ΔΗΚΤΗΣ
Ο νέος διοικητής της κεντρικής τράπεζας γνωρίζει πολύ καλά την εσωτερική τραπεζική αγορά και τις προκλήσεις της. Την ίδια στιγμή, οι τράπεζες βρίσκονται στην καλύτερη τους κατάσταση εδώ και πάνω από μια δεκαετία. Ο συνδυασμός των δύο αποτελεί ιδανική συνθήκη για την άσκηση ουσιαστικής εποπτείας, «σπρώχνοντας» τις τράπεζες σε θετικές αλλαγές και προσέγγιση των ολοένα αυξανόμενων εποπτικών απαιτήσεων. Ο νέος διοικητής αναλαμβάνει τα ηνία σε μια περίοδο που αν αξιοποιηθεί σωστά, το τέλος της θητείας του θα μπορεί να βρει τις τράπεζες έτοιμες να πρωταγωνιστήσουν στη νέα εποχή. Την προηγούμενη δεκαετία ολοκληρώθηκε μια πολύ σημαντική περίοδος διόρθωσης των ισολογισμών, δημιουργώντας σήμερα τις προϋποθέσεις για τον πραγματικό εκσυγχρονισμό.
Τρεις πυλώνες οικονομικής πολιτικής
Το επόμενο διάστημα οι χώρες της Ευρώπης θα κληθούν να επικεντρωθούν σε τρεις πολιτικές που θα τους επιτρέψουν να ενισχύσουν την παραγωγικότητα και να αντιμετωπίσουν τις σύγχρονες προκλήσεις που προκαλούν οι γεωπολιτικές εξελίξεις. Πρώτον, μεγαλύτερες επενδύσεις στην πράσινη και ψηφιακή μετάβαση. Αυτός ο πυλώνας θα απαιτήσει αποφασιστικά βήματα προς την κατεύθυνση ολοκλήρωσης της τραπεζική ένωσης και ενοποίησης των κεφαλαιαγορών. Δεύτερον, δημιουργία δημοσιονομικών περιθωρίων για στήριξη των μεταρρυθμίσεων και των συνεπακόλουθων επενδύσεων. Τρίτον, λήψη αποφάσεων που θα εκτείνονται πέραν της περιόδου ολοκλήρωσης του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητάς, μιας και σημαντικές υποδομές όπως για παράδειγμα τα ηλεκτρικά δίκτυα, απαιτούν μακροπρόθεσμο σχεδιασμό και δέσμευση πόρων.
Μονόδρομος η περαιτέρω εμβάθυνση
Η Ευρωζώνη ταλανίζεται από τη γήρανση του πληθυσμού, την απουσία αυτονομίας, την κλιματική κρίση και την αργή τεχνολογική πρόοδο. Αυτοί οι παράγοντες θεωρούνται υπαίτιοι για την καθίζηση στην οικονομική ανάπτυξη των τελευταίων χρόνων. Η διάρρηξη του αδιεξόδου θα απαιτήσει νέες πολιτικές που θα επιτρέψουν την ανάκτηση της ανταγωνιστικότητας και την ενίσχυση της ανθεκτικότητας. Το ζητούμενο παραμένει μια πλήρως λειτουργική Ένωση που θα προσφέρει εύκολη πρόσβαση σε μια προνομιακή αγορά των 440 εκατ. κατοίκων και σε οικονομικούς φορείς που αντιστοιχούν στο 15% του παγκόσμιου ΑΕΠ. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις ειδικών, η επίτευξη του στόχου θα μπορούσε να βελτιώσει μακροχρόνια το βιοτικό επίπεδο των Ευρωπαίων πολιτών κατά 7%-9% του ΑΕΠ της Ε.Ε.
Η κλιματική κρίση πάει να μας ξεφύγει
To 2023 υπήρξε χρονιά ρεκόρ, καθώς η θερμοκρασία κυμάνθηκε 1,4 βαθμούς Κελσίου πάνω από τα προβιομηχανικά χρόνια. Ως αποτέλεσμα, βιώσαμε ακραία καιρικά φαινόμενα όπως καύσωνες, πλημμύρες, ξηρασίες, πυρκαγιές και άνοδο της στάθμης της θάλασσας. Έχει υπολογιστεί ότι το κόστος των κλιματικών καταστροφών προσεγγίζει πλέον τα 2 τρισ. δολάρια. Πιο ευάλωτες περιοχές είναι οι αναπτυσσόμενες χώρες όπου παρατηρείται απουσία ποιοτικών υποδομών και άρα απώλεια οικονομικής ανάπτυξής. Μελέτες δείχνουν πως για να επιτευχθούν οι στόχοι της κλιματικής κρίσης, θα απαιτηθούν σε παγκόσμια κλίμακα επενδύσεις ύψους 7 τρισ. δολαρίων με ορίζοντα το 2030. Για να πειστούν οι φορείς χάραξης πολιτικής να προχωρήσουν με τα αναγκαία μέτρα, χρειάζεται να γίνει ξεκάθαρο πως το κόστος της αδράνειας θα μεταφραστεί σε ανθρώπινες ζωές και απώλεια οικονομικής ανάπτυξής.
Η εξέλιξη των επιτοκίων δεν είναι μονής κατεύθυνσης
Για φέτος, οι αγορές προεξοφλούν δύο μειώσεις των επιτοκίων ύψους 0,25% κάθε φορά. Η εκτίμηση στηρίζεται στη συνέχιση της πτωτικής πορείας του πληθωρισμού. Ο επικεφαλής της JP Morgan όμως, δεν ασπάζεται τη μονοδιάστατη αυτή προσέγγιση και στέλνει το μήνυμα πως τα επιτόκια μπορεί να κινηθούν είτε προς τη μία, είτε προς την άλλη κατεύθυνση. Ως εκ τούτου, καλεί τους επενδυτές της τράπεζας να είναι έτοιμοι για επιτόκια από 2% έως 8%. Η δικαιολογία για τα ψηλότερα επιτόκια εδράζεται στην εκτίμηση πως οι δημοσιονομικές σπατάλες, οι αλλαγές στο παγκόσμιο εμπόριο και οι επενδύσεις στην πράσινη μετάβαση θα πιέσουν τον πληθωρισμό ψηλότερα, και άρα οι κεντρικές τράπεζες θα αναγκαστούν σε περισσότερες αυξήσεις των επιτοκίων.
