Kathimerini.com.cy
Ιστορική πρόκληση
Το χρηματοοικονομικό σύστημα της Ευρωζώνης πέρασε μέσα από μια δύσκολη συγκυρία καταφέρνοντας όμως να αντισταθεί και να αποσείσει την εξωτερική απειλή (ΗΠΑ, Ελβετία) η οποία θα μπορούσε εύκολα να μετατραπεί σε κρίση εντός των τειχών. Η περίοδος αυτή κατέδειξε, όμως, και δομικές αδυναμίες του συστήματος που κατά τα άλλα κρατήθηκε όρθιο. Προς άμεση επίλυση θέματα είναι η ολοκλήρωση της τραπεζικής ένωσης που θα οδηγήσει στην πανευρωπαϊκή ασφάλιση καταθέσεων ως πλέον αδήριτη ανάγκη. Σε δεύτερο πλάνο έχουμε την ανάγκη ενοποίησης των αγορών κεφαλαίων, έτσι ώστε ο κίνδυνος να είναι πιο ευρεία διεσπαρμένος και άρα πιο ισορροπημένα αντιμετωπίσιμος. Ο κατακερματισμός των θεσμών της οικονομίας (τράπεζες, χρηματιστήρια) συνιστά μια εν δυνάμει απειλή για την ευρωπαϊκή οικονομία η οποία βιώνει σε ένα δύσκολο γεωπολιτικό περιβάλλον την πιο μεγάλη ανταγωνιστική πρόκληση στην νεότερη ιστορία της.
Καινούργιες οικονομικές έννοιες
Το κλίμα, το περιβάλλον, η βιοποικιλότητα και άλλες παράμετροι που έχουν να κάνουν με την φύση, αποτελούν καινούργιες οικονομικές έννοιες. Χωρίς κλιματική σταθερότητα δεν μπορεί να υπάρξει σταθερότητα στις τιμές, καθώς τα σκαμπανεβάσματα στο κόστος ενέργειας θα τείνουν να επηρεάζουν τις τιμές και άρα τον πληθωρισμό. Η βιοποικιλότητα επηρεάζει τη γεωργία που με τη σειρά της επηρεάζει τις τιμές των τροφίμων και άρα τον πληθωρισμό. Το ίδιο ισχύει και για την ποιότητα του εδάφους σε σχέση με την απόδοση των γεωργικών καλλιεργειών και άρα τις τιμές. Τα είδη που απειλούνται με εξαφάνιση, οι υδροβιότοποι που χάνονται και τα επίπεδα του νερού στον πλανήτη που μειώνονται έχουν όλα αρνητικές επιπτώσεις στην οικονομία η οποία λειτουργώντας υπό αυτές τις συνθήκες δεν θα μπορέσει ποτέ να προσφέρει σταθερότητα των τιμών.
Πέραν από τις εκποιήσεις
Δέκα χρόνια μετά την εμφάνιση του προβλήματος των ΜΕΧ, η κυπριακή οικονομία πέτυχε να θέσει το πρόβλημα υπό διαχείριση εφαρμόζοντας σειρά λύσεων. Σημαντικότερη όλων η «πακετοποίηση» και μεταφορά αυτών των δανείων εκτός τραπεζικού συστήματος σε εταιρείες ειδικού σκοπού. Αυτές οι εταιρίες μέσα από αναδιαρθρώσεις και ανακτήσεις επιχειρούν να προσδώσουν αξία στα περιουσιακά στοιχεία που έχουν αποκτήσει από τις τράπεζες. Οι ανακτήσεις μέσω εκποιήσεων σκοντάφτουν σε νομοθετικούς σκοπέλους καθιστώντας το εργαλείο λιγότερο αποτελεσματικό από ότι αρχικά αναμενόταν. Η συζήτηση, όμως, δεν μπορεί να εξαντλείται στις εκποιήσεις. Μεγάλο ενδιαφέρον αποκτά και ο δεύτερος πυλώνας που αφορά στα ρυθμισμένα δάνεια. Αυτά τα δάνεια θα πρέπει να επιδιωχθεί να επιστρέψουν στο τραπεζικό σύστημα ως εξυπηρετούμενα μέσα από συγκεκριμένη διαδικασία για την οποία κανένας δεν συζητά.
Νέες συνήθειες
Η κρίση αγοραστικής δύναμης που κατακλύζει την Ευρώπη, ως ήταν αναμενόμενο, έχει μεταβάλει τις καταναλωτικές συνήθειες των νοικοκυριών με πρώτη και κύρια την αγορά τροφίμων και ειδών πρώτης ανάγκης. Στις χώρες που δημοσιεύουν στοιχεία και προβαίνουν σε αντίστοιχες έρευνες, έχουν καταγραφεί συγκεκριμένες τάσεις που πιθανόν να βρίσκουν πεδίο εφαρμογής και σε άλλες χώρες. Κατά κύριο λόγο έχουμε μια μείωση των επισκέψεων στις υπεραγορές, που όμως συνοδεύεται από μεγαλύτερη σε σχέση με πριν δαπάνη ανά επίσκεψη. Άλλες συνήθειες που έχουν καταγραφεί είναι η μείωση της ζήτησης για online υπηρεσίες αγοράς τροφίμων, η αύξηση των αγορών σε ιδιωτικές ετικέτες και η εδραίωση των υπεραγορών χαμηλού κόστους. Τέλος, τα στοιχεία καταδεικνύουν τη διάθεση των καταναλωτών να ενταχθούν σε σχέδια επιβράβευσης που προσφέρουν εκπτώσεις.
Παγκόσμια επιβράδυνση
Η παγκόσμιά οικονομία προβλέπεται να αναπτυχθεί το 2023 με ρυθμό 2,7%, που είναι ο χαμηλότερος από την κρίση του 2008 με εξαίρεση φυσικά το πανδημικό έτος του 2020. Παράλληλα, ο πληθωρισμός αναμένεται πιο επίμονος από τις αρχικές προβλέψεις, γεγονός που θα αναγκάσει τις κεντρικές τράπεζες σε περαιτέρω αυξήσεις των επιτοκίων. Η επιβράδυνση στην οικονομική ανάπτυξη πέραν των όλων άλλων ενέχει και τον κίνδυνο για συσσώρευση μεγαλύτερων επιπέδων χρέους από κράτη και επιχειρήσεις, σε μια περίοδο που το κόστος του χρήματος βρίσκεται στα ψηλά.
