falcon 9. Για να ευχαριστήσει μάλιστα τον Μασκ, ο Ερντογάν του είχε «προσφέρει» τότε ένα NFT τηλεματικής/δορυφορικής τέχνης («satellite art») φιλοτεχνημένο από 5.000 Τούρκους μαθητές.
Ειρήσθω εν παρόδω, υπενθυμίζεται ότι η Τουρκία προωθεί παράλληλα τα τελευταία χρόνια και τα δικά της, εγχώριας κατασκευής, ηλεκτρικά οχήματα, υπό την επωνυμία TOGG.
«Άβολες» χειραψίες
Ερντογάν και Μασκ συναντήθηκαν εν συνεχεία στην Ντόχα του Κατάρ, τον Δεκέμβριο του 2022, στο πλαίσιο του Παγκοσμίου Κυπέλλου Ποδοσφαίρου, κατά τη διάρκεια του μεγάλου τελικού (Αργεντινή εναντίον Γαλλίας), ανταλλάσσοντας μια χειραψία που φάνηκε όμως «αδέξια» και «άγαρμπη» στα μάτια του ξένου Τύπου (βλ. σχετικό δημοσίευμα στον βρετανικό Independent).
Erdogan and Elon Musk shake hands in Doha during the World Cup Final Match pic.twitter.com/eKqr9sDelD
— Ragıp Soylu (@ragipsoylu) December 18, 2022
Κάπως «άβολη» έδειχνε όμως να είναι και η συνομιλία που είχαν σήμερα (18 Σεπτεμβρίου), μέσω διερμηνέων, οι δύο άνδρες στο επονομαζόμενο «Σπίτι της Τουρκίας» (Turkish House – Türkevi) στη Νέα Υόρκη όπου έχει μεταβεί ο Ερντογάν για να πάρει μέρος στην 78η Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών που διεξάγεται αυτές τις ημέρες.
«Πού είναι η σύζυγός σου;», παρουσιάζεται να ρωτά ο Τούρκος πρόεδρος τον Μασκ, όταν τον βλέπει με τον τρίχρονο γιο του στο «Σπίτι της Τουρκίας». «Ω, είναι στο Σαν Φρανσίσκο. Εχουμε χωρίσει», απαντά ο δισεκατομμυριούχος που μάλλον δεν περίμενε μια τέτοια ερώτηση…
Μασκ και Ερντογάν μαζί στη Νέα Υόρκη στις 18 Σεπτεμβρίου του 2023 (Murat Cetinmuhurdar/PPO/Handout via REUTERS)
«Μάχη» για το επόμενο εργοστάσιο της Tesla
Σύμφωνα πάντως με όσα ανακοίνωσε επισήμως το γραφείο επικοινωνιών της τουρκικής προεδρίας, ο Ερντογάν κάλεσε τον Μασκ σήμερα, στο πλαίσιο της συνομιλίας τους που διεξήχθη παρουσία του Τούρκου υπουργού Βιομηχανίας και Τεχνολογίας Μεχμέτ Φατίχ Κατζίρ αλλά και του Τούρκου ΥΠΕΞ Χακάν Φιντάν, να εγκαταστήσει εντός των τουρκικών συνόρων το επόμενο εργοστάσιο παραγωγής οχημάτων της αυτοκινητοβιομηχανίας Tesla καθώς και να αρχίσει να προσφέρει στην Τουρκία υπηρεσίες ευρυζωνικής σύνδεσης στο διαδίκτυο μέσω του δορυφορικού δικτύου Starlink… Ο Ερντογάν φέρεται, επίσης, να προσκάλεσε τον Μασκ στην έκθεση τεχνολογίας Teknofest που διεξάγεται αυτόν τον μήνα (27 Σεπτεμβρίου – 1 Οκτωβρίου) στη Σμύρνη, αλλά και να συζήτησε μαζί του την προοπτική συνεργασίας στον τομέα της τεχνητής νοημοσύνης.
«Ο πρόεδρός μας εξήγησε (σ.σ. στον Ελον Μασκ) ότι […] είμαστε έτοιμοι να υποστηρίξουμε την Tesla (σ.σ. εάν επιλέξει) να στήσει στην Τουρκία το επόμενο εργοστάσιό της, που θα είναι το δεύτερο στην Ευρώπη και το έβδομο στον κόσμο», σημειώνει χαρακτηριστικά ο Τούρκος υπουργός Βιομηχανίας Μ. Φ. Κατζίρ σε ανάρτησή του στο δίκτυο X (πρώην Twitter) το οποίο υπενθυμίζεται βέβαια ότι ανήκει, και εκείνο πια, από το 2022, στον Μασκ.
Κατά «σύμπτωση» ωστόσο, το ίδιο δίκτυο (πρώην Twitter/νυν X) είχε κατηγορηθεί προ μηνών, πριν τις τουρκικές εκλογές του περασμένου Μαΐου, ότι μπλοκάρει τις αναρτήσεις πολιτικών αντιπάλων του Ερντογάν προμοτάροντας έτσι την προεδρική υποψηφιότητα του Τούρκου προέδρου.
