ΔΗΚΤΗΣ
Τα νοικοκυριά που ανήκουν στα χαμηλά εισοδηματικά στρώματα αντιμετωπίζουν πρόβλημα στο να ανταποκριθούν στις καθημερινές τους ανάγκες. Η κυβέρνηση λογικά θέλει να προσφέρει στήριξη για να μειώσει το πολιτικό κόστος που συσσωρεύει η ανέχεια. Για να είναι αποτελεσματική όμως θα πρέπει πρώτα να αντιληφθεί τις πηγές που προκαλούν τον πληθωρισμό και μετά να τις αντιμετωπίσει. Αν περιοριστεί σε οριζόντια επιδόματα απλά θα έχει προχωρήσει σε άλλη μια επικοινωνιακού χαρακτήρα κίνηση με μηδαμινά αποτελέσματα. Αν θέλει να είναι χρήσιμη στις παρεμβάσεις της, ας ξεκινήσει από τον ανταγωνισμό και την αρμόδια επιτροπή που υποτίθεται είναι επιφορτισμένη με τη διόρθωση των στρεβλώσεων.
Εγρήγορση για ΜΕΧ
Η ιστορία απέδειξε ότι οι Μη Εξυπηρετούμενες Χορηγήσεις (ΜΕΧ) συσσωρεύονται σε βάθος χρόνου με αργό ρυθμό και παραμένουν στους τραπεζικούς ισολογισμούς για πάντα απορροφώντας κερδοφορία και σημαντικούς πόρους. Ως αποτέλεσμα οι τράπεζες είναι επιφυλακτικές στην παραχώρηση δανείων χωρίς τα απαραίτητα τεκμήρια ότι το δάνειο θα είναι εξυπηρετούμενο. Στην παρούσα φάση έντονης γεωπολιτικής και οικονομικής αστάθειας οι τράπεζες θα πρέπει να είναι σε εγρήγορση να προλάβουν νέες ΜΕΧ την ίδια ώρα που ο παλιές θα πρέπει να ρυθμιστούν. Η ρύθμιση των ΜΕΧ –παλαιών και νέων– θα πρέπει να επιδιώκεται στην βάση της ευελιξίας και χρήσης όλων των διαθέσιμων εργαλείων. Βασική όμως προϋπόθεση για να συμβεί αυτό είναι η ύπαρξη ενός νομικού πλαισίου που να είναι φιλικό προς αυτή την κατεύθυνση. Εδώ ακριβώς εστιάζεται και η αδυναμία της κυπριακής οικονομίας να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά τις ΜΕΧ, γι’ αυτό και οι τράπεζες θα πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικές στην παρούσα συγκυρία πριν να ξεφύγει η κατάσταση.
Η πρωτοβουλία στο Ισραήλ
Σε περίπτωση που το Ιράν βρίσκεται πίσω από τον πόλεμο μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς τότε η τιμή του πετρελαίου θα εκτοξευθεί. Το Ιράν αποτελεί σημαντική χώρα παραγωγής πετρελαίου αντιπροσωπεύοντας το 3% παγκοσμίως. Για την εμπλοκή του Ιράν στην επιθετική ενέργεια της Χαμάς, εξαρτάται από την ισραηλινή κυβέρνηση στο κατά πόσο θα εντοπίσει πειστήρια και αν θα επιλέξει να τα δημοσιοποιήσει. Σημειώνουμε ότι ήδη η παγκόσμια παραγωγή είναι μειωμένη λόγω των περικοπών που αποφάσισαν Σαουδική Αραβία και Ρωσία. Μετά την επίθεση της 7ης Οκτωβρίου στο ισραηλινό έδαφος από τη Χαμάς, οι τιμές του πετρελαίου αντέδρασαν ανοδικά (+4%) λόγω ανησυχιών για την πιθανότητα ευρύτερης ανάφλεξης στην περιοχή.
Χαμός με τα ομόλογα
Η πορεία των ομολόγων είναι πτωτική. Αιτία η κοινή αντίληψη ότι τα επιτόκια θα παραμείνουν ψηλά για μεγάλο χρονικό διάστημα. Διάστημα που οι κυβερνήσεις θα συνεχίσουν να εκδίδουν ομόλογα για χρηματοδότηση των αναγκών τους και οι επενδυτές θα τα αποκτήσουν σε ψηλές αποδόσεις. Η πεποίθηση αυτή ενισχύεται και από τις ανατιμήσεις στο πετρέλαιο που όχι μόνο δεν θα επιτρέψουν αποκλιμάκωση του πληθωρισμού αλλά ίσως οδηγήσουν και σε επιπλέον αυξήσεις των επιτοκίων. Την ίδια στιγμή, η υποχώρηση της ανάπτυξης θα αυξήσει το περιθώριο κινδύνου των επενδυτών οι οποίοι θα απαιτήσουν μεγαλύτερες αποδόσεις. Η παρακολούθηση της αγοράς των ομολόγων το επόμενο διάστημα θα αποτελέσει έναν αξιόπιστο οδηγό για το τι μέλλει γενέσθαι.
Αργή, άνιση και εύθραυστη
Παρόλο που η οικονομία επέδειξε ανθεκτικότητα στις συνεχόμενες κρίσεις των προηγούμενων ετών, η ανάκαμψη που παρατηρείται είναι αργή, άνιση και εύθραυστη. Την ίδια στιγμή η οικονομία αλλάζει καθώς οι κλιματικές κρίσεις εκτιμώνται πως θα είναι πιο συχνές και πιο καταστροφικές, η ψηφιακή μετάβαση τρέχει με γοργούς ρυθμούς και αφήνει αρκετές χώρες πίσω και η δημογραφική αλλαγή επιβαρύνει το σύστημα συντάξεων και υγείας. Η μεγαλύτερη πρόκληση σε αυτό το πολύπλοκο περιβάλλον είναι η εφαρμογή έγκαιρων μηχανισμών παρακολούθησης για εντοπισμό των αδυναμιών και την προώθηση κατάλληλων θεσμικών παρεμβάσεων και πολιτικών.
